Willem Johannes de Klerk
Ds. Willem Johannes de Klerk (Burgersdorp, 23 Oktober 1875 – Primrose-Oos, Germiston, 21 September 1943) was ’n Gereformeerde predikant en opvoedkundige, die vader van oudmin. Jan de Klerk en die grootvader van oudpres. F.W. de Klerk en die predikant, koerantredakteur en politieke raadgewer dr. Willem de Klerk, asook die skoonvader van adv. J.G. Strijdom (Susan Strijdom was ds. De Klerk se dogter), 'n gewese eerste minister van Suid-Afrika. Hy word beskryf as ’n vurige Afrikaner. Hy was van 1919 tot 1927 die eerste registrateur van die Potchefstroomse Universiteitskollege en het ’n prominente rol in die totstandkoming en opbou daarvan gespeel.[1][2]
| W. J. de Klerk | |
| |
| Naam | Willem Johannes de Klerk |
|---|---|
| Geboorte | 23 Oktober 1875 Burgersdorp |
| Sterfte | 21 September 1943 (op 67) Primrose-Oos, Germiston |
| Kerkverband | Gereformeerd |
| Gemeente(s) | Heidelberg (1903-1905) Johannesburg (1905-1907) Aliwal-Noord (1907-1911) Potchefstroom (1911-1923) Johannesburg (1929-1942) |
| Jare aktief | 1903–1943 |
| Kweekskool | Teologiese Skool Burgersdorp |
Herkoms en opleiding
wysig
Willem Johannes de Klerk was die seun van Barend Jacobus de Klerk (Cradock, 25 Maart 1826 – distrik Albert, 22 Desember 1888) en sy tweede vrou, Maria Jacoba Grobler. B.J. se Klerk se eerste vrou is oorlede waarna hy op 17 Maart 1873 op Burgersdorp in die huwelik bevestig is. Hy was 46 en sy bruid 17 jaar oud.[3]
Ds. De Klerk se oupa Johannes Cornelis de Klerk is in 1791 in Le Coteau, Frankryk, gebore en oorlede op 3 November 1878 op Burgersdorp. Hy was die seun van Barend de Klerk (gebore op Stellenbosch en oorlede op Cradock in 1794), die seun van Barend de Klerk (gebore op Durbanville voor 8 November 1716 en oorlede op 1 Januarie 1794). Sy vader, die stamvader van hierdie De Klerk-familie in Suid-Afrika, Abraham de Klerk, de Clercq of le Clerq, is op 7 Mei 1660 op Walcheren-eiland, Serooskerke, Zeeland, Nederland, gebore en oorlede in 1745 aan die Kaap.
Nadat hy sy skoolonderwys op Burgersdorp ontvang het, matrikuleer Willem Johannes de Klerk aan die Teologiese Skool van die Gereformeerde Kerk aldaar waar hy in 'n stadium voorsitter van die Studente Letterkundige Vereniging was. Hy is in 1900 gevange geneem op aanklag van hoogverraad omdat hy 'n Kaapse Rebel was. Ná vier maande is hy vrygelaat, maar in September opnuut aangekeer en vir ses maande King William's Town gestuur. In September 1902, vier maande ná die einde van die Driejarige Oorlog, skryf hy die kandidaateksamen, waarna hy beroepbaar gestel is in die Gereformeerde Kerk in Suid-Afrika. Soos met ander studente van prof. Jan Lion Cachet, onder andere Totius, ds. Willem Postma, dr. P.C. Snyman, prof. J.A. du Plessis en ds. Dirk Postma, wat positief ingestel was jeens die sending danksy hul professor se invloed, was ds. De Klerk ook die sending goedgesind.[4]
Tot Junie 1903 was dws. De Klerk hoof van die Vrije Christelijke School op Burgersdorp.
