Johan Arnold Smellekamp

Johan Arnold Smellekamp (16 Januarie 1812 – 25 Mei 1866) was 'n Nederlander wat tussen 1841 en 1852 as superkarga aan boord van die skepe Brazilië, die Animo en die Vasco da Gama na Port Natal en Delagoabaai gereis het om handelsbetrekkinge met die Natalse Voortrekkers aan te knoop.

In Maart 1842 kom hy saam met Georgius Gerardus Ohrig met 'n skoener in Port Natal aan en reis onmiddellik na Pietermaritzburg om met die Volksraad van Natalia te ontmoet. Daar is hy met groot entoesiasme ontvang. Die strate is met vlae versier wat selfs aangevul is met onderklere toe daar nie genoeg vlae was nie. Die Natallers was onder die wanindruk dat Smellekamp se aankoms gedui het op 'n volskaalse intervensie uit Nederland. Smellekamp was oënskynlik oorstelp met sy skielike belangrikheid en het niks gedoen om die indruk reg te stel nie. Met die Britse mag van Kaptein Thomas Charlton Smith nog 'n paar dae buite Port Natal, handig die Volksraad op 25 April 1842 'n dokument aan Smellekamp waarin hulle Natalia as 'n kolonie aan die Nederlandse Koning aanbied. Die Nederlandse Koning Willem II, wat in Oxford studeer het, diens gedoen het in die Engelse leër en die Belgiese en Nederlandse troepe aangevoer het in die Slag van Waterloo teen Frankryk, het die toenadering egter met minagting verwerp en enige verbintenis met die Natalse trekkers verwerp. Voor die jaar tot 'n einde gekom het maak hy dan ook aan White Hall verskoning vir die ophef wat veroorsaak is en verdoem Smellekamp en al sy aktiwiteite.

In die winter van 1844 besoek Hendrik Potgieter, die leier van Potchefstroom-Winburg wat 9 April 1844 onafhanklikheid verklaar het, Delagoabaai met die oog op 'n weg na die see. Hy voer daar onderhandelinge met Smellekamp wat aanbeveel dat hy ter wille van handel deur Delagoabaai hom nader aan die hawe en noord van die 26° breedtelyn buite Britse jurisdiksie vestig. Dit lei daartoe dat Potgieter in Junie 1845 saam met trekkers uit die gewese Republiek van Natalia na die Noordoos Transvaal trek waar Andries-Ohrigstad gestig word.

In 1853 vestig Smellekamp hom in die Zuid-Afrikaansche Republiek. Meningsverskille met ds. Dirk van der Hoff van die Nederduitsch Hervormde Kerk lei egter daartoe dat hy uit die Republiek verban word. Hy word in die Republiek van die Oranje-Vrystaat aangestel as landdros van Bloemfontein (1854-1856). Hy verteenwoordig Smithfield vanaf 1863 tot 1866 in die Volksraad van die Oranje-Vrystaat.