Ds. Dirk Postma du Plessis (Colesberg, Kaapkolonie, 10 Januarie 1883Ladybrand, Suid-Afrika, 11 Julie 1941) was tussen 1909 en 1941 predikant in drie gemeentes van die Gereformeerde Kerk. Ná sy dood het die kassier van sy laaste gemeente, Ladybrand, Johannes Bolt, hom beskyf as 'n liefhebbende eggenoot, sorgsame vader en 'n troue dienskneg van die Here.[1]

Dirk Postma du Plessis
Ds. D.P. du Plessis
Ds. D.P. du Plessis

Naam Dirk Postma du Plessis
Geboorte 10 Januarie 1883
Colesberg, Kaapkolonie
Sterfte 11 Julie 1941 (op 58)
Ladybrand, Suid-Afrika
Kerkverband Gereformeerde Kerk
Gemeente(s) Zeerust, 1909–1913
Krugersdorp, 1913–1920
Ladybrand, 1920–1941
Jare aktief 1909–1941
Kweekskool Potchefstroom

Herkoms

wysig
 
Prof. Jan Lion Cachet en studente aan die Teologiese Skool Potchefstroom, 1908: Izak Krüger, Pieter Bingle, J.P. van der Walt en D.P. du Plessis.
 
Mev. Martha du Plessis, ds. D.P. du Plessis se vrou, was 'n dogter van die predikant en Volksraadslid ds. L.P. Vorster.
 
Ds. L.J. du Plessis en sy vrou, Maria Gerbrechta Sophia (gebore Smit) en hul gesin. Ds. Du Plessis staan links. Prof. Jacobus du Plessis staan in die middel agter en ds. Willem Postma sit links.
 
Ds. Du Plessis, omstreeks 1930.

Ds. Du Plessis was een van die kinders uit die huwelik van ds. Lodewikus Johannes du Plessis en Maria Gerbrechta Sophia (gebore Smit). Hy het minstens twee broers gehad, Helenius en Jacobus, later hoogleraar aan die Teologiese Skool op Potchefstroom. Ds. Louw du Plessis het as predikant diens verrig vir die Boerekommando tydens die Slag van Magersfontein en is later met vrou en kinders deur die Engelse na die kamp in Kimberley vervoer. Die Engelse troepe het sy pastorie op Petrusburg afgebrand, blykbaar omdat sy simpatie met die Afrikaners in hul worstelstryd van 1899–1902 so sterk was. Met die Slag van Stormberg was ds. Dirk du Plessis lid van die ambulanskorps wat studente en professore van die Teologiese Skool Burgersdorp gevorm het. Hulle was almal sterk republikeinsgesind.

Opleiding en gemeentebediening

wysig

Ds. Du Plessis het sy studie aan die Teologiese Skool Burgersdorp onder prof. Jan Lion Cachet begin en dit onder dieselfde hoogleraar in 1908 aan die Teologiese Skool op Potchefstroom voltooi, waar sy klasmaats Izak Krüger, Pieter Bingle en J.P. van der Walt was. Hierna het hy ’n beroep na Zeerust aangeneem en dié gemeente bedien van 1909 tot 1913, 'n tydperk van drie jaar en agt maande. Die gemeente Zeerust het in 1899 ontstaan toe die westelike wyke van die gemeente Rustenburg, die oudste in die kerkverband, afstig.

In sy tweede gemeente, Krugersdorp, het hy gestaan van 1913 tot 1920, altesaam sewe jaar. Die eerste predikant in dié gemeente, die oudste aan die Rand, was sy ds. Martinus Postma (1897–1904 en 1909–1912) en tussenin Dirk Postma (1905–1906), 'n seun van ds. Martinus Postma. Hierna was ds. Du Plessis sowat 21 jaar lank predikant van sy laaste werkkring, Ladybrand (in kombinasie met Ficksburg), tot sy dood op 11 Julie 1941). So het hy altesaam 32 jaar lank sy kragte en gawes aan die Gereformeerde Kerk gewy. Van vyf broers en vyf susters was hy die derde broer wat skielik en op 'n betreklik vroeë leeftyd oorlede is.