In die bediening
wysig
Van 1903 tot 1905 was hy predikant van Heidelberg. Op Heidelberg het hy, soos ds. Attie Louw van die plaaslike NG gemeente, die leiding geneem in die opheffing van Afrikaners op maatskaplike gebied deur middel van beter onderwys. Dit was veral Alfred Milner se anglisasiebeleid wat die Afrikaanse predikante dwars in die krop gesteek het.[5] Daarna was hy tot 1907 as predikant van die Gereformeerde kerk Johannesburg die enigste Gereformeerde predikant aan die Rand waar hy sy werk per fiets gedoen het. Hier het hy hom in die besonder beywer om die arm Afrikaners se lot te verbeter.[6]
Van die Gereformeerde kerk Aliwal-Noord in die Noordoos-Kaap was hy ook net ’n kort rukkie leraar, want hy vertoef net daar tot in Julie 1911 toe hy ’n beroep aanneem na die Gereformeerde kerk Potchefstroom, waar hy in Oktober daardie jaar as die gemeente se derde leraar agtereenvolgens bevestig is. Die nuwe kerk op Aliwal-Noord is in sy dienstyd in gebruik geneem nadat die hoeksteen gelê is op 12 Mei 1906, moontlik deur ds. De Klerk self.
Die eerste jare van sy bediening op Potchefstroom was 'n tyd van rustige arbeid. Die naoorlogse tyd van heropbou was op dreef en die Unie van Suid-Afrika het beslag gekry met genl. Louis Botha as eerste minister. In die Potchefstroomse Doppergemeente is hierdie tyd veral gekenmerk deur die bevordering van Christelik-nasionale onderwys. Daar het 'n noue band tussen die gemeente en die onderwysinrigtings van die Gereformeerde Kerk in Potchefstroom bestaan, naamlik die Teologiese Skool en die voorbereidende skole (voorlopers van die Mooirivierskool en Potchefstroom Gimnasium), nes die geval was op Burgersdorp voor die Teologiese Skool in 1904 na Potchefstroom verskuif is.
Afrikaners en selfs familielede en Gereformeerde gemeentelede het hewig van mekaar op politieke gebied verskil toe die regering in 1914 besluit om hom by Engeland teen Duitsland te skaar en Duits-Suidwes-Afrika binneval. Sommige Afrikaners het gerebelleer en die wapen teen die owerheid opgeneem. Hierdie gebeure het in die Gereformeerde gemeente weerklank gevind en ook in ander kerke in Potchefstroom. Daar is selfs 'n aparte kerk deur NG lidmate gestig, die NG gemeente Potchefstroom-Mooirivier, wat bestaan het uit lidmate wat getrou aan die regering was. 'n Breuk het in die eenheid van die plaaslike Gereformeerde kerk ontstaan. In Desember 1914 het die kerkraad besluit om die viering van die Nagmaal vir 'n onbepaalde tyd uit te stel. Gelukkig het die meeste beswaarde lidmate bly volhard in die gemeenskap van die kerk, hoewel 'n paar bedank het.
Ds. De Klerk het as predikant op Potchefstroom deur diep waters gegaan. Hy moes sy vrou en dogtertjie in 1919 aan die dood afstaan. Hulle is saam begrawe.
Toe die PUK vir CHO in 1919 'n selfstandige inrigting word, het die kerkaad ds. De Klerk verlof gegee om as eerste registrateur waar te neem. Hy moes 'n driedubbele taak verrig, want hy was ook nog van 1911 tot 1919 konsulent van die Gereformeerde kerk Wolmaransstad. In 1923 is hy heeltyds as registrateur benoem, maar hy het ook nog in die gemeente gepreek en die sakramente bedien (tot 1927) terwyl ds. I.D. Krüger die voltydse leraar was.
In 1928 het hy ’n beroep aangeneem na sy ou gemeente Johannesburg, waar hy sou bly tot sy aftrede in 1942, ’n jaar voor sy dood. Tog het hy die stewige bande met die PU vir CHO behou: Vanaf 1928 dien hy as lid en van 1930 tot 1942 as voorsitter van die universiteitskollege se raad.
