Antinoöpolis

menslike nedersetting

Antinoöpolis (ook bekend onder die name Antinoopolis, Antinoë, Antinopolis; Oudgrieks: Ἀντινόουπόλις; Kopties: ⲁⲛⲧⲓⲛⲱⲟⲩ}} Antinow; Arabies:انصنا, Verlatyns: Ansinā, moderne Arabies: الشيخ عبادة, die hedendaagse Sheikh 'Ibada of Sheik Abāda) was 'n stad wat gestig is (by 'n ouer Egiptiese dorpie) deur die Romeinse keiser Hadrianus, ter herdenking van sy vergoddelikte jong geliefde Antinoös. Dit was geleë op die oostelike oewer van die Nyl, nie ver van die terrein in Bo-Egipte waar Antinoös in 130 n.C. verdrink het nie.[1] Antinoöpolis was geleë aan die suide van die Egiptiese dorpie Besa (Βῆσσα), vernoem na die god en orakel van Bes.[2] Antinoöpolis is opgerig aan die voet van die heuwel waarop Besa gesetel was. Die stad is geleë byna oorkant Hermopolis Magna en word deur die Via Hadriana met Berenice Troglodytica verbind.

Antinoöpolis: 'n 19de eeuse uitsig op die triomfboog, uit Description de l'Égypte.
Borsbeeld van Antinoös-Osiris, uit Hadrianus se villa by Tivoli (Louvre)
Fragment van 'n kledingstuk uit die graftombe van 'n 4–5de eeuse vrou in Antinoöpolis, wat uitbeeld hoe Bellerophon en Pegasus die Chimera vertrap. (Louvre)
Laat-Romeinse kapiteel gevind in die noordelike nekropolis (begraafplaas) (Museo archeologico nazionale di Firenze)

Geskiedenis

wysig

Nuwe Koninkryk

wysig

Tydens die Nuwe Koninkryk was Ramses II se groot tempel, wat opgedra is aan die gode van Khmun en Heliopolis, geleë in die stad Hir-we.

Romeinse tydperk

wysig

Tydens die Romeinse Ryk is die stad Antinoöpolis in 130 n.C. deur die keiser Hadrianus op die terrein van Hir-we opgerig as die kultussentrum van die vergoddelikte Antinoös. Alle vorige geboue, insluitend 'n nekropolis, is vernietig en vervang, met die uitsondering van die Tempel van Ramses II.[3][1] Hadrianus het ook politieke motiewe gehad vir die skepping van Antinoöpolis, wat die eerste Helleense stad in die Middel-Nyl-streek sou wees, en dus sou dien as 'n bolwerk van die Griekse kultuur binne Egiptiese gebied. Om Egiptenare aan te moedig om met hierdie ingevoerde Griekse kultuur te integreer het hy Grieke en Egiptenare in die stad toegelaat om te trou en toegelaat dat die hoofgod van Hir-we, Bes, in Antinoöpolis aanbid word saam met die nuwe primêre godheid, Osiris-Antinoös.[3]:150 Hy het Grieke van elders aangemoedig om hulle in die nuwe stad te vestig deur verskeie aansporings.[3]:199 Die stad is ontwerp op 'n rooster-plan wat tipies van Helleense stede was, en is versier met pilare en verskeie standbeelde van Antinoös, sowel as 'n tempel wat aan die godheid gewy is.[3]:200-2

Antinoöpolis was die middelpunt van die amptelike kultus van Antinoös. Die stad se argitektuur was tipies van die Grieks-Romeinse argitektuur van Hadrianus se tyd, wat in skerp kontras gestaan het met die Egiptiese styl. Hadrianus het aangekondig dat 'n spele in die lente van 131 in die stad gehou sou word ter herdenking van Antinoös. Dit het bekend gestaan as die Antinoeia, en is vir 'n paar eeue op 'n jaarlikse grondslag gehou. Dit was die belangrikste spele in Egipte. Atletiese kompetisies en strydwa- en perdrywedrenne is gehou, met artistieke en musikale feeste wat ingesluit was, en met pryse soos burgerskap, geld en gratis lewenslange onderhoud.[3]:149; 205 Goddelike eerbewyse is in die Antinoeion aan Antinoös as plaaslike godheid betaal, en die spele is jaarliks gehou ter herdenking van Antinoös se dood. (Dictionary of Antiquities, s. v. Ἀντινόεια.) Volgens die Griekse Menaea was dit by Antinoë dat Sint Julianus gemartel is tydens Diocletianus se vervolgings. Talle ander Christelike martelare het hier gesterf onder bevel van goewerneur Arianus.

