Die Everard-groep

Die Everard-groep was vier Suid-Afrikaanse vroue uit dieselfde familie wat bekendheid as skilders verwerf het. Stilisties dek hulle werk 'n redelik breë spektrum: van die aanvanklike tipies Suid-Afrikaanse realistiese landskapskildering tot die latere na-Impressionistiese inslag. Hoewel daar baie ooreenkomste in die werk van die vier vroue is, het elkeen 'n eie styl ontwikkel waarmee hulle byna uitsluitlik die Oos-Transvaalse landskap weergegee het. Die Everard-groep het bestaan uit twee susters, Edith King en Bertha (King) Everard, en laasgenoemde se twee dogters, Ruth Everard-Haden en Rosamund Everard-Steenkamp.

Edith King

Die hoofartikel vir hierdie afdeling is: Edith Louise Mary King.

Edith King (1871-1962) was die oudste van die King-susters en is in Pietermaritzburg gebore. Van 1888 tot 1904 was sy in Engeland, waar sy haar onderwysdiploma en daarna kunsonderrig aan die Bristolse Kunsskool ontvang het. Sy het ook 'n jaar lank onderwys in Redland, naby Clifton, gegee voordat sy na Suid-Afrika teruggekeer het. Met haar terugkoms het sy 'n betrekking as kunsonderwyseres aan die Laer Meisieskool Eunice in Bloemfontein aanvaar, maar sy het haar kort daarna by haar suster op die plaas Bonnefoi, naby Carolina, aangesluit. Hier het sy agt jaar lank gebly, waarna sy in 1912 terug is na Bloemfontein waar sy hoof van dieselfde meisieskool geword het.

Sy het die pos tot 1922 beklee. Edith King het eers na haar aftrede volkome as kunsskilder ontplooi. Sy het haar by die ander drie lede van die groep in Engeland aangesluit vir 'n uitgebreide studietoer deur Europa, waar sy vyf jaar lank gebly het. In Parys is sy grootliks deur die na-Impressioniste beïnvloed. In teenstelling met haar suster en niggies, het sy uitsluitlik van waterverf gebruik gemaak en het meer op die detail van 'n landskap, soos 'n waterval of boom, gekonsentreer as op die landskap in sy geheel. In 1927 het sy na Suid-Afrika teruggekeer en haar voltyds aan die skilder- en die digkuns gewy. Afgesien van die poësie het sy ook baie in die letterkunde belanggestel.

ʼn Paar boeke oor die veld en die natuurlewe, wat sy self geïllustreer het, het uit haar pen verskyn, asook 'n paar digbundels, waaronder Country Rhymes for Children, South African Country Rhymes en Deville Wood Poems. Edith King se kunswerke is op die Rykskou, die Van Riebeeckfeestentoonstelling, by die Pretoriase Eeufees en op die Vierjaarlikse Tentoonstelling van Suid-Afrikaanse Kuns in 1956 ten toon gestel. Sy is in 1962 op die plaas Bonnefoi oorlede.

Bertha Everard-Haden

Die ander suster, Bertha, is in 1873 in Durban gebore. Tussen 1888 en 1901 het sy ook haar onderwys- en kunsonderrig in Engeland ontvang, maar het ook twee jaar lank opleiding as konsertpianiste in Wenen ontvang. Later het sy haar egter ook op die skilderkuns toegelê. Sy het aan die Herkomer-Kunsskool in Bushy, die Westminster Kunsskool in Londen en aan die St. lves-Landskapskool in Cornwall gestudeer. Daarna het sy 'n pos as kunsonderwyseres aan die Walthamstow Hall-skool in Sevenoaks, Kent, beklee. In 1902 het sy na Suid-Afrika teruggekeer en 'n betrekking as kunsonderwyseres aan die Pretoria High School for Girls aanvaar. Na 'n jaar by die skool het sy kunsonderrig aan die Normaalkollege en die Engelse Hoër Meisieskool in Pretoria gegee. Sy is in 1903 met 'n boer van die distrik Carolina getroud en die egpaar Everard het hulle op die plaas Bonnefoi gevestig. Dit is hier waar haar liefde vir die Oos-Transvaalse berge ontstaan het.

Haar oeuvre bestaan feitlik net uit die riviere, stroompies, berge en heuwels van die gebied. Bertha Everard het vir 'n groot deel van haar loopbaan in afsondering van die kunswêreld gewerk. Haar werk was aanvanklik konserwatief: sy het die tradisie wat sy van haar romanties-realistiese Engelse kunsskool geërf het, voortgesit. In 1921 het sy saam met haar familie na Europa gereis. Sy het vyf jaar lank in Parys gewoon, waar sy onder die invloed van die na-Impressioniste gekom het. In 1927 het sy na Suid-Afrika teruggekeer. Op die oog af het Bertha Everard se werk minder gevorderd as die van haar suster gelyk, maar wat tegniek betref, was sy verder as Edith King ontwikkel.

Sy het ook met olieverf gewerk, terwyl haar suster slegs met waterverf geskilder het. In vergelyking met haar tydgenote was Bertha Everard se werk verbasend gevorderd, maar dit is ironies dat die kunswêreld eers na haar dood in 1965 deeglik bewus geword het van haar vermoëns en die bydrae wat sy tot die Suid-Afrikaanse landskapkuns gelewer het: Bertha Everard het verskeie kere van haar werk in die Koninklike Kunsakademie in Londen uitgestal. Haar werk is ook in Paris Salon en in 'n galery in Bond Street, Londen, uitgestal. Verder het sy aan verskeie uitstallings in Suid-Afrika deelgeneem en sy het gereeld saam met die ander lede van die groep in Johannesburg en Pretoria uitgestal. Vroeg in die twintigerjare het Pierneef reeds van die romantiese impressionistiese manier van skilder, wat toe in Suid-Afrika aanvaar is, weggebreek. Hy het ʼn streng, dekoratiewe styl, wat geskik was vir die uitbeelding van die dorheid, wydsheid en fel lig van die Suid-Afrikaanse toneel, ingevoer. Ruth en Rosamund Everard het hulle by die nuwe styl geskaar en dit is duidelik dat hulle in die opsig 'n aansienlike bydrae tot die ontwikkeling van die Suid-Afrikaanse landskapskildering gelewer het.

Ruth Everard-Haden

Ruth Everard (later Everard Haden) is in 1904 in Pietermaritzburg gebore en het haar kinderjare daar deurgebring. In 1921 het sy saam met haar moeder en jonger suster, Rosamund, na Engeland gereis. Sy het haar kunsopleiding aan die Siade-Kunsskool in Londen en later onder leiding van Colarossi in Italië en André Lhote in Parys ontvang. In teenstelling met die ander drie lede van die groep het haar werk 'n besliste Franse kleur. In 1928 het sy na Suid-Afrika teruggekeer en is pas daarna met mnr. Haden getroud. Dié het hulle op 'n plaas, nie ver van Bonnefoi af nie, gevestig. Sy het nooit opgehou skilder nie en sy verskil van die ander lede van die groep in die opsig dat stillewes en portrette in haar kuns net so 'n belangrike plek as die landskap inneem.

Gedurende haar studiejare in Parys het sy van haar werke in die Salon d' Automne en in die Salon des Indépendents uitgestal. In Suid-Afrika het sy aan feitlik alle belangrike uitstallings deelgeneem, soos die Rykskou, die Oorsese Uitstalling van Suid-Afrikaanse Kunswerk in 1948-50, die Van Riebeeckfees, die Pretoriase Eeufees, twee Vierjaarlikse Tentoonstellings van Suid-Afrikaanse Kuns, die Suid-Afrikaanse Akademie en die Natalse Kunsvereniging.

Rosamund Everard

Die hoofartikel vir hierdie afdeling is: Rosamund Everard-Steenkamp.

Die jongste lid van die groep, Rosamund Everard (later Everard Steenkamp) is in 1907 in Carolina gebore. Net soos haar suster het sy in 1921 saam met haar moeder na Engeland gereis. Tussen 1923 en 1927 het sy musiek aan die Paryse Konservatorium onder professore Thibaud en Chailly gestudeer. Haar ledige ure het sy in kunsmuseums en by tentoonstellings deurgebring, en net soos haar moeder, tante en suster het sy ook die begeerte gehad om haar gevoelens deur middel van die skilderkuns weer te gee. In 1927 het sy na Suid-Afrika teruggekeer en 'n tyd lank saam met haar broer op Bonnefoi geboer, maar sy het baie van haar tyd aan musiek en skilderkuns afgestaan.

Sy was 'n geesdriftige vlieënier en in 1936 het sy haar opleiding en kwalifikasie in Engeland ontvang. Sy was een van die eerste vroue in Suid-Afrika wat as vlieënier gekwalifiseer het, en met haar terugkoms in Suid-Afrika in 1938 het sy ʼn vlieg instruktrise op Ermelo, Carolina en Witbank geword. In 1941 het sy in die huwelik getree met mnr. Steenkamp en sy het haar vir 'n kort rukkie op 'n plaas naby Ermelo gevestig. In 1942 het sy haar by die Suid-Afrikaanse Lugmag aangesluit.

Na haar man se dood in 1944 het sy haar by die A.T.A. in Engeland aangesluit, maar is kort voor die einde van die Tweede Wêreldoorlog in 1945 in 'n vliegongeluk in Engeland oorlede. Van die Everard-groep was Rosamund Everard-Steenkamp se kleurgebruik die helderste en die sterkste. Haar vorms was ook meer simbolies en haar komposisies meer dekoratief. Haar latere werke was baie vereenvoudig en het na die abstrakte geneig. Die nadruk wat sy op vorm en kleurverskeidenheid gelê het, herinner baie aan die trant van die Wes-Europese skilders gedurende die dertigerjare.

Bronne

• Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409451 band