In die geskiedenis van die PU vir CHO (nou die Noordwes-Universiteit) neem W.J. de Klerk 'n belangrike plek in. Paslik is 'n vrouekoshuis (later ’n gastehuis) na hom genoem. In 1929 het ds. en mev. De Klerk, ten spyte van die skokkende depressietoestande, die Gereformeerde kerk Eldoret in Kenia besoek waarheen hulle 'n nuwe Nagmaalservies, geskenk deur susters in Suid-Afrika, saamgebring het. Belydeniskatkisasie kon toe weer 'n paar weke in dié herderlose gemeente volstoom plaasvind. As deeglike organiseerder het ds. De Klerk saam met die kassier van Eldoret gesorg dat die geld van die gemeente reg geadministreer word.
Ander belangstellings
wysig
Benewens sy predikantswerk wat hy met getrouheid behartig het, toon hy reeds vroeg besondere belangstelling in die politiek. As student op Burgersdorp is hy in 1900 gevange geneem op aanklag van hoogverraad omdat hy hom beywer het vir die saak van die twee Boererepublieke gedurende die Tweede Vryheidsoorlog. Hier moes hy die teregstelling van 'n mede-Afrikaner aanskou en moes hy op bevel die oorskot begrawe. Ná vier maande in die gevangenis is hy op borgtog van £5 000 vrygelaat, maar in September 1901 is hy weer gevange geneem en vir ses maande na King William's Town gestuur.
Die stryd van die Afrikaner op politieke gebied het hom dus na aan die hart gelê en hy was twee keer (1915 en 1938) kandidaat van die Nasionale Party vir Potchefstroom. Hoewel hy vir sy deelname aan die verkiesing van 1915 toestemming by die kerkraad gekry het en al is hy nie verkies nie, is die saak verder gevoer en is dit selfs op die Sinode van 1916 bespreek. Verskeie lidmate van die gemeente het 'n beswaarskrif ingedien. Ná 'n paar jaar het die gemoedere egter bedaar en buitendien het ds. De Klerk toe ook meer betrokke geraak by die universiteit. Die eerste keer kry hy 794 stemme, vergeleke met die Suid-Afrikaanse Party se G.W. Hall se 1 043, en die tweede keer 2 032, vergeleke met die Verenigde Party se H. van der Merwe se 3 217.
Op Potchefstroom het hy hom ook vir Christelike onderwys beywer. Dit was deur sy onvermoeide geesdrif dat die Potchefstroom Gimnasium in 1915 en die Potchefstroomse Universiteitskollege vir Christelike Hoër Onderwys (nou die Potchefstroomse Kampus van die Noordwes-Universiteit) tot stand gekom het.
Dr. G.C.P. van der Vyver skryf in die Suid-Afrikaanse Biografiese Woordeboek, deel III: "Met 'n ysere wilskrag was De Klerk man van die daad vir wie teenslae nooit ontmoedig het nie en as predikant was hy ’n onvermoeide yweraar vir kerk en volk." Hy is in 1943 in Primrose-Oos oorlede waar sy seun Jan skoolhoof van die Afrikaansmediumskool was. Twee dienste is gehou: een in sy ou gemeente Johannesburg waar dr. H.F. Verwoerd hulde gebring het, en een op Potchefstroom, waar hy ook ter ruste gelê is. Prof. Ferdinand Postma het ’n mooi huldeblyk oor hom geskryf.