Bisantynse tydperk

wysig

Antinoöpolis het voortgegaan om tot in die Bisantynse era te groei en is met die bekering van die Ryk gekersten, maar het steeds vir eeue 'n verbintenis met die magie behou.[3]:199-200; 205-6 As 'n kulturele sentrum was dit die geboortestad van die 4de-eeuse wiskundige, Serenus van Antinoöpolis. Volgens 'n behoue egskeidingsbevel uit 569 n.C. was Antinoöpolis in die 6de eeu steeds 'n "roemryke" stad.[4]

Middeleeuse tydperk

wysig

In die 10de eeu was groot dele van die die stad verlate. Dit het tot die 19de eeu 'n groot Grieks-Romeinse tempel gehad, toe die tempel egter vernietig is om sement aan te maak.[5] Deur die eeue heen is klip uit die Hadrianiese stad verwyder vir die bou van huise en moskees.[3]:206 Teen die 18de eeu was die ruïnes van Antinoöpolis nog sigbaar, soos opgeteken deur Europese reisigers soos die Jesuïet-sendelinge Claude Sicard in 1715 en die landmeter Edme-François Jomard in omstreeks 1800.[3]:198 In die 19de eeu was Antinoöpolis egter byna heeltemal vernietig deur plaaslike industriële produksie, aangesien die kryt en kalksteen vir poeier verbrand is, terwyl die klip gebruik is in die bou van 'n nabygeleë dam en suikerfabriek.[3]:207

Struktuur en organisasie

wysig

Antinoöpolis is deur sy eie senaat en prytaneus, oftewel president, regeer. Die senaat is gekies uit lede van die onderskeie wyke (φυλαί), waarvan die naam van een uit inskripsies bekend is as Ἀθηναΐς (Orelli, No. 4705). Die senaat se dekrete, sowel as dié van die prytaneus, was nie, soos normaalweg die geval was, onderhewig aan die hersiening van die nomarg nie (sien hieronder vir 'n verduideliking van die begrip nomos en nomarg), maar aan die hersiening van die prefek (ἐπιστράτηγος) van Thebaïs.[6]. Antinoöpolis het aanvanklik behoort aan die Heptanomis, maar onder Diocletianus (286 n.C.) het Antinoöpolis die hoofstad geword van die Nomos ('n Nomos; Grieks: νομός, nomós, "distrik") was 'n gebiedsafdeling in Antieke Egipte.[7] Elke Nomos is regeer deur 'n nomarg (Egipties: ḥrj tp ꜥꜣ, "Groot Hoof").[8] Die aantal nomos het gedurende verskeie tydperke gewissel.[9])

Antinoë was teen die 4de eeu die setel van 'n Christelike bisdom, oorspronklik 'n suffragaan ('n Suffragaan-biskop of suffragaan is 'n tipe biskop in sommige Christelike denominasies. In die Rooms-Katolieke kerk is die biskop se (aarts)bisdom suffragaan vir die aartsbisdom wat aan die hoof van die betrokke kerklike provinsie staan. In die Anglikaanse Kerk is 'n suffragaan-biskop 'n biskop wat ondergeskik is aan 'n metropolitaanse biskop, en suffragane is dus nie normaalweg jurisdiksioneel in hul rol nie. Suffragaan-biskoppe kan deur 'n metropolitaan opdrag gegee word om toesig te hou oor 'n suffragaan-bisdom, en kan toegewys word aan gebiede wat nie 'n katedraal het nie.) van die metropolitaanse bisdom van Ptolemaïs in Thebaïde (Ptolemaïs Hermiou, of Ptolemaïs in die Thebaïde, was 'n stad en metropolitaanse aartsbisdom in Grieks-Romeinse Egipte en is vandag nog 'n katolieke titulêre bisdom. Vandag is die stad El Mansha (Arabies: المنشأة)[10]-Bsoi (Kopties: ⲡⲥⲟⲓ) in die Sohag-goewerneurskap geleë op die plek waar die antieke stad eens geleë was.), maar het in die vyfde eeu self 'n metropolitaanse bisdom geword, met Herrmopolis Parva, Cusae, Lycopolis, Hypselis, Apollonopolis Parva, Antaeopolis, Panopolis en Theodosiopolis as suffragane.[11][12][13] Vandag is Antinoë nie meer 'n Katolieke residensiële bisdom nie. Dit word deur die Katolieke Kerk gelys as 'n titulêre bisdom.[14]

Argeologiese vondste

wysig

Die vroegste vondste op die terrein dateer uit die Nuwe Koninkryk, toe Bes en Hathor belangrike gode was.[2] 'n Grot, eens bewoon deur Christelike Anachorete, dui waarskynlik die setel van die heiligdom en orakel aan, en Griekse grafte met inskripsies dui op die nekropolis (begraafplaas) van Antinoöpolis. Die ruïnes van Antinoöpolis getuig van (weens die gebied wat dit omvat) die destydse grootsheid van die stad. Die rigting van die hoofstrate kan nog opgespoor word. Die strate is gebou op 'n roosterplan met paaie wat reghoekig kruis, soos die meeste Romeinse stede uit hierdie tyd, en Jomard, 'n lid van Napoleon se Commission d'Egypte het gevind dat die strate in kwarte en blokke verdeel is, met elke gebou wat gerieflik genommer was.[15] Ten minste een van die strate, wat van noord na suid geloop het, het aan weerskante daarvan 'n gang gehad wat deur pilare ondersteun is vir die gerief van voetgangers. Die mure van die teater naby die suidelike poort, en dié van die hippodroom sonder die mure na die ooste, bestaan steeds. Aan die noordwestelike uiteinde van die stad was 'n portiek, waarvan vier pilare oorbly, met inskripsies wat opgedra is aan Goeie Fortuin, met die datum van die 14de en laaste jaar van die bewind van Alexander Severus, 235 n.C.

Sover vasgestel kan word uit die gebied, wat bestrooi is met hope messelwerk, was Antinoöpolis omtrent anderhalf myl lank en byna 'n halfmyl breed. Die oorblyfsels van die stad, met 'n omtrek van drie en 'n half myl, suggereer Romeinse en Hellenistiese fondamente en was aan drie kante omring deur 'n baksteenmuur, met die vierde kant wat oopgelaat is na die Nyl.[15] Naby die hippodroom is 'n put en tenks wat verbind word met 'n antieke pad, wat vanaf die oostelike poort na 'n vallei agter die dorp lei, die berge bestyg, en deur die woestyn deur die Wádee Tarfa aansluit by die paaie na die steengroewe van die Mons Porphyrites.[16] Aan die begin van die 19de eeu, toe Napoleontiese opnames gemaak is, kon 'n teater, verskeie tempels, 'n triomfboog, twee strate met dubbele kolonnades (soos geïllustreer in Description de l'Egypte) en 'n hippodroom daarnaby steeds gesien word.

'n Klein versameling tekstiele wat in 1913–1914 deur John de Monins Johnson opgegrawe is[17] word gehuisves in die Museum van Nieu-Seeland Te Papa Tongarewa.[18]

Uitsig op die ruïnes van Antinoöpolis vanaf die suidweste in 1809, uit die Description de l'Égypte
 
Begrafnisportret van 'n man. Opgegrawe deur Albert Gayet (Ägyptisches Museum Berlin)

Albert Gayet

wysig
 
Skildery van 'n gevleuelde vrouefiguur uit die laat-Romeinse of vroeë Bisantynse Antinoöpolis. Opgegrawe deur Albert Gayet (Louvre)
 
La dame d'Antinoë ("dame van Antinoöpolis"), mummie met geskilderde sluier, ontdek in 1909 en gerestoureer in 2008. (Musée des beaux-arts in Rennes)

