Bespreking:Michiel van Breda

Geboortedatum

Wanneer is hy gebore? Adriaan Joubert (kontak) 16:18, 9 Junie 2016 (UTC)

Hallo Adriaan

Ook maar goed ek het vroeër hierdie boekie afgetas (dis in die openbare besit, so niemand kan my vervolg wat nou volg nie). Jy kan hierdie stukkie Africana nie eens meer uitneem by die biblioteek nie - twee jaar gelede kon jy nog. Die inligting kry ek uit Eeufees-Gedenkboek van Bredasdorp: 'n Geskiedkundige oorsig van sy honderdjarige bestaan op maatskaplike en kerklike gebied (1838 - 1938), die swanesang deur sy argivaris van die Nederduits Gereformeerde Kerk, eerwaarde en doktor Andries Dreyer. (Genoeg purper prosa vir een aand!)

So sê hy:

Afkoms - Michiel van Breda is in September 1775 in Kaapstad gebore. Sy vader was Pieter van Breda, kaptein van die Kaapse burgery, en sy moeder het Catharina Sophia Myburgh geheet. Hy was agterkleinseun van die eerste Van Breda, wat omstreeks 1720 van Gent na Kaap gekom het en hier getroud is met Catharina Smuts. Sy grootvader, wie se naam hy gedra het, word in 1768 genoem as die eerste eienaar van die uit- ...einde bladsy 6... ...begin bladsy 7... gestrekte tuinerf Oranje-Sigt, hoewel die ou stamvader reeds voor dié tyd 'n grondbesitter was van 'n plaas onder Tafelberg, wat in alle waarskynlikheid dieselfde plek was. Dit moet so te sê die hele uitgestrektheid van die teenswoordige Oranjezicht beslaan het. Dit het vir 'n bakatel in die besit van die familie gekom, want grond was spotkoop (sic) in daardie tye. Om dit te bewys, kan net genoem word dat die eerste Van Breda in 1732 'n stuk grond, groot 472 vierkante roede, anneks sy plaas, te huur gekry het teen betaling van twee riksdalders jaarliks. Later het hy nog 'n stuk grond bygehuur vir dieselfde prys. Eindelik was hy besitter van die hele groot landgoed. Lid van Burgersenaat - Michiel van Breda is onder die vlag van die Oos-Indiese Kompanjie gebore. Toe hy twintig jaar oud was, is die vlag verwissel vir dié van Brittanje, wat in 1795 die Kaap verower het. Vier jaar later, op 29 Desember 1799, het hy getrou met Catharina Geesje van Reenen, wat hom ses kinders - vyf seuns en een dogter - geskenk het. Hy het maar min skoolonderwys ontvang, maar hy was 'n man met gesonde verstand en groot mensekennis. Van hierdie hoedanighede het sy tydgenote en selfs die Goewerment gou-gou geweet om gebruik te maak. In 1814 is hy deur die Goewerment aangestel as lid van die Burgersenaat, wat belas was met werksaamhede van geregtelike aard wat voormaals tydens die Oos-Indiese Kompanjie se bewind behartig was deur die Hoë Hof van Justisie. Van Breda se kollegas op die Senaat was Johannes Jurgens, Abraham Faure, Petrus Truter en J.P. van Lier. Van 1 Desember 1820 tot 1 Junie 1822 was hy die voorsitter van hierdie belangrike liggaam. 'n Groot Skaapboer - Hierbo het ek mnr. Van Breda 'n suksesvolle veeboer genoem. Dit was hy. Hy was een van die eerstes wat die waarde van die merinoskaap in en vir Suid-Afrika ontdek en dit getoon het. Die eintlike baanbreker op hierdie gebied was mnr. Jan Frederik Reitz, grootvader van president Reitz. Hy was die eienaar van die plaas Zoetendalsvlei in die Swellendamse distrik wat hy in 1812 gekoop en waarop hy 'n trop van die bes verkrygbare ooie geplaas en hulle met opregte merinoramme uit Saksen ingevoer, gekruis het. Dit was 'n eksperiment wat baie goed geslaag het in die kort tyd van drie jaar. In 1817 het mnr. Van Breda 'n vennoot geword in die boerdery van mnr. Reitz, en die industrie het so uitgebrei dat die produksie van wol op die plaas in 1825 omtrent drie ton was, in 1829 ses ton, teen 'n waarde van 1s. 6d. die pond in Kaapstad. In 1832 was die aandeel wol van Van Breda alleen 15,000 pond gewig. Verskeie ander boere in die westelike distrikte het die voorbeeld van Zoetendalsvlei gevolg.