Gesinslewe
wysig
De Klerk was drie keer getroud: die eerste keer met Susanna Catharina Grobler van Venterstad (omstreeks Julie 1878 – 29 Junie 1901 op Burgersdorp, die moeder van Barend Jacobus); die tweede keer met Aletta Johanna van Rooy (Burgersdorp, 9 Januarie 1883 – 21 Augustus 1919, Potchefstroom, die moeder van al ds. De Klerk se kinders behalwe die oudste en jongste; oorlede aan die griep), dogter van sen. J.C. van Rooy, en die derde met Anna Sophia Coetsee (weduwee Van der Linde, 22 Januarie 1891 – 12 Februarie 1962, moeder van Johannes Coetsee (Boet), Adriaan (Attie), Anna en Helenius (Lenus)). Ten tyde van haar huwelik met ds. Willem Johannes de ). Uit dié huwelike is blykbaar 12 kinders gebore. Van die kinders van wie besonderhede bekend is, is Helenius (uit die derde huwelik), Barend Jacobus (uit die eerste huwelik), Johannes (Jan, Burgersdorp, 22 Julie 1903 – Johannesburg, 22 of 24 Januarie 1979), Susanna (Aliwal-Noord, 28 Junie 1910 – 20 Februarie 1999), Hendrik (Henk, Potchefstroom, 13 Mei 1915 – Sasolburg, 28 Julie 1972), Maria (Heidelberg, Tvl., 28 September 1904 – Pretoria, 25 Junie 1990), Willem (Johannesburg, 5 Julie 1906 – 23 Julie 1930)[7] en Aletta (Aliwal-Noord, 17 April 1907 – Potchefstroom, 27 Augustus 1919, ses dae ná haar moeder).[8] Van die kinders uit die tweede huwelik, het Johannes de Klerk, ’n kabinetsminister, later president van die Senaat en op ’n keer amper staatspresident, en Susanna de Klerk, vrou van adv. J.G. Strijdom, ’n eerste minister van Suid-Afrika, bekend geword. Ook van ds. De Klerk se kleinseuns het sy liefde vir die politiek geërf. Willem de Klerk het ook predikant geword en verder bekendheid verwerf as redakteur van twee koerante, professor en politieke raadgewer. Sy ander kleinseun, F.W. de Klerk, het 'n regsgeleerde geword voor hy tot die politiek toegetree het. Hy was later hoofleier van die Nasionale Party en eindelik staatspresident van Suid-Afrika.
Galery
wysig-
Die studente en dosente van die Teologiese Skool in 1892. Voor: J. Kruger, G. Kruger, J.A. du Plessis, J. Henning, G. du Plessis, D. Heystek, J. van der Walt. Middel: J. de Klerk, J.A. van Rooy, prof. Jan Lion Cachet, prof. S. Postma, K. Coetsee, J. Malan, P. van der Walt. Agter: J. van der Walt, J. Kruger, [W.J. de Klerk, W. Postma, J. Scheepers, P. van Wyk, J.C. Kruger, P. Coetsee, P.C. Snyman. -
1895: Professore en studente van die Teologiese Skool op Burgersdorp. Ds. Klerk sit voor, vierde van links. Voor: J. du Plooy, Ferdinand Postma, J. Kruger, Willem de Klerk, W. Rörich, P. Lion Cachet, J. Coetzee, ene Venter. Middel: Jacobus du Plessis, Flippie Snyman, prof. Stephanus Postma, prof. Jan Lion Cachet, Willem Postma, J. Kruger, J.G.H. van der Walt. Agter: Dirk Postma, ene Heystek, D. van der Walt, G.H.J. Kruger, W. Henning, A. Henning, J. de Klerk, onbekend, H. de Klerk, C.W. van der Walt, D. Maré (waarskynlik eintlik Japie Maré) en J. Diepraam. -
