W.J. Postma

Ds. Willem Jacobus Postma (Bethulie, Vrystaat, 15 Junie 1898 – Suidwes-Afrika, 4 Julie 1952) was tussen 1927 en 1951 predikant in drie gemeentes van die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika en daarna tot sy dood die kerk se eerste evangelisasieleraar.

Willem Jacobus Postma
Ds. WJ. Postma
Naam	Willem Jacobus Postma
Geboorte	15 Junie 1898 Bethulie, Oranje-Vrystaat
Sterfte	4 Julie 1952 (op 54) Windhoek, Suidwes-Afrika
Kerkverband	Gereformeerd
Gemeente(s)	Molteno-kombinasie, 1927–1929 Middelburg, Tvl., 1929–1947 Matlabas, 1947–1951 Springs evangelisasiepredikant, 1951–1952
Jare aktief	1897-1920
Kweekskool	Potchefstroom

Herkoms

Ds. L.J. du Plessis en sy vrou, Maria Gerbrechta Sophia (gebore Smit) en hul gesin. Links sit W.J. Postma se vader, ds. Willem Postma. Agter hom staan ds. D.P. du Plessis en dan dr. J.A. Plessis, ds. W.J. se ooms. Dr. Du Plessis is in 1896 getroud met ds. Willem Postma se suster (ds. W.J. se tante) Laurika en ná haar dood op 4 Maart 1905 met Aletta. Ds. Willem Postma en sy susters was kinders uit die vyfde en laaste huwelik van ds. Dirk Postma. Ds. W.J. Postma se neef Lodewicus Johannes staan by sy ouma en sy neef Hugo sit regs voor.

Willem Jacobus Postma was die oudste van die 10 kinders uit die huwelik van ds. Willem Postma (1874–1920), ’n gevierde baanbreker op die gebied van die Afrikaanse skryfkuns en ook bekend onder sy skrywersnaam Dr. O'Kulis, en Susanna Elisabeth Susara Snyman, oudste dogter van ds. W.J. Snyman van die Gereformeerde kerk Venterstad en suster van dr. P.C. Snyman, leraar van die Gereformeerde kerk Steynsburg. Sy broer Philippus, sy ouers se vyfde kind, was getroud met die skryfster Minnie Postma, terwyl sy tweede oudste suster, Johanna Postma roem as beeldhouer verwerf het. Al nege sy sibbes was: Sophia (4 Maart 1900 – onbekend); Dirk Calman (17 November 1901 – onbekend); Johanna Laurika (17 April 1903 – 26 Maart 1987); Phillipus Snyman (26 Junie 1905 – 28 Junie 1962); Helenius Postma (25 Mei 1907 – 1951); Valerie Chlotilde (getroude van Du Plessis; 3 Maart 1913 – 16 Maart 1955); Guillemette Estelle (19 Januarie 1910 – onbekend); Stephanie Elifelie (2 Januarie 1920 – onbekend); en Susanna Fernande (2 Julie 1914 – onbekend).

Molteno

Ds. Willem Postma en sy gesin omstreeks 1909 in Bloemfontein. Van links: Willem, Philippus (later onder meer onderhoof van die nywerheidskool op Sterkstroom), mev. S.E.S. Postma, dogter van ds. W.J. Snyman en suster van dr. P.C. Snyman), voor haar Calman, Laurika, 'n beeldhouer wat onder meer aan die Voortrekkermonument gewerk het, en Sophie Postma, in lewe onderhoof van die George Hofmeyr-skool op Standerton.

Nadat hy sy skoolopleiding op Reddersburg, waar sy vader predikant was van 1915 tot 1920, en Bloemfontein voltooi het, het W.J. Postma na Potchefstroom gegaan waar hy sy teologiese studie in 1926 voltooi het. In die volgende jaar het ’n beroep na Molteno in kombinasie met Sterkstroom, Indwe en Maclear hom welgeval. In dié kombinasie het hy tot 1929 gearbei. Op 21 Desember 1927 is hy op Molteno met Martha de Klerk, dogter van Antonie de Klerk, ook van Molteno, in die huwelik bevestig. Uit dié huwelik is drie dogters, Martha, Susanna en Sophie, asook een seun, Willem, gebore.

