Gereformeerde kerk Potchefstroom

Die Gereformeerde kerk Potchefstroom is die moedergemeente van die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika in die universiteitstad Potchefstroom, Noordwes.

Gereformeerde kerk Potchefstroom
Sluit in	Dassierand Huis Anna Viljoen Huis Eikelaan Ons Hulde-tehuis Potchefstroom-Sentraal Vanderhoffpark
Klassis	Potchefstroom
Huidige predikant(e)	Jannes van Dyk
Belydende lidmate	355
Dooplidmate	47
Adres	Walter Sisulustraat 33 Potchefstroom
Geskiedenis
Stigtingsdatum	1859
Afgestig van	Geen
Eerste predikant	J.L. Maury 1877–1903

Al drie die gemeente se kerke kort voor die tweede (op die voorgrond) in 1960 gesloop is.

Die eerste en derde kerk, waarskynlik afgeneem kort nadat die tweede kerk in April 1960 gesloop is.

Stigting en leraars

Potchefstroom was een van die eerste sewe gemeentes wat ds. Dirk Postma in 1859 gestig het en wel op 20 Maart in die jaar waarin die Gereformeerde Kerk herstig is op Rustenburg. (Die gemeente self vier egter sy stigtingsdatum as 17 April 1863, die dag waarop die eerste kerkraadsvergadering gehou is.) Naas Potchefstroom en Rustenburg het hy ook Zoutpansberg, Pretoria, Waterberg, Reddersburg en Lydenburg gestig. Potchefstroom was vakant tot ds. Johann Leopold Maury in 1877 hier bevestig is. Ná sy aftrede in 1903 is hy in dieselfde jaar opgevolg deur dr. J.D. du Toit, die Bybelvertaler en Psalmberymer, beter bekend onder sy pennaam, Totius. Dr. Du Toit het die gemeente, sy eerste en enigste, reeds in 1911 verlaat toe hy aangestel is as hoogleraar aan die Teologiese Skool, wat sewe jaar vantevore van Burgersdorp hierheen verskuif het. Weer was die vakature nie kort nie, want ds. W.J. de Klerk van Aliwal-Noord (1907 tot 1911) is nog in 1911 hier bevestig.

Ds. De Klerk het 12 jaar lank in die gemeente gearbei tot hy in 1923 registrateur van die PU vir CHO geword het. Benewens sy predikantswerk wat hy met getrouheid behartig het, het ds. De Klerk vroeg besondere belangstelling in die politiek getoon. Die stryd van die Afrikaner op politieke gebied het hom na aan die hart gelê en hy was twee keer (1915 en 1938) kandidaat van die Nasionale Party vir Potchefstroom. Die eerste keer kry hy 794 stemme, vergeleke met die Suid-Afrikaanse Party se G.W. Hall se 1 043, en die tweede keer 2 032, vergeleke met die Verenigde Party se H. van der Merwe se 3 217. Op Potchefstroom het hy hom ook vir Christelike onderwys beywer. Dit was deur sy onvermoeide geesdrif dat die Potchefstroom Gimnasium in 1915 en die Potchefstroomse Universiteitskollege vir Christelike Hoër Onderwys (nou die Potchefstroomse Kampus van die Noordwes-Universiteit) tot stand gekom het. As predikant was hy ’n onvermoeide yweraar vir kerk en volk.

Ds. I.D. Krüger is in 1923 as ds. De Klerk se opvolger bevestig. Potchefstroom was reeds sy derde gemeente nadat hy Aliwal-Noord van 1911 tot 1916 bedien het (waar hy ook ds. De Klerk se opvolger was) en Bloemfontein van 1916 tot sy koms hierheen. Hy keer in 1930 vir 'n dienstyd van nog 15 jaar na Bloemfontein terug en arbei van 1945 tot 1949 ook nog in Venterstad en ten slotte, van 1949 tot hy sy emeritaat in 1954 aanvaar, in Oos-Londen. Ds. Krüger is op 6 Augustus 1965 oorlede.

Ds. Jan Viljoen van Frankfort in die Vrystaat het in 1930 die beroep hierheen aanvaar en die gemeente getrou bedien tot sy dood op 26 Desember 1952, die eerste keer dat 'n predikant van die gemeente in die amp oorlede is. Ná hom kom ds. P.W. Buys van 1953 tot 1966, ds. F.J. Labuschagne van 1966 tot 1974 (anders as twee van sy voorgangers, was hy Aliwal-Noord se leraar nadat hy hier gearbei het, en wel van 1974 tot 1980) en ds. W.F. Steenkamp van 1974 tot 1981. In 1982 begin die 21 jaar lange bediening van ds. C.F.C. Coetzee. Hy word in 2003 opgevolg deur ds. P.A. Coetzee, die huidige (2015) leraar.

Kerkgeboue

Die eerste kerkgebou het gou te klein geword, waarna oorgegaan is tot die bou van die tweede kerkgebou. Die koste was meer as £5 280. Die landdros, D. Tom, het die hoeksteen op 10 Maart 1896 gelê. Met die ingebruikneming op 23 Januarie 1897 is die rede uitgespreek deur pres. Paul Kruger. Sy teks was Matt. 25:13: "Zoo waakt dan; want gij weet den dag niet, noch de ure, in welke de Zoon des menschen komen zal." Die slot van die preek het daarop neergekom dat die wederkoms van Jesus Christus vir die uitverkorenes 'n heerlike en vir die goddelose 'n vreeslike tydsgewrig sal wees. Vir die gelowiges word die sonderegister in stukke geskeur. Toe pres. Kruger hier kom, "werd zijn gemoed hem vol zoodat de tranen hem over de wangen liepen". Dié gebou is in April 1960 gesloop. Die huidige, derde kerkgebou is op 2 Mei 1959 ingewy.

Predikante

1. Maury, Johann Leopold, 1877 – 1903 (sy emeritaat aanvaar)
2. Du Toit, Jacob Daniël, 1903 – 1911 (waarna professor Teologiese Skool 1911 - 1949)
3. De Klerk, Willem Johannes, 1911 – 1923
4. Krüger, Izak David, 1923 – 1930
5. Coetzee, Jan Viljoen, 1930 tot sy dood op 26 Desember 1952
6. Buys, Pieter Willem, 1953 – 1966
7. Labuschagne, Frans Jakob, 1966 – 1974
8. Steenkamp, Willem Frederik, 1974 – 1981
9. Coetzee, Carel Frederick Christoffel, 1982 – 2003
10. Coetzee, Petrus Albertus (Peet), Potchefstroom 2003 – 2016 (emeriteer)
11. Bain, Ronald Alexander, 2016 – 2019
12. Van Dyk, Jannes, 13 Maart 2021 – hede

Galery

• 
  Die tweede kerk, kort voor sy sloping in April 1960.
• 
  Die eerste Gereformeerde kerk Potchefstroom is in 1867 opgerig na die ontwerp van ds. Dirk Postma. Ds. Nicolaas Swart het dit op 12 Januarie daardie jaar in gebruik geneem.
• 
  Potchefstroom se tweede Gereformeerde kerk se hoeksteen is gelê op 10 Maart 1896. Pres. Paul Kruger het die inwydingsrede gelewer toe die kerk in gebruik geneem word op 23 Januarie 1897. Dié gebou is in April 1960 gesloop.
• 
  Besonderhede van die ou kerkie.
• 
  Ds. J.L. Maury, leraar van 1877 tot sy aftrede in 1903.
• 
  Dr. J.D. du Toit, oftewel Totius, 1903 - 1911.
• 
  Potchefstroom se ou Dopperkerk, afgeneem omstreeks 1917.
• 
  Die derde Gereformeerde kerk Potchefstroom, ontwerp deur die argitek Johan de Ridder en in gebruik geneem op 2 Mei 1959.
• 
  Ds. W.J. de Klerk, 1911 tot 1923.
• 
  Ds. Izak David Krüger, 1923 tot 1930.
• 
  Ds. Jan Viljoen Coetzee, 1930 tot sy dood op 26 Desember 1952.
• 
  Ds. Pieter Willem Buys, 1953 tot 1966.
• 
  Ds. F.J. Labuschagne, 1966 tot 1974.

Bronne

• (nl) Maeder, ds. G.A. en Zinn, Christian. 1917. Ons Kerk Album. Kaapstad: Ons Kerk Album Maatschappij Bpkt.
• (af) Gereformeerde Kerk Potchefstroom 1863 tot 1988. URL besoek op 22 April 2015.

Sien ook

• Gereformeerde kerk Klerksdorp
• Gereformeerde kerk Potchefstroom-Oos
• Gereformeerde kerk Potchefstroom-Suid
• Totius-Akademie

Eksterne skakels

• (af) Besonderhede oor ds. Peet Coetzee se boek oor die geskiedenis van die gemeente Geargiveer 11 Februarie 2015 op Wayback Machine. URL besoek op 23 Februarie 2015.