Wikipedia

Gert Kruger (predikant)

(Aangestuur vanaf G.H.J. Kruger)

Ds. Gert Hendrik Jacobus Kruger (distrik Bethulie, Oranje-Vrystaat, 22 Oktober 1874 – Pretoria, Suid-Afrika, 19 Februarie 1957) was in die eerste helfte van die 20ste eeu predikant in drie werkkringe van die Gereformeerde Kerk: Lydenburg-kombinasie 1903–1905, Barkly-Oos 1905–1926 en Parys 1926–1949, toe hy sy emeritaat aanvaar. ’n Seun van hom, ook ds. G.H.J. Kruger (1923–2013), was leraar van Barkly-Oos 1949–1951, Laeveld 1951–1958, Benoni 1958–1969, Benoni-Noord 1969–1977 en Durban 1977–1989, toe hy sy emeritaat aanvaar. Terwyl sy broer ds. J.H. Kruger leraar was van die kombinasie Molteno van 1907 tot 1911 en daarna tot hy emeritaat aanvaar het in 1952 van Postmasburg. In dié tyd het onder sy leiding vyf nuwe Gereformeerde kerke in Kaapland noord van die Oranjerivier tot stand gekom waar daar met sy koms daarheen net Postmasburg was.

Gert Hendrik Jacobus Kruger
Ds. Gert Kruger
Ds. G.H.J. Kruger
Naam Gert Hendrik Jacobus Kruger
Geboorte 22 Oktober 1874
Distrik Bethulie, Oranje-Vrystaat
Sterfte 19 Februarie 1957 (op 82)
Pretoria, Suid-Afrika
Kerkverband Gereformeerde Kerk
Gemeente(s) Lydenburg (1903–1905)
Barkly-Oos (1905–1926)
Parys (1926–1949)
Jare aktief 1903–1949
Kweekskool Burgersdorp

Herkoms en opleiding

wysig
 
Ds. G.H.J. Kruger was in 1902 (volgens die bron, maar waarskynlik voor die oorlog) as student aan die Teologiese Skool Burgersdorp leier van die “Vioolband”. Hy sit in die middel, tweede van links. Voor: D.J. du Plessis, L. du Plessis. Middel: A. Pienaar, G.H.J. Kruger (dirigent), J. du Plessis (pianiste), J.J.A. Coetsee, H.J.J. van der Walt. Agter: N. van der Walt, J.C. van der Walt, P. Lion Cachet en J. Buys.

Ds. Kruger was ’n seun van Johannes Hendrik Kruger en Johanna Maria Snyman. Sy moeder was ’n diep godsdienstige en belese vrou wat vertroud was met die werke van dr. Abraham Kuyper. Sy was ook ’n gereelde leser van Die Heraut en Stemmen des Tijds. Van haar 15 kinders het net sewe grootgeword, onder wie nog ’n seun wat predikant geword het, ds. J.H. Kruger (1878–1963). ’n Dogter en dus ’n suster van die latere ds. G.H.J. Kruger, Johanna Margaretha (1870–1943) was getroud met Chris Coetzee (1869–1934) en die moeder van die rektor van die PU vir CHO prof. J. Chris Coetzee (1893–1989). Gert Kruger se gesin het in 1895 van hul plaas, Beschuitfontein, distrik Venterstad, na Heidelberg, Tvl., verhuis. ('n Voorsaat van ds. Kruger, ook G.H.J. Kruger, was in 1860 toe hy eienaar van dié plaas was, een van die stigters van die Gereformeerde kerk Burgersdorp.) Hy het eerste skoolopleiding op Venterstad ontvang en het later na Burgersdorp gegaan waar hy die matrikulasie-eksamen afgelê het, bes moontlik aan die literariese afdeling van die Teologiese Skool Burgersdorp.

Tweede Vryheidsoorlog

wysig
 
Die Algemene Sinode van die Gereformeerde Kerk in sitting op Rustenburg, 1904. Eerste ry: Di. W.J. de Klerk, Flippie Snyman, J.G.H. van der Walt, Totius, G.H.J. Kruger. Tweede ry: Di. Martinus Postma, Petrus Postma, prof. Jan Lion Cachet, di. L.J. du Plessis, W.J. Snyman. Derde ry: Di. T. Hamersma, Willem Postma, Louis Vorster, Dirk Postma, J.A. van Rooy en prof. Jacobus du Plessis.