(en verder word nog woorde gekraam tot bladsy 14). Suidpunt (kontak) 17:43, 9 Junie 2016 (UTC)

Dankie! Nog 'n stukkie in die legkaart wat ek besig is om oor die Mijburgs in Suid-Afrika saam te stel. Nou weet ek netjies waar hy inpas! Adriaan Joubert (kontak) 19:07, 9 Junie 2016 (UTC)

Plesier! Ek sal seker een of ander tyd die veertien bladsye moet oortik (aangesien dit in die openbare besit is...). Ek is bly ek kon help! Suidpunt (kontak) 19:31, 9 Junie 2016 (UTC)

A, ek wou nog vra of Van Bredas 'n ander spelwyse van Van Breda sy. Terloops, jy het nie dalk enige bronmateriaal vir my wat geslagsregisters van Afrikaanse families bevat nie? Adriaan Joubert (kontak) 19:39, 9 Junie 2016 (UTC)

Jy bly in die Wes-Kaap? Hopelik in Kaapstad? Hopelik naby SN Central Reference (Sentrale Biblioteek in Victoriastraat 5)? Dan gaan jy jou biblioteekkaartjie beslis nodig kry (ongelukkig sal jy nie daardie boeke kan uitneem nie - dit sit met die haatlike R-merk op; R staan vir Reference, maar ook Rasend-lus-vir-steel). En dit gaan jou 'n leeftyd besig hou.

Goed, kom ons gaan na: Wes-Kaapse biblioteekwerf.

Daar is 'n lang metode en 'n kort metode.

Kort metode

Die reeks wat ek die meeste gebruik het by my ontdekking van 'n vrygekoopte Indiese slavin in my voorsate (wat my ook verlangs familie maak van Jan Rabie) is Suid-Afrikaanse geslagregisters (verbatim). En sou sê hierdie reeks word as die kanon van Afrikanervanne beskou. Hierdie boeke gaan doer in die geskiedenis in - en sy komplekse kode kan vir party mense verwarrend wees (ek glo nie vir 'n logiese mens soos jy nie), dit werk soos:

a4b5 (a.Stamvader)-(4.vierde kind van stamvader)-(b. tweede kind van vierde kind van stamvader)-(5. vyfde kind van tweede kind van vierde kind van stamvader). Logies.

Die boek kry jy in die volgende biblioteke:

Blaauberg Region, Table View PL, Wesfleur PL, Beaufort West PL, Cape Town Central PL, Pinelands PL, Brackenfell PL, Eersterivier PL, Kraaifontein PL, Kuilsrivier PL, Melton Rose PL, Strand PL, Macassar PL, George PL, Knysna PL, Sedgefield PL, Mossel Bay PL, Hartenbos PL, Stilbaai PL, CJ Langenhoven PL, Ladismith PL, Piketberg PL, Malmesbury PL, Moorreesburg PL, Vredenburg PL, Saldanha PL, SN Central Reference, Paarl PL, Wellington PL, Stellenbosch PL, Franschhoek PL, Fish Hoek PL, Hangberg PL, Meadowridge PL, Tokai PL, Wynberg PL, Bredasdorp PL, Robertson PL, Montagu PL, Swellendam PL, Durbanville PL, Fisantekraal PL, Goodwood PL, Tygerberg Reserve, Vredendal PL, Ceres PL, Worcester PL, Esselen PL

Lang metode

Druk nou op enige soekresultaat (TITEL) by hierdie biblioteekwebwerf. Enige van die boeke by die betrokke webwerf se "Suid-Afrikaanse geslagregisters" sal vir jou 'n "ingeedatum"-blad uitgooi. Dit is waarna jy soek. Daar behoort nou te staan:

Subject Headings

DDC

929.2

Klik op 929.2 (dit behoort in blou te verskyn). Klik weer op 929.2. Boekname verskyn, wonderlik... klik next, en next, en next. Al 300.

Nou weet jy van elke liewe boek in die Wes-Kaapse Biblioteke wat oor stamboomnavorsing handel. ;) Suidpunt (kontak) 20:10, 9 Junie 2016 (UTC)

Ek woon stapafstand van Victoriastraat. Ek sal hierdie navorsingsroete ondersoek, maar ek het eintlik belang gestel in enige bronne waaroor jy self mag beskik: ou dokumente, PDFs op jou rekenaar, esv. Wat jou onderstaande skrywes betref, het ek reeds kwartierherhaling in my familie opgespoor. Aan my moedersmoederskant het die Annandales van die Oos-Kaap klaarblyklik ondertrou. Toe ek dit raaksien, wis ek eers die van van die dame uit wat kwansuis getrou het met 'n man wat haar nooiensvan dra. Ek dog haar nooiensvan moes natuurlik nooit aangeteken gewees het nie. Tot ek 'n bietjie op die internet gaan soek het, en toe bepaal het dat die egpaar tog gemeenskaplike grootouers had. Maar soos jy waarsku, hierdie navorsing is gedoen op saggebakte inligting, en ek sal hierdie vertakking van my stamboom tog met meer gesaghebbende bronne wou bevestig. Desnieteenstaande onderskat ek nie die voorkoms van ondertrou nie, trouens, soos jy in een van die artikels oor stamboomnavorsing skryf, is dit onmoontlik vir geen ondertrou om plaas te vind nie. Ek wonder hoe hierdie fenomeen gaan verander soos die wêreldbevolking eksponensieel eksplodeer en mense geografies beweeg - waarskynlik neem die voorkoms van ondertrou af? Adriaan Joubert (kontak) 10:58, 10 Junie 2016 (UTC)

Ek het pas vir jou 'n Wiki-e-pos gestuur. Ek hoop jy het dit ontvang. Suidpunt (kontak) 13:51, 10 Junie 2016 (UTC)

My laaste bietjie raad

Hallo Gebruiker:Adriaan Joubert of Gebruiker:Beaumont877 (ek plaas daarom die boodskap hier)

Ek dink tog ek moet vir jou 'n paar (ongevraagde!) wenke vir oulaas stuur wat jou kan help. Eintlik kan jy dit vir jouself uitredeneer, maar ek deel maar net my ervaringe, sodat jy weet wat om moontlik te verwag (en dit spaar jou baie meer tyd as wat ek in twee of drie jaar moes leer).

Ek verdeel stamboomnavorsing tussen "saggebakte" en "hardgebakte" inligting.

Saggebakte inligting

Saggebakte inligting is wat jy in boeke en koerantuitknipsels lees en die tjol wat ek kwytraak vir vermaak. Dit is stamregisters wat reeds opgetrek is, maar waarvoor jy geen bewyse het, tensy jy letterlik fotostate van die werklike dokumente voor jou sien nie. Dit is 'n gerieflike metode, maar jy sal altyd bly wonder of die inligting korrek is.

So kom ek op 'n boek af waarin my tantes gelys word. Een is glo getroud met haar ekskêrel (in 'n parallelle heelal miskien wel, maar nie in hierdie één nie!): toe ek haar daarop wys, het sy begin lag. Hierdie "dokumente" gaan die geskiedenis in as die waarheid. 'n Mens vra jou af waar hierdie inligting verkry is - dalk by Kaatjie Kekkelbek?

Daar is baie bronne beskikbaar op die Internet hoe om stamboomnavorsing te doen, maar een wat redelik goed is (miskien wel verouderd) is, is HANDLEIDING VIR FAMILIENAVORSING deur Daniel Jacobs. Dis gratis. ( http://www.gendata.co.za/KURSUSNOTAS%20VOLLEDIG%20PDF.pdf , 26 megagreep)

Hardgebakte inligting

Hardgebakte (hard core) inligting is dokumente wat jy bekom wat jy wéét amptelik is. Hier praat ons van paspoorte, geboortesertifikate*, afsterfteregisters* en grafstene. Laasgenoemde (klip)argief kan nie verander word nie, slegs deur grafskending.

Ook hier, by afsterfteregisters*, moet jy versigtig wees: Ek merk op by my oupa se ma aan Hollandse vaderskant word sy gespel Theodora Catharina van Dorp, hoewel haar korrekte naam Theodora Catharina van Dop is. Mense maak foute, of lees lopende skrif verkeerd (veral as die skrywer, soos ek, 'n linkshandige, soos 'n krap skryf).

Hardgebakte inligting beteken dat jy soos Gebruiker:Morne gedurig met 'n kamera gewapen moet wees, én, as jy nie eggsa kan besoek om 'n grafsteen te besigtig nie, jy vergesel moet word deur 'n Alsation (ek dink nou aan plekke soos Maitland se begraafplaas).

Moet ook nie ontmoedig word deur suur mense by kerkkantore nie, ek beskou dit as doodnormaal. Toe ek die kerkkantoor op my dorp besoek het, word ek binnegelaat deur 'n suur kaartjieknipper (van een of ander lootjie) wat "Gerald!" skree toe sy my versoek hoor. Hier kom toe 'n stralende engel uit die hemel aangesweef, gevul met piëteit en belangstelling. Hy sê my toe die meeste sterfteregisters is reeds "verskeep" na Stellenbosch (wat toegangskoste van R120 per dag destyds gevra het) of na die argief van die Groote Kerk. Net enkeles het agterweë gebly. Jy sien, my oupa- en oumagrootjie lê albei in die dorpsbegraafplaas en daar is weinig inligting oor hul afsterwe te vinde. En daar kry hy jou wragtig die boek. En daarin word dieselfde sterfteoorsaak van my oupagrootjie neergeskryf wat my oom eintlik beleef het: "hoë bloeddruk". Hoewel my oom aan 'n hartaanval oorlede is, het hy, soos sy broer en my ma, gely aan familiale hipercholesterolemie. 'n Ou familiekwaal. "Gerald" het geweier dat ek geld vir die fotostate moes betaal, maar ek het tog (want ek het gevoel dit is billik) 'n donasie gegee.

NAAIRS kan help as jy vinnig 'n hofsaak wil opdiep: daar kry jy dikwels jou ou tantes se egskeidingsaktes, ens. Of André P. Brink se sensuurskrif op sy boeke.

Die antwoord: jy

Soms kan 'n mens jou so inwikkel/verdiep in ander mense se verlede dat jy jou eie afskeep of vergeet. Jy hou op om te leef. As jy met vakansie gaan en 'n foon of kamera het wat geomerking toelaat, gebruik dit. Andersins, voeg inligting by. Ongelukkig kan sulke fone en kameras nie die emosie neerskryf of rede waarom jy die plek besoek het nie. Ook nie die geskiedenis nie. Die foto raak inderdaad 'n betekenaar en betekende (volgens De Saussure). Jy gee aan iets 'n betekenis.

Ek sê gereeld vir my ma: hierdie sitkamerbankie wat Ma gekoop het sal niemand weet aan wie dit nagelaat is en wat sy geskiedenis is nie. Ek weet byvoorbeeld nie met hoeveel trane die Latynskoolhandboeke vergesel word wat ek by 'n tweedehandse boekwinkel/antikwaritaat koop nie. En dit is ook goed so: want ek gee dit 'n nuwe betekenis van belangstelling en nut. Ek gee dit weer nut.

Belangrik: HOU 'N DAGBOEK BY! Dit is ongelooflik hoe gou jy agterkom wanneer jy in 'n groef (ver)val. Die mens het 'n vuil manier om roetine te kry wat later 'n ritueel word. Ek verkies om my dagboek elektronies te hou, want dan kan ek makliker Ctrl+F en soekwoorde vind. En my hand skryf te stadig. Ek skryf net met die hand as ek vertaal (en selfs dan, wanneer ek oortik, skuif ek steeds die woorde rond). Ek verbaas my soms hoe "raak" my mensekennis of voorgevoel was, lank voor ek mense leer ken het. Jy kan ook foto's, kommentaar ens. byvoeg. En dit is privaat - dit is nie soos sosiale netwerke waar jy jou moet sensureer omdat jy niemand se gevoelens wil seermaak nie. Die lekkerste van 'n dagboek is om te filosofeer of 'n saak vir jou uit te redeneer wat nie vir jou sinmaak nie.

Laaste opmerking

Gebruiker:Oesjaar kon sy oë nie glo nie - maar jy gaan dit in die meeste Afrikanerfamilies kry: Kwartierherhaling! Dit was (is steeds!) niks ongewoon as nefies en niggies (ooms en tantes se kinders) getrou het nie. Ek kan verkeerd wees, maar sover ek weet was daar wel die taboe as mens byvoorbeeld met jou kleinniggie sou trou: daardie kinders uit daardie huwelik sou waarskynlik gebrekkig of vertraag of debiel wees. 'n Mens sou juis dink dat die kleinniggie veel verder van jou geneties verwyder is as jou neef en niggie, maar cousin marriages lyk vir my was nooit 'n probleem nie (veral nie as niemand wil hê die erfgrond moet verlore gaan nie...).

In Suid-Afrika is dit volkome wettig.

Sterkte met jou ondersoek! Suidpunt (kontak) 09:31, 10 Junie 2016 (UTC)