1899: Professore en studente van die Teologiese Skool. Voor: J. van der Linde, T.N. Venter, W. Viljoen, D. Kruger, A. du Toit, H. Kruger, A.P.C. Duvenage, Smit, Snyman. Middel: (van links) Ferdinand Postma, Flippie Snyman Jan Lion Cachet, Jacobus du Plessis (wat presies twee jaar voor ds. De Klerk gebore is), Willem de Klerk, Dirk Postma en Hendrikus Pasch. Agter: J. van der Heever, H.J.R. du Plessis, J.C. Venter, D.P. du Plessis, J.P. van der Walt, N. van der Walt, J.H. Kruger, J. Venter, P. Lion Cachet, N.H. van der Walt, C. Pretorius, J. van Rooy, Japie Maré, J. du Plooy, H. de Klerk, J. Kruger, D. Lessing. -
1903: 'n Span van die Orangia Football Club, Burgersdorp. Voor: A. du Toit, P.W. Bingle, F. Jooste. Middel: W.J. de Klerk, B.R. Grobler, H.J.J. van der Walt, D.P. du Plessis, J. Duvenage, J.J.A. Coetsee. Agter: Olivier, I. Vorster, C. van der Walt, (onbekend), B. Vorster. -
1903: Die eerste belydenisklas van die Gereformeerde kerk Reddersburg ná die Tweede Vryheidsoorlog. Ds. De Klerk sit vyfde van links in die tweede ry. -
Die Algemene Sinode in sitting te Middelburg, Kaap, 1904, waartydens besluit is om die Teologiese Skool Burgersdorp na Potchefstroom te verplaas. Voor: (vyfde van links) G.H.J. Kruger. Eerste ry op stoele: (vyfde van links) ds. A.J.J. de Klerk Coetsee, oudl. G. Henning, J.G.H. van der Walt, L.J. du Plessis, prof. Jan Lion Cachet, Petrus Postma, J.D. du Toit, P.C. Snyman, Taetse Hamersma. Eerste ry staande: (sesde van links) Willem Postma, Martinus Postma, J.A. van Rooy, onbekend, prof. Jan Kamp, W.J. de Klerk, J.C. Kruger, J.A. du Plessis, W.J. Snyman, Dirk Postma. -
1904: Die Algemene Sinode van die Gereformeerde Kerk in sitting op Rustenburg. Eerste ry: Di. De Klerk, Flippie Snyman, J.G.H. van der Walt, Totius, G.H.J. Kruger. Tweede ry: Di. Martinus Postma, Petrus Postma, prof. Jan Lion Cachet, di. L.J. du Plessis, W.J. Snyman. Derde ry: Di. T. Hamersma, Willem Postma, Louis Vorster, Dirk Postma, J.A. van Rooy en prof. Jacobus du Plessis. -
1907: Die Algemene Sinode van die Gereformeerde Kerk in sitting in Pretoria. Ds. De Klerk sit agtste van links in die derde ry van voor af. -
1909:Die halfeeufees van die Gereformeerde kerk Burgersdorp. Ds. De Klerk sit links in die tweede ry. Eerste ry: Di. P.W. Bingle, G.H.J. Kruger, dr. P.C Snyman, di. D. Postma, J.G.H. van der Walt, H.P.J. Pasch. Tweede ry: Ds. De Klerk, drr. S.O. Los, J.D. du Toit, di. W.J. Snyman, L.J. Du Plessis, kerkraadslede J.P. Kruger, J.P. Kruger, D.J. Coetzee. Derde ry: Kerkraadslede A.M. Venter, T.L. Eloff, J.C. van Rooy, P.J. Aucamp, A.G. Nienaber, T. Aucamp, J.C. Lessing en M.A. Hechter. -
Nog 'n meerdere vergadering wat ds. De Klerk bygewoon het, maar die bron verstrek geen nadere besonderhede nie. Hy sit derde van links in die voorste ry. Dit moet tussen 1910, die jaar waarin ds. Pieter Bingle (regs voor) bevestig is, en 1915, die jaar waarin ds. Flippie Snyman (vierde van links voor) oorlede is, wees. -
Die Klassis Kaapkolonie se vergadering op Molteno, 1911. Voor van links: P.W. Bingle, J.H. Kruger, J.G.H. van der Walt en G.H.J. Kruger. Middel: Di. W.J. de Klerk, Taetse Hammersma, Dirk Postma en Louw du Plessis. Agter: Di. W.J. Snyman, Hendrikus Pasch, Pieter Biewenga en dr. P.J. Snyman. -
1910: Die Algemene Sinode van die GKSA wat op Reddersburg vergader het. Ds. De Klerk staan derde van links in die middelste ry. Voor: Di. J.A. Van Rooy, Martinus Postma, Petrus Postma, W.J. Snyman, prof. Jan Lion Cachet, di. L.J. du Plessis, Louis Vorster, Pieter Biewenga. Tweede ry: Di. J.G.H. van der Walt, Jacobus du Plessis, W.J. de Klerk, G.H.J. Kruger, Dirk Postma, H.J.R. du Plessis, Willem Postma, H.P.J. Pasch. Derde ry: Di. J.P. Van der Walt, N.H. van der Walt, T.N. Venter, P.C. Snyman, J.H. Kruger, J.D. du Toit (Totius), dr. S.O. Los, T. Hamersma en Derk Rumpff. -
Die Algemene Vergadering van die Gereformeerde Kerk in die Kaapprovinsie, gehou in 1911 te Barkly-Oos: Eerste ry: Izak van Heerden, onbekend (of andersom), ds J.G.H. van der Walt, ds. G.H.J. Kruger, ds. Dirk du Plessis, onbekend. Tweede ry: Ds. T. Hamersma, ds. P.W. Bingle, ds. W.J. de Klerk, ds. J.H. Kruger, ds. W.J. Snyman, onbekend, ds. P.C. Snyman. Derde ry: Nick van der Walt, ds. Dirk Postma, onder andere (nie in regte volgorde) I.J. Aucamp, D. Lessing, M. Neser. Vierde ry: G.C. Coetsee (onbekend watter plek). -
1912: Afgevaardigdes na die Algemene Vergadering van die Gereformeerde Kerke in die OVS. Voor: Onbekend, Willem Johannes de Klerk, A.G. Henning, Willem Postma, Louw du Plessis, Koos van Rooy, Hendrikus Pasch, T.N. Venter, Pieter Bingle, onbekend. -
Die Algemene Sinode van die Gereformeerde Kerk in sitting te Steynsburg, 1913: Eerste ry: Onbekend, J.H. Kruger, F.P.J. Snyman. Tweede ry: T.N. Venter, onbekend, J.G.H. van der Walt, G.H.J. Kruger, Totius, H.J.R. du Plessis, onbekend, onbekend, Jacobus du Plessis, onbekend, Izak Krüger, onbekend, onbekend, H.C. van Rooy, J.A. van Rooy. Derde ry: Onbekend, Hendrikus Pasch, N.H. van der Walt, Pieter Bingle, Taetse Hamersma, J.P. van der Walt, Petrus Postma, Louis Vorster, onbekend, W.J. de Klerk, W.L. Steenkamp, onbekend (of dié twee andersom), W.J. Snyman, drie onbekend. Vierde ry: Dirk Postma (agtste van links), prof. Sietse Los (11de van links, skuins agter man voor hom), Derk Rumpff (derde van regs), D.P. du Plessis (regs). -
Omstreeks 1922: Die doserende personeel van die Potchefstroomse Universiteitskollege. Totius sit links, prof. Jan Kamp regs van hom, prof. Jacobus du Plessis sit tweede van regs en ds. De Klerk (die instelling se eerste registrateur) regs van hom. Prof. Wicus du Plessis staan regs in die middelry. -
1922: Die kuratore van die Teologiese Skool Potchefstroom, onder andere Dirk Postma (links agter), ds. I.D. Krüger (derde van links agter), prof. J.D. du Toit (tweede van regs agter), prof. Jacobus du Plessis (regs agter) en ds. Willem Johannes de Klerk (tweede van regs voor). -
1924:Algemene Sinode van die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika op Rustenburg, 4 April, onder die seringboom waaronder die Kerk in 1859 gestig is en met prof. H.H. Kuyper as deputaat van die Geref. Kerke in Nederland. Ds. De Klerk staan sewende van links in die derde ry. Eerste ry: A.S.E. Yssel, C.W.M. du Toit, J.V. Coetzee, J.G.H. van der Walt, J.H. Boneschans, J.C. van der Walt. Tweede ry: D.P. du Plessis, D. Rumpff, T. Hamersma, D. Postma, M. Postma, prof. H.H. Kuyper, L.P Vorster, proff. J.D. du Toit, J.A. du Plessis, I.D. Kruger. Derde ry: D.N. Kotzé, N.H. van der Walt, A. Duvenage, J.A. van Rooy, C.J.H. de Wet, B.J. de Klerk, W.J. de Klerk, G.H.J. Kruger, D.G. Venter, H.P.J. Pasch. Vierde ry: F.P.J. Snyman, H.J. Venter, P.J.S. de Klerk, H.S. van Jaarsveld, H.J.R. du Plessis, J.H. Kruger. -
1930: Die Algemene Sinode van die GKSA in sitting op Burgersdorp. Ds. De Klerk sit derde van links in die derde ry. Eerste ry: S. van der Walt, Jacs van Rooy. Tweede ry: Dr. E. Venter, J.C. van der Walt, H.J. Venter, J.G.H. van der Walt, G.H.J. Kruger, W.J. Postma, W.J. Snyman, Dirk Postma, D.N. Kotzé, J.H. Boneschans, A. Duvenage. Derde ry: H.P.J. Pasch, N.H. van der Walt, W.J. de Klerk, T. Hamersma, J.A. van Rooy, J.V. Coetzee, D.P. du Plessis, H.S. van Jaarsveld en D.G. Venter. Vierde ry: H. du Plessis, A.S.E. Yssel, J.P. Jooste, A. Postma, I.D. Krüger, W.F. Venter, T.T. Spoelstra, F.P.J. Snyman, dr. P.J.S. de Klerk, prof. J.A. du Plessis, H.J.R. du Plessis, Derk Rumpff. -
Die Bybelvertalers besoek die Potchefstroomse Universiteitskollege in 1933. Prof. H.G. Stoker staan agter vierde van links. Voor: (van links) prof. Jacobus du Plessis, prof. Bennie Keet, E.E. van Rooyen, onbekend, ds. J.D. Kestell, Totius, onbekend, onbekend, ds. De Klerk, prof. Casparus de Wet. Agter: (tweede van links) Wicus du Plessis. -
1933: Die Algemene Sinode van die GKSA in sitting Pretoria, afgeneem op die trap van die Uniegebou. Eerste ry: A. Postma, P.G.W. Snyman, Derk Rumpff, J.G.H. van der Walt, I.D. Krüger, prof. J.C. Coetzee, T.T. Spoelstra, A.S.E. Yssel, D.N. Kotzé, W.J. Postma, J.P. van den Berg, I.J. van der Walt. Tweede ry: H.F.V. Kruger, J.H. Boneschans, J.M. de Wet. Tweede ry: W.J. de Klerk, P.J.S. de Klerk, B.J. de Klerk, B. de Klerk, S.J. van der Walt, L.S. van der Walt, J. Schutte, N.H. van der Walt, E.I.J. Venter, H.S. van Jaarsveld, H.J. Venter, D.G Venter, J.V. Coetzee. Vierde ry: J. van Rooy, A. Aucamp, H.P.J. Pasch. Vyfde ry: J.A. van Rooy, J.H. Kruger, G.H.J. Kruger, W.F. Venter, I.J. Lessing, J.B. du Plessis, S.P. van der Walt, J.P. Jooste, J.L. de Bruin, S. du Toit, D.P. du Plessis, F.P.J. Snyman. -
Die Van Rooy-familiefees op Kroonstad, 23 Julie 1939, op sen. J.C. van Rooy se 80ste verjaardag. Charles van Rooy sit sesde van links en ds. Van Rooy tiende. Negende van links in die derde ry staan Corrie en Jan de Klerk, ouers van dr. Wimpie de Klerk en oudpres. FW de Klerk. Ds. De Klerk sit vyfde van links in die tweede ry. -
1941: Die Transvaalse Partikuliere Sinode van die Gereformeerde Kerk. Ds. De Klerk sit in die middel van die tweede ry. Transvaalse Partikuliere Sinode van 1941. Eerste ry: D.C.S. van der Merwe, J. de Vries, D.J. van der Walt, J.F. du Plooy, S.P. van der Walt, J.M. Lessing, I.J. van der Walt. Tweede ry: H. du Plessis, H.J.R. du Plessis, J.V. Coetzee, W.J. de Klerk, P.G.W. Snyman, A. Postma, J.T. Kruger. Derde: F.J.J. de Kock, J.C. van der Walt, P.J. de Klerk, L.S. van der Walt, P.J.G. de Klerk, N.H. van der Walt, A. Duvenage, H.J. Venter, Gert van der Walt. Vierde ry: I. Vorster, J.H. Lombaardt, W.J. Buys, B.J. de Klerk, Jac Malan (loer agter uit). -
November 1942: Die kerkraad van die Gereformeerde kerk Johannesburg. Ds. De Klerk sit derde van links. Hy moes in daardie jaar uit die raad van die PUK tree weens swak gesondheid. Dis waarskynlik ds. A.A. Venter wat regs van hom sit.
Bronne
wysig- (af) D'Assonville, prof. dr. V.E. 1984. Kerk op die wit hooglande. Potchefstroom: Marnix.
- (af) Krüger, prof. D.W. 1977. Suid-Afrikaanse Biografiese Woordeboek Deel III. Kaapstad: Tafelberg-Uitgewers Bpk. namens die Raad vir Geesteswetenskaplike Navorsing.
- (af) Schoeman, B.M. 1977. Parlementêre verkiesings in Suid-Afrika 1910-1976. Pretoria: Aktuele Publikasies.
- (en) Sy genealogiese besonderhede op Geni.com. URL besoek op 8 Julie 2016.
- (af) Die nageslag van Jan van Rooy Geargiveer 4 September 2018 op Wayback Machine. URL besoek op 9 Julie 2016.
Verwysings
wysig- ↑ (af) Noordwes-Universiteit – Amptelike opening van die FW de Klerk-uitstalling Geargiveer 26 Desember 2016 op Wayback Machine. URL besoek op 9 Julie 2016.
- ↑ (af) De Klerks se spore lê diep, Die Burger, 3 Februarie 1989. URL besoek op 9 Julie 2014.
- ↑ (en) Huwelike in die Gereformeerde kerk Burgersdorp van 1868 tot 1883. URL besoek op 9 Julie 2016.
- ↑ (af) Ds. Jan Lion Cachet as sendingman, deur H.A. Louw. URL besoek op 10 Julie 2016.
- ↑ (af) Die kerklike lewe op Heidelberg. URL besoek op 10 Julie 2016.
- ↑ (af) Christelike Kernensiklopedie Geargiveer 26 Desember 2016 op Wayback Machine. URL besoek op 10 Julie 2016.
- ↑ (af) (en) Sy grafsteen soos te sien op die webtuiste van die Genealogiese Genootskap van Suid-Afrika. URL besoek op 9 Julie 2016.
- ↑ (af) (en) Die moeder en dogter se grafsteen soos te sien op die webtuiste van die Genealogiese Genootskap van Suid-Afrika. URL besoek op 9 Julie 2016.