Saam met (die latere prof. ds.) J.D. du Toit (Totius) het hy sy kandidaatseksamen op 17 Junie 1899 afgelê, drie maande en 24 dae voor die begin van die Tweede Vryheidsoorlog op 11 Oktober daardie jaar. Weens die dreigende oorlog het hy toe nie ’n beroep ontvang nie. Toe die oorlog uitbreek was hy en prop. Du Toit in Transvaal en het dus as veldpredikers saam met die kommando's uitgetrek. Later is hy gevange geneem en na Middelburg, Kaap, gedeporteer. Daar het hy, nes ds. Willem Postma op dieselfde dorp, ’n lewensbestaan gemaak deur in ’n winkel te werk, maar kon hy ook ’n inkomste verdien deur vioolles te gee nadat hy aan die Teologiese Skool Burgersdorp leier van die "vioolband" was.

Gemeentebediening

wysig
 
Ds. en mev. Kruger as jong getroudes.

Ná die Driejarige Oorlog het prop. Kruger ds. Martinus Postma ses maande lank in die Johannesburgse gemeente van sy kerk bygestaan. Eindelik is hy op 19 Julie 1903 op Belfast deur ds. J.A. van Rooy tot herder en leraar van die kombinasie Lydenburg-Gereformeerde kerk Belfast bevestig. In 1905 is hy in die huwelik bevestig met Christina Maria Kruger, wat die Bethulie-kamp oorleef en tydens die oorlog vier weke tronkstraf in Bloemfontein uitgedien het nadat sy betrap is dat sy ’n brief van bemoediging aan die vegtende Boere geskryf het. Ten tyde van ds. Kruger se dood in 1957 het vier van sy vyf kinders nog geleef. Ds. Gerrit Kruger was die jongste.

In sy huweliksjaar, op 28 Januarie 1905, is ds. Kruger as leraar van Gereformeerde kerk Barkly-Oos bevestig. Sy dienstyd tot 1925 of '26 was die langste in die eerste 100 jaar van die gemeente, gestig in 1871, se bestaan. Aangesien die ou pastorie teen dié tyd baie bouvallig was, is ’n blok van ses erwe van die owerheid teen £200 verkry en kon die leraar en sy gesin die nuwe pastorie in Maart 1909. Die koste was £1 100, net sowat £130 minder as die koste van Dordrecht se Gereformeerde kerkgebou sowat twee jaar vantevore. In 1915 is die kerkgebou opgeknap en verbeter teen ’n koste van £370, wat alles dadelik betaal is. Volgens die Kerk se Almanak vir die jaar 1907 het die gemeente Barkly-Oos in 1906 248 belydende lidmate gehad en ’n sieletal van 526.

 
Die Gereformeerde kerk Vredefort, waarvan die naam in 1941 Parys geword het, se tweede kerkgebou, opgerig op Vredefort in 1891. In dié gebou het ds. Kruger die Woord verkondig van 1926 tot sy aftrede in 1949.
 
Ds. Kruger het die hoeksteen van die Gereformeerde kerk Parys (afgeneem omstreeks sy inwyding in 1955) op 5 Februarie 1955 gelê. Dit was een van die Gereformeerde argitek Johan de Ridder se bekendste kerkontwerpe en het wyd aandag in die media geniet.

Sy volgende gemeente het met sy bevestiging daar in 1926 as Vredefort bekendgestaan, maar dié naam is in 1941 na Parys verander nadat die swaartepunt van die gemeente algaande ná sy stigting 1872 daarheen verskuif het. Ds. Kruger het die Woord op Vredefort in die twee kerkgebou bedien, wat in 1891 opgerig is om die ou kerkgebou van 1872 te vervang nadat dit omstreeks 1888 in onbruik geword het. Op Parys het ds. Kruger sy vrou in Junie 1947 aan die dood afgestaan. In Oktober 1948 is hy weer getroud, met die weduwee Aletta Buys van Barkly-Oos, wat hom oorleef het.

