Geologiese rekord

Die geologiese rekord in stratigrafie, paleontologie en ander natuurwetenskappe verwys na lae rotsstrata wat gevorm het vanweë vulkaniese uitbarstings of neerslae van klei, sand ens. Die geologiese rekord sluit in al die fossielinhoud en die inligting wat die strata bevat oor die Aarde se geskiedenis: die klimaat, geografie, geologie, evolusie van lewe en sy oppervlak. Grond- en vulkaniese neerslae word bo-op mekaar gevorm, hulle word mettertyd hard en vorm ’n soliede rotskolom, wat oor ’n lang tyd deur intrusie binnegedring en deur tektoniese aktiwiteite verwring kan word.

Rotsformasies wat ontbloot is in die Hoefyster-canyon in Alberta, Kanada

Strata wat skuins gedraai is deur aardkorskragte naby San Sebastián, Spanje

Verband tussen rotsrekords

Op ’n sekere plek op die Aarde se oppervlak verskaf die rotskolom ’n dwarsprofiel van die natuurgeskiedenis in die gebied in die tyd wat deur die ouderdom van die rotse gedek word. Dit word soms die "rotsgeskiedenis" genoem en gee ’n blik op die natuurgeskiedenis van dié spesifieke geografiese streek of streke oor verskeie geologiese tydperke soos tydsnedes, epogge en in sommige gevalle selfs verskeie groot periodes. Die geologiese rekord is op geen plek heeltemal ongeskonde nie: Waar geologiese kragte een streek redelik onaangeraak gelaat het, soos ’n koek met verskeie lae, kon dit in ’n ander streek die grond opgelig of deur wind, chemie, temperatuur en water verander het. Die geologiese rekord kan dus verwring word terwyl die antieke omgewing deur geologiese kragte in nuwe landvorms omskep word, en dit is ook dikwels die geval.

Deur die gebruik van inligting in rotslae wat op verskillende plekke voorkom, het geoloë egter ’n stelsel ontwerp wat die grootste deel van die geologiese tydskaal dek. Dit maak voorsiening vir gevalle waar tektoniese kragte byvoorbeeld ’n rif in die aardkors veroorsaak het wat opnuut aan erosie en verwering blootgestel is. Deur verskeie formasies, geologiese strukture en plaaslike strata te kalibreer met dié lae wat wydverspreid voorkom, is ’n byna volledige geologiese rekord sedert die 17de eeu opgestel.

Eenhede in geochronologie en stratigrafie

Rotslae in chronostratigrafie	Tydperke in geochronologie	Notas
Eonoteem	Eon	Altesaam 4, ’n halfmiljard jaar of langer
Erateem	Era	Altesaam 10, ’n paar honderdmiljoen jaar
Sisteem	Periode	Altesaam 22, tien- tot honderdmiljoene jare
Serie	Epog	Altesaam 34, tienmiljoene jare
Etage	Tydsnede	Altesaam 99, miljoene jare
Chronosone	Chron	Onderafdeling van ’n tydsnede, nie gebruik deur die Internasionale Kommissie oor Stratigrafie (IKS) nie

Voorbeeld van teenstrydige strata

’n Diagram van die Amerikaanse Geologiese Opname (USGS) vir Suid-Carolina en Virginië.

Teenstrydighede kan op ’n paar maniere en met ’n paar tegnieke in verskeie dissiplines reggestel word. In die voorbeeld links word die bestudering van rotslae en die fossiele daarin biostratigrafie genoem; dit gebruik kennis uit die vakgebiede geobiologie en paleobiologie. Fossiele kan gebruik word om rotslae van dieselfde of verskillende geologiese tydperke te herken en so kan plaaslike geologiese eienskappe aangepas word by die oorkoepelende geologiese tydskaal.

In die Amerikaanse deelstaat Suid-Carolina word fossiele van drie merkerspesies alge aangetref in die Eoseen-serie van rotslae wat oor drie geologiese etages en die geologiese tydsnedes van 37,2-55,8 miljoen jaar gelede strek, terwyl net twee spesies in Virginië voorkom. (Die foto's van die fossiele van enkelsellige alge is 250 keer vergroot.)

Dit is duidelik dat een spesie van die Middel-Eoseen in Virginië ontbreek. Dit is egter moontlik om dié rotsrekord met die volle rekord van Suid-Carolina te vergelyk om die Virginiese rotskolom te "kalibreer" vir sy regte plek in die oorkoepelende geologiese rekord.

Eksterne skakels

• Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia