Jacqueline du Pré

Jacqueline Mary du Pré (26 Januarie 1945 – 19 Oktober 1987) was 'n Britse tjellis. Sy het op 'n relatiewe jong ouderdom blywende gewildheid behaal. Ten spyte van haar kort loopbaan, word sy beskou as een van die beste tjelliste van alle tye.

Beeldhouwerk van du Pre deur Drago Marin Cherina

Haar loopbaan was kortgeknip deur Motorneuronsiekte (MNS) of amiotrofiese laterale sklerose , wat veroorsaak het dat sy op die ouderdom van 28 jaar nie meer kon speel nie. Sy het die siekte vir baie jare beveg totdat sy op die ouderdom van 42 jaar beswyk het daaraan. Sy was postuum die onderwerp van 'n rolprent getiteld Hilary and Jackie wat kontroversieel was wat betref die feitelikheid daarvan, en gekritiseer was as sou dit haar private lewe gesensasionaliseer het.

Vroeë lewe en opvoeding

Du Pré was in Oxford, Engeland gebore as die tweede kind van Iris and Derek du Pré. Derek was gebore in Jersey, waar sy familie vir generasies gewoon het. Nadat hy vir Lloyds Bank as 'n rekenmeester gewerk het te St Helier en Londen, het hy assistent redakteur en later redakteur van The Accountant geword. Jacqueline se ma Iris was 'n talentvolle konsertpianis wat gestudeer het by die Koninklike Akademie van Musiek.

Daar word gesê dat du Pré op die ouderdom van vier jaar die klank van die tjello op die radio aangehoor het en haar moeder vir "een van daardie" gevra het. Sy het met lesse begin onder haar moeder, wat klein stukkies gekomponeer het wat vergesel was van illustrasies, voordat sy op vyfjarige ouderdom ingeskryf is by die Londense Tjelloskool waar sy saam met Alison Dalrymple studeer het.

Wat haar algemene opvoeding betref was du Pré eers ingeskryf by Commonweal Lodge, 'n voormalige onafhanklike meisieskool in Purley, Londen, en daarna was sy op die ouderdom van agt jaar oorgeplaas na Croydon High School, ook 'n onafhanklike meisieskool, wat geleë was in Suid Croydon. Sy het in 1956 op die ouderdom van elf jaar die Guilhermina Suggia Toekenning gewen, en die toekenning is tot 1961 elke jaar aan haar toegestaan. Die Suggia toekenning het vir du Pré se klasgelde by die Guildhall Skool van Musiek en Drama in Londen betaal, en ook vir privaatlesse saam met die gevierde tjellis William Pleeth.

Die gesin het aan die einde van 1958 na Londen verhuis waar Derek du Pré die pos van Sekretaris van die Instituut van Koste en Rekeningkunde aangeneem het. Du Pré was in Januarie 1959 ingeskryf by Queen's College, Londen maar sy het egter agter geraak in haar skoolwerk, en in Desember het du Pré se ouers haar uit die skool geneem. Dié stap het du Pré se algemene onderrig beëindig, en sy sou nooit die Algemene Sertifikaat neem nie.

Du Pré het vanaf 'n jong ouderdom ingeskryf by plaaslike musiekkompetisies en verskeie gewen saam met haar suster, die fluitspeler Hilary du Pré. Sy het in 1959 begin optree by konserte vir kinders en jongmense, insluitende saam met mede-studente by Guildhall se konserte wat aan die einde van die kwartaal gehou was. Dit was gevolg deur 'n verskyning op BBC Televisie, waar sy Édouard Lalo se Tjellokonsert gespeel het.

In Meimaand van dieselfde jaar het sy die Lalo konsert weer gespeel, maar hierdie keer saam met die BBC se Walliese Orkes in Cardiff, met 'n bykomende opname van Haydn se Tjellokonsert No. 2 by die BBC se Lime Grove Studios saam met die Koninklike Filharmoniese Orkes.

In 1960 het du Pré die Goue Medalje van die Guildhall Skool van Musiek en Drama verower en ook in dieselfde jaar deelgeneem in 'n Pablo Casals Meestersklas in Zermatt , Switserland. Pleeth het haar ingeskryf in die Koningins-prys kompetisie vir uitnemende musikante onder 30 jaar oud. Die paneel was onder voorsitterskap van Yehudi Menuhin en het eenpariglik aan du Pré die prys toegeken. Menuhin het haar gevolglik uitgenooi om trio saam met hom en sy suster te speel.

Loopbaan

In Maart 1961 (op die ouderdom van 16 jaar) het du Pré haar formele buiging gemaak by Wigmore Hall, Londen. Sy was begelei deur Ernest Lush, en het sonatas deur Georg Friedrich Händel, Johannes Brahms, Claude Debussy en Manuel de Falla gespeel, asook die Bach Tjello Suites. Sy het haar concerto buiging op 21 Maart 1962 by die Royal Festival Hall gemaak toe sy die Elgar se tjelloconcerto gespeel het saam met die BBC Simfonieorkes onder Rudolf Schwarz. Sy het die tjelloconcerto dieselfde jaar herhaal tydens Die Proms met dieselfde orkes op 14 Augustus onder Sir Malcolm Sargent. In September, 1962 het du Pré haar buiging gemaak by die Edinburgh Festival met die Brahms Tjellosonate No. 2, gevolg deur buigings in Berlyn in September en Parys, Frankryk in Oktober. Sy het tydens beide geleenthede Schumann se Tjelloconcerto gespeel.

Na haar Paryse debuut, het du Pré ingeskryf by die Conservatoire de Paris ten einde vir ses maande saam met Paul Tortelier te studeer. Die klasgelde was betaal deur die finale toelaag van die Guilhermina Suggia Toekenning, alhoewel du Pré sou voortgaan om na Pleeth te verwys as haar primêre onderwyser.

In 1963 het du Pré opgetree tydens Die Proms. Sy het weer Elgar se Tjelloconcerto gespeel, hierdie keer onder Sir Malcolm Sargent. Haar opvoering van die concerto was so populêr dat sy drie jaar na mekaar teruggekeer het ten einde die werk uit te voer. Tydens haar opvoering van 3 September 1964 by Die Proms het sy weer Elgar se Tjelloconcerto gespeel sowel as die premiere van Priaulx Rainier se Tjelloconcerto. Du Pré het 'n gunsteling tydens die Proms geword en elke jaar tot 1969 teruggekeer.

In 1965 (op die ouderdom van 20 jaar) het du Pré die Elgar Tjelloconcerto vir EMI opgeneem saam met die Londen Simfonieorkes onder Sir John Barbirolli. Die opname het aan haar internasionale faam en roem besorg. Die opname het ook 'n maatstaf geword wat die komposisie betref, en een wat nooit uit die katalogus was sedert sy vrystelling nie. Du Pré het ook die Elgar Tjelloconcerto saam met die BBC Simfonieorkes onder Antal Doráti opgevoer vir haar VSA debuut by Carnegie Hall op 14 Mei 1965. In 1966 het du Pré saam met Mstislav Rostropovich in Rusland studeer. Hy was so beïndruk met haar dat hy op die einde van sy tutorskap haar verklaar het as "die enigste tjellis van die jonger generasie wat [sy] eie prestasies kan ewenaar en kan oortref."

In 1968 is daar op voorstel van die impresario Ian Hunter (impresario), 'n komposisie geskep deur Alexander Goehr wat spesifiek bedoel was vir du Pré, nl. die Romanza vir tjello en orkes, op.24, wat sy die eerste keer opgevoer het by die Brighton Musiekfees met Daniel Barenboim wat die New Philharmonia Orkes gedirigeer het.

Bykomend tot die reeds genoemde opvoerings, het Du Pré opgetree saam met verskeie orkeste regdeur die wêreld, insluitende die Londen Filharmoniese Orkes, Cleveland Simfonieorkes, New Philharmonia Orkes, BBC Simfonieorkes, New York Filharmoniese Orkes, Philadelphia Orkes, Israel Filharmoniese Orkes, en die Los Angeles Filharmoniese Orkes. Sy het haar buiging saam met die Berliner Philharmoniker in 1968 gemaak toe sy Dvořák se Tjelloconcerto in B mineur saam met Zubin Mehta gespeel het. Sy het ook gereeld opgevoer saam met dirigente soos Barbirolli, Sargent, Sir Adrian Boult, Daniel Barenboim, en Leonard Bernstein.

Du Pré het hoofsaaklik gespeel op twee Stradivarius tjello's en die Davidov Stradivarius van 1712. Beide instrumente was geskenke van Ismena Holland. Sy het vanaf 1961 tot 1964 met die 1673 Stradivarius opgevoer, toe sy die Davidov aangeskaf het. Baie van haar mees bekendste opnames was op diè instrument gemaak, insluitende die Elgar Tjelloconcerto onder Barbirolli, die Robert Schumann Tjelloconcerto saam met Barenboim en die twee tjellosonates van Brahms.

Van 1969 tot 1970 het sy (soos Casals voor haar) gespeel op 'n Francesco Goffriller tjello, en in 1970 het sy 'n moderne instrument aangeskaf van die Philadelphia vioolmaker Sergio Peresson. Sy het van die instrument (Peresson Tjello) gebruik gemaak vir die res van haar loopbaan tot 1973, en dit gebruik vir 'n tweede, lewendige opname van die Elgar Tjelloconcerto, en ook haar laaste ateljee opname, van Frédéric Chopin se tjellosonate en César Franck se vioolsonate wat rangskik was vir tjello, in Desember 1971.

Haar vriendskap met musikante soos Yehudi Menuhin, Itzhak Perlman, Zubin Mehta en Pinchas Zukerman, en haar huwelik met Daniel Barenboim het tot vele onvergeetlike kamermusiek-opvoerings gelei. In 'n boekresensie vir twee biografieë oor die tjellis (du Pré) , het Eugenia Zukerman, die fluitspeler en voormalige eggenote van Pinchas Zukerman, geoordeel dat du Pré "een van die mees bewonderenswaardige en talentvolle musikante van ons tyd is". Die 1969 opvoering in die Koningin Elizabeth Saal in Londen van Franz Schubert se Forelkwintet in A majeur was the basis van 'n rolprent, The Trout, deur Christopher Nupen. Nupen het ook ander rolprente gemaak waarin du Pré voorgekom het, insluitende Jacqueline du Pré and the Elgar Cello Concerto, 'n dokumentêre rolprent wat 'n lewendige opvoering van die Elgar Tjelloconcerto en die Beethoven Klaviertrio in D majeur Op. 70 bevat saam met Barenboim en Zukerman.

Motorneuronsiekte (MNS) of amiotrofiese laterale sklerose

In 1971 het du Pré se speelwerk begin agteruitgaan soos sy begin het om sensitiwiteit in haar vingers en ander dele van haar liggaam te verloor. Sy was in Oktober 1973 gediagnoseer met amiotrofiese laterale sklerose . Haar laaste opname van sonatas deur Chopin en Franck was gemaak in Desember 1971. Sy het vanaf 1971 tot 1972 op sabbatsverlof gegaan en voortaan slegs op rare geleenthede opvoerings gegee. Sy het weer in 1973 begin opvoerings gee, maar teen die tyd het haar toestand ernstig begin raak. Vir haar Januarie toer van Noord-Amerika was daar sommige swak resensies van haar opvoerings gegee, welke 'n aanduiding was dat haar toestand versleg het, behalwe vir kort oomblikke wanneer sy sonder enige merkbare probleme kon speel. Haar laaste Londense konserte was in Februarie 1973 gegee, insluitende die Elgar Tjelloconcerto met Zubin Mehta en die New Philharmonia.

Haar laaste openbare konserte het plaasgevind in New York Stad in Februarie 1973, nl. vier opvoerings van Brahms se Dubbelconcerto saam met Pinchas Zukerman en Leonard Bernstein wat die New York Filharmoniese Orkes gedirigeer het. Du Pré het in herinnering geroep dat sy probleme gehad het om die gewig van die strykstok te skat, en om net die tjellotas oop te maak het probleme meegebring. Aangesien sy die sensasie in haar vingers verloor het, moes sy haar vingerwerk met die oog koördineer. Sy het slegs drie van die konserte gespeel en het die laaste konsert gekanselleer; waarop Isaac Stern haar plek op die program ingeneem het en Felix Mendelssohn se Vioolconcerto gespeel het.

Sterfte

Du Pré het op 19 Oktober 1987 op die ouderdom van 42 in Londen gesterf, en is begrawe in die Golders Green Joodse Begraafplaas.

Die Vuitton Stigting het haar Davidov Stradivarius vir net oor die 1 miljoen pond aangekoop, en dit beskikbaar gemaak en geleen aan Yo-Yo Ma. Nadat dit behoort het aan die Noorweegse tjellis, Øyvind Gimse is die 1673 Stradivarius - wat ter ere van du Pré deur Lynn Harrell vernoem is na die Du Pré Stradivarius - aan die Hongaarse tjellis István Várdai geleen. Du Pré se 1970 Peresson tjello word tans geleen deur Kyril Zlotnikov , tjellis van die Jerusalem Kwartet.

Persoonlike lewe

Du Pré het die pianis en dirigent Daniel Barenboim op oukersaand in 1966 ontmoet. Kort daarna, voor die Sesdaagse Oorlog van 1967, het sy al haar verpligtinge gekanselleer, na Jerusalem gevlieg met Barenboim (waar sy die Judaisme aangeneem het) en het hulle aldaar getrou. Barenboim en du Pré was hoog aangeslaan as 'n "goue paartjie" in die musiekindustrie gedurende die 1960's en hulle uitvoerige optredes en opname samewerking was ook beskou as van die beste van hul tyd.

Die postuum memoir A Genius in the Family (later vernoem na Hilary and Jackie - deur Jacqueline se suster en broer Hilary en Piers), wat 'n geruime tyd na haar dood gepubliseer is, beweer dat sy 'n buite-egtelike verhouding (vanaf 1971 tot 1972) gehad het met haar swaer Christopher Finzi toe sy Hilary se familie besoek het.

Boek en rolprent

The postuumse memoir A Genius in the Family deur Hilary en Piers du Pré het later die onderwerp van die 1998 rolprent aanpassing Hilary and Jackie, geword waarvan die regisseur Anand Tucker was, welke op sy beurt die gewildheid van die memoir verhoog het. Beide die boek en die rolprent-aanpassing was egter gekritiseer omdat dit Jacqueline du Pré se persoonlike lewe sou sensasionaliseer, alhoewel die algemene bewering van 'n verhouding ondersteun was deur andere.

The memoir se inhoud bly egter oor die algemeen ongestaaf en betwis en bevat wesenlike weglatings. Die memoir se eintlike beskrywing van gebeure is dubbelsinnig, en beskryf Jacqueline se skielike versoek vir seksuele "terapie-sessies" as sou dit voorgekom het gedurende 'n tydperk van buitengewone en uiterste depressie. Die ongewone depressie (geag 'n vroeë simptoom van motorneuronsiekte of laterale sklerose te wees) het ook saamgeval met 'n uitgebreide periode waarin Finzi die inisiatief geneem het om Jacqueline te vertroos. Hilary beweer dat sy besig was om haar suster deur haar depressie te help. Sy argumenteer ook dat dat sy geviktimiseer was deur haar suster se eise, en sluit af deur die bewering te maak dat haar suster 'n begeerte na haar man gehad het. The memoir se relaas van die verhouding met Finzi is verwerp deur Hilary se dogter, Clare Finzi, wat beweer dat haar vader 'n "gewoonte" egbreker was wat haar emosioneel weerlose tannie verlei het in 'n tyd van groot behoefte, ten einde sy eie ego te bevredig.

Die postuum bewering van 'n verhouding, gekombineer met Hilary se eis dat sy geviktimiseer is, het onvermydelik baie kontroversie oor Jacqueline du Pré se private lewe geskep. Die rolprent Hilary and Jackie, ondersteun deur Hilary Finzi, verander egter die storielyn van die memoir op verskeie belangrike feitelike punte en was gekritiseer deur sommige as sou dit 'n skandaal op Jacqueline se private lewe neerbring.

Eerbewys en toekennings

Du Pré het verskeie beurse en Honorêre grade ontvang van musiek-akademies en universiteite vir haar uitstaande bydrae aan musiek in die algemeen en haar instrument in besonder. Sy was in 1956 op die ouderdom van elf die tweede (na Rohan de Saram) ontvanger van die luisterryke Guilhermina Suggia Toekenning, en bly die jongste ontvanger daarvan. In 1960 het sy die Goue medalje van die Guildhall Skool van Musiek en Drama in Londen en die Koningins-prys vir Britse musikante gewen. Tydens die 1977 BRIT Awards het sy die prys gewen vir die beste klassieke solis-plaat van die afgelope 25 jaar vir die Elgar Tjelloconcerto.

Na haar dood het 'n rooskultivar wat na haar vernoem is die meriete-toekenning van die Koninklike Tuinbou Genootskap gewen. Sy was 'n erelid van St Hilda's Kollege, Oxford, gemaak, welke skool se hoofgebou haar naam dra.

In 2012 was sy ingelyf in die eerste Gramophone Hall of Fame.