Middelburg, Tvl.

Vanaf Molteno het ds. Postma in 1929 'n beroep na Middelburg, Tvl., aanvaar en daar, in kombinasie met Roossenekal en Clewer (die latere Witbankse gemeente) het hy die grootste deel van sy bedieningstyd deurgebring, naamlik van 1929 tot 1947. 'n Groot arbeidsveld ook met Ermelo as konsulentsgemeente het veel van sy kragte geverg en hy moes dikwels van huis wees. Hy het dit egter met groot volharding gedoen. Gedurende hierdie tyd is hy in 1936 oorsee om spesialiste oor sy gehoor, wat hom toe erg begin lastig val het, te raadpleeg. Gedurende die ses maande van afwesigheid het hy verskeie Europese lande besoek. 'n Operasie in Stockholm, Swede, deur die spesialis dr. Holmgrin, het enigsins gebaat en ds. Postma het teruggekeer na Suid-Afrika – na sy gemeente Middelburg waar sy gesin sy terugkoms met spanning afgewag het.

Kort ná sy terugkeer uit Europa het ds. Postma op Middelburg, K.P., gepreek oor die teks: "Die jakkalse het gate en die voëls van die hemel neste, maar die Seun van die mens het geen plek waar. Hy sy hoof kan neerlê nie." (Matt. 8:20.) Dit het op die skrywer van sy lewenskets in die Gereformeerde Kerke se Almanak vir die jaar 1953, dr. B.R. Krüger (Springs se predikant in ds. Postma se tyd), 'n onvergeetlike indruk gemaak. Kort voor die vertrek van die gesin Postma uit Middelburg in 1947 het die gemeente 'n nuwe pastorie gebou.

Matlabas

Die Gereformeerde kerk Matlabas met Nagmaal in die 1950's. Dis op 9 Julie 1932 in gebruik geneem.

Van Middelburg, waar ds. Postma ruim 18 jaar in die bediening gestaan het, het hy 'n beroep aanvaar na die gemeente Matlabas, met verblyf op Thabazimbi, waar die gemeente 'n nuwe pastorie gebou het. Van 1947 tot 1951 het ds. Postma hierdie gemeente ook as konsulent van Koedoesrand en Magol bearbei waar hegte bande van geloof en vriendskap in dié korte tyd gelê is. Toe die tyding dat hy beroep is as evangelisasie-leraar na Springs, met besondere arbeidsveld die Oos-Rand, hom bereik, het hy dit dadelik aanvaar.

Mev. Postma het in 1959, met die oog op die eeufeesviering van die Gereformeerde Kerk, haar herinneringe aan hul bedieningstyd in Matlabas bygedra tot Eeufeesgedenkalbum van die Klassis Waterberg. "In Junie 1947 het my man die beroep na Matlabas aanvaar. Die dae van 9 tot 11 Okt. was gedenkwaardige dae in ons bedieningstyd te Matlabas. Van naby en ver het honderde lidmate en belangstellendes gekom, asook verteenwoordigers van ander sustergemeentes. Vrydagmiddag, die 9de Oktober het die Kerkraad en gemeentelede ons drie myl van Matlabas ontmoet, waarna die verwelkoming op die kerkplein plaasgevind het. Die groot kerkplein met die menigte tente en ossewaens was vir ons baie indrukwekkend. Die hoogtepunt van die verrigtinge was die bevestiging van my man op Saterdagmiddag, 10 Oktober.

"Die Here het dit so bestuur en beskik dat na die gemeente vyf jaar vakant was, hulle weer 'n eie herder en leraar kon bevestig. Ons was aangenaam verras om daar in die bos-veld so 'n sierlike kerkgebou aan te tref, maar wat ons die meeste getref het was die pragtige stem van oom Jan Klopper, ons voorsinger, en dat die groot skare so mooi kon sing, sonder begeleiding van 'n orrel. Die kinders en ek het nog op Middelburg gebly tot in Desember na die skole gesluit het. Ons familie het die 27ste Desember vertrek na ons nuwe gemeente. Ons het tydelik op Thabazimbi by ouderling Frikkie Dippenaar hulle gebly, aangesien die pastorie te Matlabas eers opgeknap moes word. Ons het so baie van Matlabas gehoor, en het met mense van die bosveld en Waterberg gepraat.