Albert Gayet (1856–1916) was bekend as die "argeoloog van Antinoöpolis", en sonder sy uitgebreide navorsing en dokumentasie van die terrein sou baie min oor hierdie antieke Grieks-Romeinse stad bekend wees. Alhoewel daar baie data van Antinoöpolis is wat deur die Napoleontiese Kommissie opgeteken is, bied Gayet se verslag 'n duideliker geheelbeeld van die antieke stad. Namate die Christendom deur die Romeinse Ryk begin versprei het, het Antinoöpolis 'n plek van aanbidding geword. Eeue nadat Antinoöpolis deur die Romeinse keiser gestig is, het die Christendom die oorheersende godsdiens geword. Die stad was die tuiste van baie nonne en monnike en verskeie Christelike heiligdomme is hier gebou. Baie het gekom om heiliges te vereer, soos Claudius en Sint Colluthus, en kloosters was volop.[19] Gayet se bevindinge bevestig die wye verspreiding van die Christendom. Gayet se opgrawings het mummies, grafgoedere en duisende kledingstukke op die terrein van Antinoöpolis voortgebring. Gayet het 'n groot begraafplaas ontbloot, die begraafplaas van talle Koptiese Christene. Mummifikasie is in die vierde eeu n.C. deur die wet verbied en dus is die oorskot van gestorwe Christene in tunieke geklee en met ander tekstiele toegewikkel voordat dit begrawe is.[20] Gayet se bevindinge gee navorsers 'n beter begrip van vroeë Christelike begrafnispraktyke, en sy bewaring van artistieke tekstiele wat op die terrein gevind is toon die ontwikkelende Koptiese styl. Die verandering in styl is teweeggebring deur die vermenging van die kanonieke kuns van antieke Egipte met die Klassieke- en daarna Christelike kuns.[21]

Antinoöpolis vandag

wysig

Antinoöpolis is vandag bekend as El Sheikh Ibada, 'n klein dorpie. Baie van die oorspronklike geboue is afgebreek vir materiaal om nuwe strukture te bou soos suikerfabrieke vir El-Rodah. Besoekers kan egter steeds die ruïnes van die Romeine en die ruïnes van die tempels sien.[2] Uitgrawings is van 1965 tot 1968 gedoen deur die Universiteit van Rome saam met Sergio Donadoni. Papirus, komende van die perseel, is geredigeer en vertaal deur J. W. B. Barns en H. Zilliacus.

 
Uitsig oor Antinoöpolis se ruïneveld na die suidooste in 2007
 
Εὐψύχι, εὐδαιμόνι - "Totsiens, wees bly!"[22] Mummie met afskeidsrede en aangehegde begrafnisportret, waarskynlik afkomstig van Antinoöpolis. Hadrianiese tydperk. Louvre inv. No. AF 6882.[23]