Op 20 Februarie 1949 het hy sê emeritaat aanvaar ná ’n 46-jarige ampstermyn. Hy het op Parys bly woon en nog tot enkele maande voor sy dood, in die algemene hospitaal in Pretoria nadat hy die week vantevore 'n ernstige operasie ondergaan het, op versoek met Woord- en Sakramentsbediening gehelp. Ook het hy op 5 Februarie 1955 die hoeksteen van die ultramoderne Paryse Gereformeerde kerk, ontwerp deur die Gereformeerde argitek Johan de Ridder, gelê. Ds. J.W. Jansen van Ryssen was indertyd Parys se predikant.

Waardering

wysig
 
Mev. Christina en ds. G.H.J. Kruger op hul seun Christiaan se troue.

Ds. Kruger se seun, ook ds. G.H.J. Kruger, het in sy lewensberig in die GKSA se Almanak van 1958 die aandag daarop gevestig dat sy vader se gemeentes al drie min in lidmaattal was en dat dié lidmate in elke geval oor ’n uitgestrekte gebied gewoon het. So het die bediening besonderse eise aan hom gestel, maar volgens ds. Kruger jr. het sy vader "die ampswerk met die grootste getrouheid, liefde en ywer verrig".

In 1913 het ds. Kruger ook nog die lidmate van die Gereformeerde Kerk in Brits-Oos-Afrika (Kenia), in 1919 die lidmate in Suid- en Noord-Rhodesië en in 1924 dié in Portugees-Wes-Afrika (Angola) gaan bedien. In 1921 het hy die lidmate in die Boland bedien. Tydens sy verblyf op Parys het hy etlike jare lank ook nog Kroonstad, Hoopstad, Wepener, Thaba Nchu, Bloemhof en Makwassie bedien.

Buiten sy ampswerk het hy baie belanggestel in die jeug. Hy het jare lank in skoolkommissies en skoolrade gedien. Sy seun skryf: "Vir die jongmense in sy gemeentes het hy 'n besonder teer plekkie gehad. In gemeentelike samekomste, waarin veral ook die jongmense inbetrek kon word, het hy baie belang gestel. By sulke geleenthede het hy gewoonlik baie laat sing. Omdat hy 'n besondere liefhebber van goeie musiek was, moes die gemeentelike sang ook so goed en mooi as moontlik wees."

Ds. Kruger het ononderbroke vanaf 1912-1938 as kurator van die Teologiese Skool gedien en vanaf 1942-1952 as lid van die raad van die PU vir CHO. Ook in die openbare lewe het hy groot agting weggedra. Gevolglik het hy in verskillende openbare liggame gedien. Sy seun skryf: "Die Geloftefees-saal op Parys, wat in 1932 onder sy leiding opgerig is, is bewys van sy ywer en liefde in die volkslewe."

Ds. Kruger jr. skryf voorts: "Uit bostaande blyk dit baie duidelik dat hierdie dienskneg van die Here hom ten volle geleen het vir die saak van die Here. Beheers deur die liefde en gesindheid van Christus het hy sy gawes op elke terrein aangewend. Elkeen wat met hom in aanraking gekom het, is getref deur sy nederige en vriendelike geaardheid. As predikant was hy toeganklik vir almal. Ook het hy 'n baie goeie humor gehad. Met die bedankings aan die einde van die Algemene Sinode op Bethulie in 1936, het hy die perskommissie en ook die koster bedank. Die koster daar was 'n flukse jong broeder so in die twintiger jare. Toe ds. Kruger hom bedank, het hy droogweg opgemerk dat dit die mooiste koster is wat hy nog gesien het.

"Saam met ander predikante van wie die meeste al ontslaap het, het hierdie waardige en eerbiedwekkende figuur in ons kerklike lewe, die kerk in 'n besondere tydperk, dikwels van worsteljare, onder die seën van die Here, opgebou. Sy nagedagtenis onder ons sal in dankbare herinnering bly. Ons eresaluut aan 'n moedige stryder in die koninkryk van die Here."

Galery

wysig

Bronne

wysig
  • (af) Die Gereformeerde Vroueblad. 1959. Die Gereformeerde vrou 1859-1959. Potchefstroom: Potchefstroom Herald.
  • (af) Venter, ds. A.A. (hoofred.) 1957. Almanak van Die Gereformeerde Kerk van Suid-Afrika vir die jaar 1958. Potchefstroom: Administratiewe Buro.
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Gert_Kruger_(predikant)&oldid=2071405"