Tussendeur het ds. Du Plessis ook veel vir die sending onder die heidene gevoel en gedoen. Nog in sy laaste vakansie is hy deputaat na 'n sendingvergadering in Pretoria en sy laaste handreiking, wat hy op die middag van sy dood aan die kassier van Ladybrand, Johannes Bolt oorhandig het, was 'n gawe vir die sending. Hy het die gemeenskappe waarin hy gewoon het ook op ander terreine gedien, soos in skoolkommissies, skoolrade en talle ander liggame. Op sy begrafnis was al dié liggame teenwoordig, asook onder andere die landdros, stadsraad en kamer van koophandel.

Politieke deelname

wysig

Selfs voor genl. J.B.M. Hertzog se uittrede uit die kabinet en die stigting van die Nasionale Party het ds. Du Plessis die konsiliasierigting van genls. Smuts en Botha afgekeur, veral ook wat hul onnderwysbeleid betref het. Op Zeerust, Krugersdorp en Ladybrand, waar hy predikant was, het hy aktief deelgeneem om die saak van die Nasionale Party te steun. Op Krugersdorp het gehelp om die vervalle NP-tak op te bou en was geruime daar geruime tyd voorsitter van die dorpstak. Hy het die eerste kongres van die NP in Transvaal as afgevaardigde van dié tak bygewoon. Tydens die Rebellie van 1914 het hy op Krugersdorp in 'n openbare vergadering sy stem verhef teen die vernieling van Duitsers se eiendom.

Op Ladybrand is hy minstens twee maal as voorsitter van die dorpstak van die NP gekies asook minstens een maal as ondervoorsitter van die afdelingsbestuur. In 1931 is in Die Nasionale Boek van hom getuig: "Hy is 'n Nasionalis was ons onafhanklikheid soek deur afskeiding van die Britse kroon en ryk, en het op die Nasionale Kongres te Bloemfontein (Des. 1930) gepleit vir die ideaal van 'n Suid-Afrikaanse Republiek."

Gesinslewe

wysig

Ds. Du Plessis is op 31 Mei 1909 getroud met Martha Vorster, 'n dogter van ds. L.P. Vorster (1862–1934) en Abrahama Johanna Coetsee (1865–1943). Ná die stigting van die Bond van Gereformeerde Sustersvereniginge, het sy geruime tyd as sekretaresse van die GSB in die Oranje-Vrystaat gedien. Uit hierdie huwelik is agt kinders gebore van wie sewe, twee dogters en vyf seuns, hul vader oorleef het en een jonk oorlede is. Ds. Du Plessis se skoonvader was predikant van vier gemeentes van 1884 tot 1915 en weer van 1922 tot 1928 en in die tussentyd Volksraadslid vir die Nasionale Party. Ook sy vrou se grootvader, ds. C.J.H. Vorster, was predikant en wel van 1880 tot 1899. Hierdie ds. Vorster se vrou was Lasya Susanna van der Walt, 'n dogter van Tjaart van der Walt, eienaar van die plaas Grootfontein, die huidige landbouskool op Middelburg, waarop die Gereformeerde kerk Middelburg, Kaap op 1 Desember 1860 gestig is. Ds. Du Plessis se skoonmoeder was eweneens die dogter van 'n predikant, ds. A.J.J. de Klerk Coetsee. Ná sy dood het sy vrou, wat tydens sy lewe haar plek in die kerklike lewe vol gestaan het, om die beurt by haar dogters gewoon. Sy is oorlede in die Nigelse hospitaal op 4 Junie 1958.

Galery

wysig

Bronne

wysig
  • (af) Die Gereformeerde Vroueblad. 1959. Die Gereformeerde vrou 1859-1959. Potchefstroom: Potchefstroom Herald.
  • (af) (en) Reitz, Hjalmar en Oost, Harm (reds.), Goodman, I.M. (samesteller). 1931. Die Nasionale Boek. 'n Geskiedenis van die ontstaan en groei van die Nasionale Party van Suid-Afrika en wat dit bereik het, tesaam met belangwekkende Artiekels in verband daarmee. Johannesburg: Nasionale Boek Maatskappy, 1931.

Verwysings

wysig
  1. (af) Van der Walt, ds. N.H. (hoofred.) 1941. Almanak van Die Gereformeerde Kerk in Suid-Afrika vir die jaar 1942. Potchefstroom: Admin. Buro.