"Alhoewel ons baie uitgesien het na ons nuwe gemeente en werk, was daar een groot probleem, nl. die skool. Martie, ons oudste dogter, moes toe na Potchefstroom Normaal Kollege gaan, Susan en Sophie nog albei op Hoërskool, en die naaste Hoërskool was op Rustenburg. Gelukkig was daar 'n baie goeie laerskool op Thabazimbi, en kon Willempie sy laerskoolopleiding daar ontvang. Na baie wik en weeg, het ons besluit om Susan en Sophie na Potchefstroom Gimnasium Hoërskool te stuur.

"Gedurende die maande wat ons loseer het, het dit vir my 'n gulde geleentheid gebied, om saam met my man die verskillende wyke deur te gaan met ons eerste huisbesoek, en ook nader kennis met ons lid-mate te maak. Dit was 'n wonderlike en ryke ondervinding, ons was besonder getref deur die ryke Bybelkennis van ons lidmate, na elke huisbesoek was ons geestelik versterk, daar was ook nie die gejaag wat mens aantref in dorpe en stede nie. Na baie vergaderings en beraadslagings het die Eerwaarde Kerkraad en gemeente besluit dat die predikantsgesin op Thabazimbi sal woon aangesien die meeste lidmate daar bly, en die myndorpie baie groei, en daar groot vooruitsigte vir ons Kerk en lidmate is. (Soos dit ook later geblyk het.)

"Yskor het toe 'n groot standplaas aan die voet van die berg, aan die Gereformeerde Kerk geskenk vir 'n pastorie. Na 'n kort tydjie van vyf maande was alles gereël en onder die bekwame leiding van die boukommissie kon met die bou van die pastorie begin word. Die susters het ook nie op hulle laat wag nie, saam met hulle mans het hulle ook hul deel bygedra, en onderneem om die matte en lampskerms vir die pastorie te skenk. Die bouery het vinnig gevorder, en in Oktober was dit 'n vreugdevolle gebeurtenis om die pastorie in gebruik te neem.

"Daar die lidmate baie verspreid en ver van die Kerk af gewoon het, het my man met die samewerking en goedkeuring van die Kerkraad elke Sondag in die verskillende wyke dienste gehou. Die wyksdienste is altyd besonder goed bygewoon.

"Soos ek reeds gemeld het, was daar steeds 'n groot behoefte aan 'n Hoërskool. My man het hom altyd baie beywer vir die jeug, en gevoel dat die getalle hoërskoolkinders wat jaarliks uit ons distrik en omgewing na Rustenburg se Hoërskool gaan, sekerlik 'n hoërskool op Thabazimbi regverdig. Nadat hy die saak met die skoolhoofde van Thabazimbi, Groenvlei en Makoppa bespreek het, en ouervergaderings waarvan hy die voorsitter was, gehou het, was dit elke ouer se vurige wens en begeerte om tog nader 'n skool te kry. Thabazimbi is baie sentraal geleë. Daar was ook weer 'n pragtige samewerking, en binne twee jaar kon die kinders na Thabazimbi Junior Hoërskool gaan.

"In die kort tydjie van 11 Oktober 1947-2 Junie 1951, was ons arbeid ryklik geseën. Die mense was liefdevol en opreg, en het baie opofferings gemaak om ons tuis en gelukkig te laat voel."

Evangelisasieleraar

Op 9 Junie 1951 is ds. Postma in die gemeente Springs as die eerste evangelisasieleraar van die Gereformeerde Kerk bevestig. In die 10 gemeentes van die Klassis Germiston het hy gereeld dienste gehou met die oog op evangelisiewerk en daartoe meegewerk dat kommissies tot stand gebring is wat hulle spesiaal aan evangelisasie gewy het. Hy wou graag meer verrig as wat hy wel kon, maar teëslae het dit verhinder. Baie gevoelig soos wat hy was, aldus Krüger, het verskillende doodstydings diep op hom ingewerk. In 'n korte tydjie is 'n broer onverwags oorlede aan trombose, sy skoonvader op Molteno asook 'n swaer en twee neefs. In hierdie tyd het nog 'n teëslag hom getref toe sy motorkar een aand op straat in Springs gesteel is. Dit is nie teruggevind nie.

Met sy besoek aan die Vrystaatse Goudveld in Mei 1952 het sy hart hom weer gepla, maar nie so erg soos die aanval wat hy in Augustus 1951 in Springs gehad het toe hy sowat drie maande lank behandeling moes ondergaan nie. Krüger skryf: "In alles het hy 'die hand van die Here' gesien, soos hy meer as eens opgemerk het. Met stille tevredenheid het hy en sy familie die leed gedra en die baie simpatiebetuiginge van die eerw. kerkraad en gemeente van Springs, familie en vriende waardeer."

Begin Junie 1952 het hy op sy reis na Suidwes-Afrika vertrek in belang van die groot werk wat die Gereformeerde Kerk daar aangepak het. In Windhoek kon hy nog doen wat sy hand gevind het om te doen en op die trein daarheen kon hy – soos hy in sy laaste brief geskryf het – evangelisasiewerk doen. Maar sy hart het hom weer vermoei. So het hy op 4 Julie 1952 "in die geloof die ewige rus" binnegegaan.

Galery

• 
  1927: Die Algemene Sinode van die GKSA op Reddersburg. Eerste ry: D. Rumpff, N.H. van der Walt, J.G.H. van der Walt, prof. J.A. du Plessis, prof. C.J.H. de Wet, T. Hamersma, L.P Vorster, J.A. van Rooy, H.P.J. Pasch. Tweede ry: H.S. van Jaarsveld, H. Venter, F.P.J. Snyman, J.C. van der Walt, D.G Venter, C.W.M. du Toit, I.D Krüger, H.J.R. du Plessis. Derde ry: J.V. Coetzee, G.H.J. Kruger, E.L.J. Venter, D. Postma, D.P. du Plessis, A.S.E Yssel, D.N. Kotze. Vierde ry: J.H. Boneschans, T.T. Spoelstra, W.J. Postma, W.J. Snyman, A. Duvenage, P.J.S. de Klerk, B.J. de Klerk.
• 
  1930: Die Algemene Sinode van die GKSA in sitting op Burgersdorp. Eerste ry: S. van der Walt, Jacs van Rooy. Tweede ry: Dr. E. Venter, J.C. van der Walt, H.J. Venter, J.G.H. van der Walt, G.H.J. Kruger, W.J. Postma, W.J. Snyman, Dirk Postma, D.N. Kotzé, J.H. Boneschans, A. Duvenage. Derde ry: H.P.J. Pasch, N.H. van der Walt, W.J. de Klerk, T. Hamersma, J.A. van Rooy, J.V. Coetzee, D.P. du Plessis, H.S. van Jaarsveld en D.G. Venter. Vierde ry: H. du Plessis, A.S.E. Yssel, J.P. Jooste, A. Postma, I.D. Krüger, W.F. Venter, T.T. Spoelstra, F.P.J. Snyman, dr. P.J.S. de Klerk, prof. J.A. du Plessis, H.J.R. du Plessis, Derk Rumpff.
• 
  1933: Die Algemene Sinode van die GKSA in sitting Pretoria, afgeneem op die trap van die Uniegebou. Eerste ry: A. Postma, P.G.W. Snyman, Derk Rumpff, J.G.H. van der Walt, I.D. Krüger, prof. J.C. Coetzee, T.T. Spoelstra, A.S.E. Yssel, D.N. Kotzé, W.J. Postma, J.P. van den Berg, I.J. van der Walt. Tweede ry: H.F.V. Kruger, J.H. Boneschans, J.M. de Wet. Tweede ry: W.J. de Klerk, P.J.S. de Klerk, B.J. de Klerk, B. de Klerk, S.J. van der Walt, L.S. van der Walt, J. Schutte, N.H. van der Walt, E.I.J. Venter, H.S. van Jaarsveld, H.J. Venter, D.G Venter, J.V. Coetzee. Vierde ry: J. van Rooy, A. Aucamp, H.P.J. Pasch. Vyfde ry: J.A. van Rooy, J.H. Kruger, G.H.J. Kruger, W.F. Venter, I.J. Lessing, J.B. du Plessis, S.P. van der Walt, J.P. Jooste, J.L. de Bruin, S. du Toit, D.P. du Plessis, F.P.J. Snyman.
• 
  Die Nasionale Sinode van die GKSA van 1939 voor die Vrouemonument in Bloemfontein. Eerste ry: H.S. van Jaarsveld, F.N. Lion Cachet, W.J. Postma, B. de Klerk, H.J. Venter, J. van Rooy, P.W. van der Walt, P.G.W. Snyman. Tweede ry: N.H. van der Walt, J.G.H. van der Walt, D. Postma, dr. J.D. Du Toit, J.A. van Rooy, dr. C.J.H de Wet, dr. S.O. Los, dr. J.P. Jooste, J.V. Coetzee, I.D Kruger, J.C. van der Walt. Derde ry: J.P. van der Berg, G.H.J. Kruger, A.L Aucamp, M. Postma, J.M. de Wet, I.J. Lessing. Vierde ry: Jacs van Rooy, J.L. de Bruin, J.A. Schutte, A. Postma, E.L.J. Venter, D.G. Venter, J.L. Vorster, T.T. Spoelstra, Derk Rumpff, H. du Plessis. Vyfde ry: dr. B.J. de Klerk, P.J. de Klerk, J.J. Venter, J.H. Boneschans, L.S. van der Walt, S. du Toit, J.F. du Plooy, A.S.E. Yssel. Sesde ry: H.F.V. Kruger, P.J.S. de Klerk, D.N. Kotze, W.J. Snyman, W.F. Venter, S.P. van der Walt, J.W.J. van Ryssen, N.J. Snyman, B.R. Krüger, D.J. van der Walt.
• 
  Studente, dosente en besoekende predikante neem in April 1949 tydens die Sinode van die GKSA afskeid van Totius by die Teologiese Skool Potchefstroom. Eerste ry: D.F. Malan, G.P. Scheepers, C. Hatting, L.J. Botha, P.W. Buys, S.C.W. Duvenage, P.W. van der Walt, W.J. Postma, G.P.L. van der Linde, J.J.S. Venter, G.C.P. van der Vyver, M.J. Booyens, S.J. du Plessis, K.S. van Wyk de Vries. Tweede ry: J.V. Coetzee, P.J. Venter, P.J. Coetzee, J.W.J. van Ruyssen, D.J. van der Walt, H.G. Stoker, J.C. van der Walt, J.H. Boneschans, prof. J.D. du Toit, B.J. de Klerk, D.G Venter, A.S.E. Yssel, H.S. van Jaarsveld, H.J. Venter, D.N. Kotzé, N.T. Snyman. Derde ry: D.C.S. van der Merwe, B.R. Krüger, J. Postma, R.S.J. van Wyk, M. Postma, J.L. de Bruin, C.E.G. Malan, J.J.H. Booysen, B.J. de Klerk, A.L. Aucamp, J.A. Schutte, I.J. van der Walt, L.S. Van der Walt, S. du Toit, A. Duvenage, W.J. Snyman, P.J.S. de Klerk, T.T. Spoelstra.Vierde ry: D.J. Delport, J.L. Vorster, J.P. Jooste, A.A. Venter, J.F. du Plooy, H.F.V. Kruger, Jacs van Rooy, I.J. Lessing, J.M. de Wet, S.P. van der Walt, P.J. de Klerk.

Bronne

• (af) Krüger, B.R. in Venter, A.A. 1952. Almanak van Die Gereformeerde Gemeentes in Suid-Afrika vir die jaar 1953. Potchefstroom: Administratiewe Buro.
• (af) Venter, H.J. 1959. Eeufeesgedenkalbum van die Gereformeerde kerke in die Klassis Waterberg 1859–1959. Potgietersrus: Deputaatskap vir die Gedenkalbum.