Verwysings

wysig
  1. 1,0 1,1 Cockle, Walter Eric Harold (2005), Hornblower, Simon; Spawforth, Antony, eds., "Antinoöpolis" (in en), The Oxford Classical Dictionary (Drukpers van die Universiteit van Oxford), doi:10.1093/acref/9780198606413.001.0001, ISBN 978-0-19-860641-3, https://www.oxfordreference.com/view/10.1093/acref/9780198606413.001.0001/acref-9780198606413-e-496, besoek op 2020-01-19 
  2. 2,0 2,1 2,2 Stillwell, Richard; MacDonald, William L.; McAlister, Marian Holland (1976). "ANTINOÖPOLIS (Sheikh-'Ibada) Egypt". The Princeton Encyclopedia of Classical Sites. Princeton, N.J.: Drukpers van Princeton-universiteit. ISBN 9780691654201.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 3,8 Lambert, Royston (1984). Beloved and God: The Story of Hadrian and Antinous. George Weidenfeld & Nicolson.:149
  4. "Un acte de divorce par consentement mutuel" Geargiveer 29 September 2007 op Wayback Machine
  5. Louis Crompton, Homosexuality & Civilization, Cambridge, Mass.: Drukpers van Harvard-universiteit, 2003. p. 108.
  6. Thebaïs (Oudgrieks: Θηβαϊς) was in antieke tye die gebied rondom die Egiptiese stad Thebe. Kluisenaars het hulle in die rotsagtige woestyn van Thebaĩs gevestig en die vroeë Christelike kloosterwese het hier posgevat. Na die hervormings van keiser Diocletianus in 297, het Thebaĩs een van vier Egiptiese provinsies geword, saam met o.a. Aegyptus en Libië. Later is die provinsie in Thebais Superior en Thebais Inferior verdeel. Vanaf 380 het Thebaïs deel geword van die bisdom van Aegyptus.
  7. "Nome | ancient Egyptian government". Encyclopedia Britannica (in Engels). Besoek op 14 September 2020.
  8. Bunson, Margaret (2014). Encyclopedia of Ancient Egypt. Infobase Publishing. p. 280. ISBN 978-1-4381-0997-8.
  9. "Nomes". Ancient Egypt Online (in Engels (VK)). Besoek op 14 September 2020.
  10. "Al Manshah , Egipte" Falling Rain Genomics, Inc.
  11. Michel Lequien, Oriens christianus in quatuor Patriarchatus digestus, Parys 1740, Vol. II, coll. 593-594
  12. Gaetano Moroni, Dizionario di erudizione storico-ecclesiastica, Vol. 2, p. 168
  13. Klaas A. Worp, A Checklist of Bishops in Byzantine Egypt (A.D. 325 - c. 750) Geargiveer 3 Maart 2016 op Wayback Machine, in Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik 100 (1994) 283-318
  14. Annuario Pontificio 2013 (Libreria Editrice Vaticana 2013 ISBN 978-88-209-9070-1), p. 834
  15. 15,0 15,1 Bell, H. I. (1940)."Antinoopolis: A Hadrianic Foundation in Egypt." Die Tydskrif vir Romeinse Studies, 133-47.
  16. Wilkinson, Topography of Thebes, p. 382
  17. Livingstone, Rosanne J. (1 September 2023). ""When sorted and cleaned may prove of great interest"". Tuhinga (in Engels). 34: 87–104. doi:10.3897/tuhinga.34.107369. ISSN 2253-5861.
  18. "Coptic textiles". Collections Online, Museum of New Zealand Te Papa Tongarewa. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Mei 2024. Besoek op 29 Mei 2024.
  19. Donadoni, Sergio, and Peter Grossmann (1991). "Antinoopolis" Geargiveer 23 Januarie 2015 op Wayback Machine. Claremont Coptic Encyclopedia. Opgespoor op 10/24/2012.
  20. Hoskins, Nancy A. (2007). "The Coptic Tapestry Albums and the Archaeologist of Antinoé, Albert Gayet". Journal of Near Eastern Studies, 70–71.
  21. "Tekstiele uit Koptiese Egipte." Geargiveer 23 November 2018 op Wayback Machine (2003). Textiles from Coptic Egypt. Indian University Art Museum. Opgespoor op 10/24/2012
  22. Pleket, H.W.; Stroud, R.S. "Antinoe? Epitaph of Eudaimonis, 2nd cent. A.D.". Supplementum Epigraphicum Graecum. 32 (1576). doi:10.1163/1874-6772_seg_a32_1576.
  23. "Mummy of a woman with portrait". Louvre. Besoek op 21 Januarie 2020.

Bronnelys

wysig
  • Ptol. iv. 5. § 61; Paus. viii. 9; Dio Cass. lxix. 11; Amm. Marc. xix. 12, xxii. 16; Aur. Vict. Caesar, 14; Spartian. Hadrian 14; Chron. Pasch. p. 254, Paryse bewerking; Itinerarium Antonini p. 167; Hierokl. p. 730; Ἀντινόεια, Steph. B. s. v., ook Adrianopolis, Steph. B. Ἁδριανούπολις)
  • Antinoe - artikel in die Katolieke Ensiklopedie oor die Titulêre bisdom
  • Corcoran, Simon (2007), "Two tales, two cities: Antinoopolis and Nottingham", in Drinkwater, John; Salway, Benet, Wolf Liebeschuetz reflected: Essays presented by Colleagues, Friends, and Pupils BICS Supplement 91, University of London, School of Advanced Study, Institute of Classical Studies, pp. 193–209, ISBN 978-1-905670-04-8 
  • "Antinoopolis." The Global Egyptian Museum. Opgespoor op 10/24/2012. <http://www.globalegyptianmuseum.org/glossary.aspx?id=66>.
  • Smith, William. (1854). "Antinoopolis." Dictionary of Greek and Roman Geography. 141. Opgespoor op 10/24/2012.
  • O'Connell, Elisabeth R. (2014) 'Catalogue of British Museum objects from The Egypt Exploration Fund’s 1913/14 excavation at Antinoupolis (Antinoë),' in Antinoupolis II: Scavi e materiali III, ed. R. Pintaudi, 467–504 (Florence: Istituto papirologico “G. Vitelli,”)

Eksterne skakels

wysig

Die Stad Antinoöpolis: