Geskiedenis van Luxemburg
| Staatskundige geskiedenis van die Nederlande | ||
| Noordelike Nederlande | Suidelike Nederlande | Heilige Romeinse Ryk & Duitse Bond |
| Goue van Oos-Francië | Goue van Wes-Francië | Goue van Oos-Francië |
|
Luik | ||
1384  Boergondiese Nederlande | ||
1482  Habsburgse Nederlande | ||
| 1543 Sewentien Provinsies (vanaf 1566 in opstand) | ||
1588  Republiek die Sewe Verenigde Nederlande |
1585 Spaanse Nederlande | |
1713  Oostenrykse Nederlande | ||
| 1795 Bataafse Republiek |
1794  Eerste Franse Republiek | |
1806  Koninkryk Holland | ||
| 1810 |
1804
| |
| Eerste Franse Keiserryk | ||
| 1813 Vorstendom die Nederlande |
1814 Generaal- Goewernement | |
| 1815 Verenigde Koninkryk die Nederlande |
1815  Groothertogdom Luxemburg | |
1830 Koninkryk die Nederlande |
1830  Koninkryk België |
1848 & 1867 Groothertogdom Luxemburg |
Die geskiedenis van Luxemburg bestaan uit die geskiedenis van die land Luxemburg en sy geografiese gebied.
Alhoewel sy opgetekende geskiedenis teruggevoer kan word na die Romeinse tyd, word geag dat die geskiedenis van Luxemburg in 963 begin het. Oor die volgende vyf eeue het die magtige Huis van Luxemburg ontstaan, maar die uitsterwing daarvan het 'n einde aan die land se onafhanklikheid gemaak. Na 'n kort tydperk van Boergondiese heerskappy het die land in 1477 na die Habsburgers oorgegaan.
Na die Tagtigjarige Oorlog het Luxemburg deel geword van die Suid-Nederland, wat in 1713 na die Oostenrykse linie van die Habsburg-dinastie oorgegaan het Nederland. Die verdrag het ook gelei tot die tweede verdeling van Luxemburg, die eerste was in 1658 en 'n derde in 1839. Alhoewel hierdie verdrae Luxemburg se grondgebied aansienlik verminder het, het laasgenoemde sy formele onafhanklikheid gevestig, wat ná die Luxemburg-krisis van 1867 bevestig is.
In die volgende dekades het Luxemburg verder in Duitsland se invloedsfeer verval, veral ná die skepping van 'n aparte regerende huis in 1890. Dit is van 1914 tot 1918 deur Duitsland beset en weer van 1940 tot 1944. Sedert die einde van die Tweede Wêreldoorlog, Luxemburg het een van die wêreld se rykste lande geword, ondersteun deur politieke stabiliteit en Europese integrasie.
Vroeë geskiedenis
wysigIn die gebied wat nou deur die Groothertogdom Luxemburg gedek word, is daar bewyse van primitiewe inwoners wat terugdateer na die Paleolitiese of Ou Steentydperk meer as 35 000 jaar gelede. Die oudste artefakte uit hierdie tydperk is versierde bene wat by Oetrange gevind is.
Die eerste werklike bewys van beskawing is egter uit die Neolitiese of 5de millennium v.C., waaruit bewyse van huise gevind is. Spore is gevind in die suide van Luxemburg by Grevenmacher, Diekirch, Aspelt en Weiler-la-Tour. Die wonings is gemaak van 'n kombinasie van boomstamme vir die basiese struktuur, modderbedekte rietwerkmure en dakke van grasdakriete of strooi. Erdewerk uit hierdie tydperk is naby Remerschen gevind.
Alhoewel daar nie veel bewyse is van gemeenskappe in Luxemburg aan die begin van die Bronstydperk nie, bied 'n aantal terreine wat terugdateer na die tydperk tussen die 13de en die 8ste eeu v.C.bewyse van wonings en openbaar artefakte soos pottebakkery, messe en juweliersware. Die terreine sluit in Nospelt, Dalheim, Mompach en Remerschen.
Wat die huidige Luxemburg is, is gedurende die Ystertydperk (van ongeveer 600 v.C.tot 100 n.C.) deur Kelte bewoon. Die Galliese stam in wat die huidige Luxemburg is gedurende en ná die La Tène-tydperk het as die Treveri bekend gestaan; hulle het die hoogtepunt van welvaart bereik in die 1ste eeu v.C.. Die Treveri het 'n aantal oppida, versterkte nedersettings uit die Ystertydperk, naby die Moezelvallei in wat nou suidelike Luxemburg, Wes-Duitsland en Oos-Frankryk is, gebou. Die meeste van die argeologiese bewyse uit hierdie tydperk is in grafte ontdek, baie nou verbonde aan Titelberg, 'n terrein van 50 ha wat baie oor die wonings en handwerk van die tydperk verklap.
Die Romeine, onder Julius Caesar, het hul verowering en besetting in 53 v.C.voltooi. Die eerste bekende verwysing na die gebied van die huidige Luxemburg was deur Julius Caesar in sy Commentarii de Bello Gallico.[1] Die Treveri was meer samewerkend met die Romeine as die meeste Galliese stamme, en het geredelik by die Romeinse beskawing aangepas. Twee opstande in die 1ste eeu n.C.het nie hul hartlike betrekkinge met Rome permanent beskadig nie. Die land van die Treveri was eers deel van Gallia Celtica, maar met die hervorming van Domitianus in c. 90, is oorgeplaas na Gallia Belgica.
Gallia Belgica is vanaf die 4de eeu deur die Germaanse Franke geïnfiltreer, en is in 406 n.C.deur Rome verlaat. Die grondgebied van wat Luxemburg teen die 480's sou word, het deel van Merovingia Austrasia geword en uiteindelik deel van die kerngebied van die Karolingiese Ryk. Met die Verdrag van Verdun (843) het dit in Midde-Frankië geval, en in 855, in Lotharingia. Met laasgenoemde se verdeling in 959 het dit toe tot die Hertogdom Bo-Lotharingen binne die Heilige Romeinse Ryk geval.
County
wysig- Die hoofartikel vir hierdie afdeling is: County van Luxemburg.
Die geskiedenis van Luxemburg het behoorlik begin met die bou van die Luxemburgse kasteel in die Hoë Middeleeue. Dit was Siegfried I, graaf van Ardenne wat in 963 van sy voorvaderlike lande met die monnike van die Abdy van St. Maximin in Trier verruil het vir 'n antieke, vermoedelik Romeinse, fort genaamd Lucilinburhuc, wat algemeen vertaal word as "klein kasteel".[2] Moderne historici verbind die etimologie van die woord met Letze,[2] wat versterking beteken, wat moontlik verwys het na óf die oorblyfsels van 'n Romeinse wagtoring óf na 'n primitiewe toevlugsoord van die vroeë Middeleeue.
Hertogdom
wysig- Die hoofartikel vir hierdie afdeling is: Hertogdom Luxemburg.
Van die vroeë Middeleeue tot die Renaissance het Luxemburg verskeie name gedra, afhangend van die skrywer. Dit sluit onder andere Lucilinburhuc, Lutzburg, Lützelburg, Luccelemburc en Lichtburg in. Die Luxemburgse dinastie het verskeie Heilige Romeinse keisers, konings van Boheme en aartsbiskoppe van Trier en Mainz voortgebring.
Rondom die fort van Luxemburg het 'n dorp geleidelik ontwikkel wat die middelpunt geword het van 'n klein maar belangrike staat van groot strategiese waarde vir Frankryk, Duitsland en Nederland. Luxemburg se vesting, geleë op 'n rotsagtige uitloper bekend as die Bock, is deur die jare deur opeenvolgende eienaars geleidelik vergroot en versterk. Sommige hiervan het die Bourbons, Habsburgers en Hohenzollerns ingesluit, wat dit een van die sterkste vestings op die Europese vasteland, die Vesting van Luxemburg, gemaak het. Sy formidabele verdediging en strategiese ligging het veroorsaak dat dit bekend geword het as die 'Gibraltar van die Noorde'.
Verwysings
wysig- ↑ "Luxembourg". Catholic Encyclopaedia. 1913. Besoek op 30 Julie 2006.
- ↑ 2,0 2,1 Jacobs, Frank (17 April 2012). "Who's Afraid of Greater Luxembourg?". The New York Times.