Gereformeerde kerk Bronkhorstspruit

Die Gereformeerde kerk Bronkhorstspruit (voorheen bekend as Erasmus) is die naasoudste gemeente in die GKSA se Klassis Pretoria-Moot en volgens sieletal einde 2015 die vierde grootste van die 13 kerke in dié klassis. Soos die naam aandui, is die gemeente se middelpunt op die dorp Bronkhorstspruit.

Gereformeerde Kerk Bronkhorstspruit
Vorige naam	Erasmus
Sluit in	Bronkhorstspruit
Klassis	Pretoria-Moot
Huidige predikant(e)	Ds. P. van Wyk
Belydende lidmate	167
Dooplidmate	32
Adres	Markstraat 17, Bronkhorstspruit
Geskiedenis
Stigtingsdatum	23 Desember 1904
Afgestig van	Pretoria
Eerste predikant	H.J.R. du Plessis (1907–1952)

Ds. H.J.R. du Plessis, Erasmus was van 1907 tot 1952 sy enigste gemeente.

Die Gereformeerde kerk Bronkhorstspruit, ontwerp deur Gerard Moerdyk.

Ds. R.S.J. van Wyk, leraar (in kombinasie) van 1954 tot 1971, sy laaste gemeente.

Ds. P.A. Smit en sy gesin. Hy was die leraar van 1971 tot 1981.

Stigting

Die gemeente het op 23 Desember 1904 van die Gereformeerde kerk Pretoria afgestig onder die naam Erasmus, wat in 1956 verander is na Bronkhorstspruit. Die gemeente is gestig deur 'n kommissie benoem deur die algemene vergadering wat die plek besoek en eenparig tot afstigting besluit het. Aanvanklik was hier vyf wyke. As konsulent van die nuwe gemeente het eers gedien ds. Martinus Postma en later sy broer ds. Petrus Postma.

Aanvanklik het die gemeente gestrek oor 'n afstand van 14 by sewe uur te perd, maar die dorpie Erasmus, soos dit toe bekendgestaan het, het taamlik sentraal gelê. Dis uitgemeet langs die regteroewer van die Bronkhorstspruit, digby 'n stasie wat ook dié naam gedra het. Erasmus se eerste leraar, prop. H.J.R. du Plessis, is op 7 Februarie 1907 bevestig en sou die gemeente dien tot sy emeritaatsaanvaarding in 1953.

Kerkgeboue

Die gemeente se eerste kerk, waarvan die hoeksteen op Saterdagoggend 28 Oktober 1905 om negeuur gelê is. Nadat vele barste en krake in die kerkgebou sowel as pastorie ontstaan het, moes albei vervang word en is die nuwe kerk se hoeksteen op 9 November 1929 gelê.

Aan die begin is kerkdienste op die plaas Nooitgedacht in ’n seilkerk gehou. Dié kerkie se struktuur het bestaan uit ’n raamwerk van pale en populierlatte. In 1904 is dit na die dorp verskuif op erwe wat C.J.G. Erasmus geskenk het. Kort daarna het die eerste kerk op dié terrein verreis. Die argitek was H. Siemerink en die bouaannemer L. Dekker, ’n lidmaat van die gemeente Pretoria. Schalk W. Burger, gewese adjunkpresident van die ou ZAR het die hoeksteen op die oggend van 28 Oktober 1905 gelê en dieselfde middag is die kerk – "bestaande uit klip en steen en ijzeren dak" en met sitplek vir 600 mense – in gebruik geneem. Dit is ingewy deur ds. W.J. de Klerk, oupa van die latere pres. FW de Klerk. Die gemeente se eerste kerksaal sou later op die terrein van die eerste kerk gebou word. Weens talle barste en krake moes die kerk vervang word en so is dit stelselmatig van 1931 tot 1936 gesloop.

Tweede kerk

Die nuwe en huidige kerkgebou is wes van die ou kerk gebou. Prof. J.A. du Plessis het die hoeksteen op 9 November 1929 gelê. Dit is ontwerp deur die vermaarde argitek Gerard Moerdyk, wat soortgelyke kerke vir onder meer die NG gemeentes Queenstown, Louis Trichardt en Salisbury ontwerp het en 'n identiese kerk vir die Gereformeerde kerk Waterberg. Die kerkgebou is op 11 Oktober 1930 ingewy. Ds. H.J.R. du Plessis, die gemeente se predikant van 1907 tot 1953, was ten nouste by die kerkbou betrokke.

Twee jaar ná die ingebruikneming is elektriese ligte aangebring met geld wat die vrouelidmate ingesamel het en reeds teen 1937 was die skuld op die gebou afbetaal. Selfs nog in 1940 het broers en susters afsonderlik in die kerk gesit en was die manslidmate in ’n deftige swart manel geklee.

Met die jare is barste in die kerkgebou se mure dikwels herstel. Danksy dié instandhouding het een van die mooiste Gereformeerde kerkgeboue in Suid-Afrika behoue gebly.

Lidmaattal

Die kerkgebou, in 1946 deur A.T. Rabenheimer geskilder.

In 1997, toe die gemeente nog tot die Klassis Middelburg, Tvl., behoort het, was hier 435 belydende en 173 dooplidmate. Dit het in 2014 afgeneem tot onderskeidelik 330 en 55 en ’n jaar later tot 301 en 50.

Predikante

1. Du Plessis, Hendrik Jacob Roedolf, 1907 – 1952 (aanvaar sy emeritaat; sy enigste gemeente)
2. Van Wyk, Rudolf Stephanus Jacobus, 1954 – 1971 (aanvaar sy emeritaat)
3. Smit, Petrus Albertus, 1971 – 1981
4. Du Plooy, Jacobus Stephanus, 1982 – 1995
5. Breed, dr. Gert, 1995 – 2001
6. Stavast, Hendrik Lammert, 2002 – 2008
7. Van Wyk, Pieter, 2009 – hede

Bronne

• (af) Harris, C.T., Noëth, J.G., Sarkady, N.G., Schutte, F.M. en Van Tonder, J.M. 2010. Van seringboom tot kerkgebou: die argitektoniese erfenis van die Gereformeerde Kerke. Potchefstroom: Administratiewe Buro.
• (nl) Maeder, ds. G.A. en Zinn, Christian. 1917. Ons Kerk Album. Kaapstad: Ons Kerk Album Maatschappij Bpkt.
• (af) Schalekamp, ds. M.E. (voorsitter: redaksiekommissie). 2001. Die Almanak van die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika vir die jaar 2002. Potchefstroom: Administratiewe Buro.
• (af) Van der Walt, dr. S.J. (voorsitter: deputate almanak). 1997. Die Almanak van die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika vir die jaar 1998. Potchefstroom: Administratiewe Buro.
• (af) Vogel, Willem (red.). 2015. Die Almanak van die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika vir die jaar 2016. Potchefstroom: Administratiewe Buro.