Biomolekule

Hierdie artikel moet skoongemaak of andersins verbeter word. Hierdie artikel voldoen nie tans aan die hoë gehaltestandaarde waarna Wikipedia streef nie. Voel vry om self in te spring en verbeterings te maak, en verwyder hierdie kennisgewing ná die tyd. Vir meer hulp, sien die redigeringshulp. Daar is moontlik kommentaar in die artikel of op die besprekingsblad oor wat verbeter moet word.

'n Biomolekule of biologiese molekule is 'n losweg gebruikte term vir molekules teenwoordig in organismes wat noodsaaklik is vir een of meer tipiese biologiese prosesse, soos Seldeling, morfogenese, of ontwikkeling.

'n Voorstelling van die 3D-struktuur van mioglobien, wys alfa-helikse, voorgestel deur linte. Hierdie proteïen was die eerste wat die struktuur daarvan opgelos het met X-straalkristallografie deur Max Perutz en Sir John Cowdery Kendrew in 1958, waarvoor hulle 'n Nobelprys vir Chemie ontvang het.

Biomolekules sluit groot makromolekule in (of polianione) soos Proteïene, koolhidraate, lipiede, en nukleïensure, sowel as Klein molekule soos primêre metaboliete, sekondêre metaboliete en natuurlike produkte. 'n Meer algemene naam vir hierdie klas materiaal is biologiese materiale. Biomolekules is 'n belangrike element van lewende organismes, daardie biomolekules is dikwels endogeen, binne die organisme geproduseermaar organismes benodig gewoonlik eksogene biomolekules, byvoorbeeld sekere voedingstowwe, om te oorleef.

Tipes biomolekules

Organiese molekules is molekulêre verbindings wat gemaak word uit Koolstof, Waterstof en Stikstof in lewendige organismes. Slegs Koolhidrate, Proteïne en Vette/olies/lipiede is organiese molekules.

Koolhidrate sluit in : suikers, glukose, stysels en sellulose. word opgedeel in 3 basiese groepe Mono-sakariede (eenvoudige suikers) bv Glukose, Galaktose en Fruktose. Di-sakariede (dubbel suikers of 2 mono-sakariede) bv. Gukrose (Glukose+Fruktose) Laktose (Glukose+Galaktose) en Maltose. Poli-sakaride - kombinasies van monosakariede bv. Stysels, Chitien en Sellulose

Koolhidrate word opgebou uit Waterstof(H), Suurstof(0) en Koolstof(C)

Funksies en biologiese belangrikheid van koolhidrate. Glukose - hoof energiebron vir diere en plante en ook die boustene van stysel en sellulose. Fruktose - suiker in vrugte Laktose - kom voor in melk Sukrose - is n natuurlike suiker/versoeter Stysel - bron van reserwe energie Sellulose - geen stewigheid aan plantselle se selwande Chitien - waarvan insekte se eksoskelet gemaak is.

Proteïne sluit in Hormone, ensiense, nukleinsure en vitamine. Dit is die enigste organiese molekuul wat Swawel, Magnesium, Fosfor en Kalium kan bevat. Proteïne bestaan uit die elemente, Koolstof, Waterstof, Suurstof, Swawel, Fosfor, Magnesium en Stikstof. Voorbeelde van algemene proteïne is Milosien in vleis spierselle, Kollageen in kraakbeen, Keratien in hare en naels, Hemoglobien in bloed selle. Aminosure word gekoppel deur peptoolbindings. ( 2 aminosure verbind met n peptied binding word n di-peptied genoem, 3 aminosure verbind word n Tri-peptied genoem, meer as 3 maar minder as 50 verbind word n poli-peptied genoem. Meer as 50 aminosure saam word 'n proteïne genoem, die kleinste proteïen is insulien en het 51 aminosure.)

Funksies en biologiese belangrikheid van Proteïne

15% van proteplasma bestaan uit proteïne Eenheidsmembrane en nukleusmembrane van selle bestaan uit proteïne Ensieme en hormone is proteïen Oortollige proteïne word as reserwe brandstof gebruik Die nukleinsure DNS en RNS is proteïne ( genetiese/oorerflike materiaal.)

Lipiede (Vette en Olies) Bestaan uit Koolstof (C), Waterstof(H) en Suurstof (0) n Lipied molekule bestaan uit 1 x Gliserol en 3 x vetsure Verhouding H:O is baie groter as in Koolhidrate.

Daar is 2 tipes Lipiede

Versadigde Vette (harde vette) Vette van Dierlike oorsprong Geen dubbelbindings tussen Koolstof-atome verhoog cholesterol vlakke in mens liggaam half solied by kamertemperatuur

Onversadigde vette ( sagte vette / olies) Vette van Plant oorsprong Sommige Koolstof-atome het dubbelbindings Kan Cholesterol vlakke verlaag Vloeibaar by kamertemperatuur

Funksie en biologiese belangrikheid van Lipiede Vette is n belangrike energiebron vir diere en plante, hitte isolators, beskerm belangrike organe en dien as n skokbreker. Wasse (Eng. Wax) is ook vette, bye bou korwe daarmee, voëls maak hulle vere waterdig, vetplante vorm kutikula om waterverlies te voorkom. Fosfolipiede vorm die sterk dubbel binneste laag van selmembrane.