Kaapse kwikkie
Die Kaapse kwikkie[2][3][4] of gewone kwikkie (Motacilla capensis) is 'n klein sangvoëlspesie in die familie Motacillidae, wat benewens die vrye natuur ook algemeen in beboude gebiede gevind word. Dit is inheems aan die oorgrote deel van Suid-Afrika, die hoërliggende dele of kuslyne van Suider-Afrika, benewens waterryke areas van suidsentraal-Afrika en hooglande aan die ewenaar (Kenia, Uganda, Rwanda en Burundi).
| Kaapse kwikkie | |
|---|---|
| |
| Die nominaatsubspesie in Namibië | |
| Wetenskaplike klassifikasie | |
| Domein: | |
| Koninkryk: | |
| Filum: | |
| Klas: | |
| Orde: | |
| Familie: | |
| Genus: | |
| Spesie: | M. capensis
|
| Binomiale naam | |
| Motacilla capensis Linnaeus, 1766
| |
| |
| Verspreiding, met subspesies aangedui:
Motacilla capensis wellsi Motacilla capensis simplicissima Motacilla capensis capensis | |
Taksonomie
wysigIn 1760 het die Franse dierkundige Brisson 'n beskrywing van die Kaapse kwikkie by sy Ornithologie ingesluit, wat hy baseer het op 'n spesimen wat by die Kaap die Goeie Hoop versamel is. Hieraan het hy die Franse naam La bergeronette du Cap de Bonne Espérance en die Latynse naam Motacilla Capitis Bonae Spei toegeken.[5] Alhoewel Brisson wel Latynse name toegeken het, het dit nie aan die vereistes van die binomiale stelsel voldoen nie, en dit is gevolglik nie deur die Internasionale Kommissie vir Dierkundige Nomenklatuur erken nie.[6]
Toe die Sweedse dierkundige Carl Linnaeus sy Systema Naturae in 1766 vir die twaalfde uitgawe hersien, het hy 240 spesies ingesluit wat vooraf deur Brisson beskryf is,[6] en een hiervan was die Kaapse kwikkie. Linnaeus het 'n kort beskrywing ingesluit, die binomiale naam Motacilla capensis toegeken, en Brisson se werk vermeld.[7] Die genus Motacilla is reeds in 1758 deur Linnaeus in die tiende uitgawe van sy Systema Naturae ingevoer.[8] Die spesienaam capensis verwys na die Kaap die Goeie Hoop.[9]
Drie subspesies word erken,[10] wat in drie afgesonderde streke voorkom.[11]
- M. c. simplicissima Neumann, 1929 — Angola tot suidoostelike DRK, Zambië, die Kaprivistrook, noordelike Botswana en westelike Zimbabwe;
- M. c. capensis Linnaeus, 1766 — Namibië, Suid-Afrika, Lesotho, Eswatini, Zimbabwe en sentraal-Mosambiek;
- M. c. wellsi Ogilvie-Grant, 1911 — Hooglande van die oostelike DRK tot Uganda en Kenia.
Voorkoms
wysigDie Kaapse kwikkie is 'n klein voëltjie, ongeveer 20 cm in lengte. Dit word gekenmerk aan die langerige, voortdurend wippende stert van die genus. Die volwassene is grysbruin, afgesien van ligte vlerkrande en 'n kort wit wenkbrou. Dit het 'n ligter borskant, met 'n donkergrys band oor die bors. Jongvoëls is valer en het 'n geel onderkant.
Gewoontes
wysigDie spesie soek energiek na insekte op die grond met 'n kenmerkende dobberende stertbeweging. Voeding is dikwels naby water, insluitend tuindamme. Dit sal paddavisse of klein vissies eet indien die geleentheid hom voordoen.[2] Hulle is oorwegend territoriale standvoëls, maar kan by tye beperkte hoogtemigrasie onderneem of buite die broeiseisoen swerms vorm.[11] Hulle toon ‘n wye habitat-toleransie en word benewens die oop veld ook aan enige rotsagtige of sanderige seestrande gevind, benewens verskillende gemodifiseerde habitatte soos parke, sportvelde, tuine en rioolwerke.[12][13] Dit verkies onbeboste areas met kort gras waar dit sy prooi kan sien en jaag. In stads- en voorstedelike gebiede is dit aangepas om kos te soek in tuine en op geplaveide areas. Dit het nie 'n werklike sang nie, maar uiter verskillende kort roepe.[12]
Broeigedrag
wysigDie broeipaartjies maak nes in natuurlike skeure en mensgemaakte strukture. Die wyfie lê 1 tot 5 eiers wat deur albei ouers vir 14 dae gebroei word.
Ander name
wysigAnder name vir die spesie sluit in kwikstertjie,[4] kwikkwikkie, (jan)kakedop of Angolakwikstertjie[14] (Afrikaans), Kapstelze (Duits), Cape wagtail, Angola wagtail of Wells's wagtail (Engels), Kamukombo (Kwangali), moLetašaka (Sepedi), moTjoli[12] (Sotho), maTsherhani (en ander in Tsonga), moKgôrônyane (Tswana), umVemve (Xhosa) en umVemve,[12] umCelu of umVentshane (Zoeloe).[15] Sommige van die name is generies, en verwys na kwikkies in die algemeen.
Galery
wysig-
![Troebelwit eier van die nominaatsubspesie – die basiskleur en merke is baie veranderlik[11]](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Motacilla_capensis%2C_eier%2C_Rietvlei_NR%2C_a.jpg/240px-Motacilla_capensis%2C_eier%2C_Rietvlei_NR%2C_a.jpg)
Troebelwit eier van die nominaatsubspesie – die basiskleur en merke is baie veranderlik[11] -
'n Legsel van drie eiers in 'n nes op 'n dakbalk, drie is die gemiddeld -
Drie 2 dae oue kuikens – die kuikens broei op dieselde of opeenvolgende dae uit -
![Drie 13 dae oue kuikens – die gemiddelde kuikenperiode is 16 dae[11]](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Cape_Wagtail_nestlings_13_days_old_Motacilla_capensis_IMG_2431c.jpg/222px-Cape_Wagtail_nestlings_13_days_old_Motacilla_capensis_IMG_2431c.jpg)
Drie 13 dae oue kuikens – die gemiddelde kuikenperiode is 16 dae[11]
![Troebelwit eier van die nominaatsubspesie – die basiskleur en merke is baie veranderlik[11]](/wiki/L%C3%AAer:Motacilla_capensis,_eier,_Rietvlei_NR,_a.jpg)
![Drie 13 dae oue kuikens – die gemiddelde kuikenperiode is 16 dae[11]](/wiki/L%C3%AAer:Cape_Wagtail_nestlings_13_days_old_Motacilla_capensis_IMG_2431c.jpg)
Verwysings
wysig- ↑ BirdLife International (2012). "Motacilla capensis". IUBN-rooilys van Bedreigde Spesies. Weergawe 2012.2. Internasionale Unie vir die Bewaring van die Natuur. Besoek op 16 Julie 2012.
{{cite web}}: Ongeldige|ref=harv(hulp) - ↑ 2,0 2,1 Prozesky, O.P.M.; van Rooyen, Minette (1964). Uit die Natuur: Ons Voëls. Johannesburg: Voortrekkerpers. pp. 183–187.
- ↑ Broekhuysen, G.J. Dr. (Augustus 1941). "4. The Cape Wagtail (Psomophilus capensis capensis) a tame bird". The Ostrich: 17–19. doi:10.1080/00306525.1941.9634623. Besoek op 13 Februarie 2024.
- ↑ 4,0 4,1 Gill, E. Leonard; Winterbottom, J.M. (hersien) (1975). A first guide to South African birds (7de uitg.). Kaapstad: Maskew Miller. p. 79. ISBN 0623005964.
- ↑ Brisson, Mathurin Jacques (1760). Ornithologie, ou, Méthode contenant la division des oiseaux en ordres, sections, genres, especes & leurs variétés (in Frans en Latyn). Vol. 3. Parys: Jean-Baptiste Bauche. pp. 476–478, Plaat 25, figuur 3. Die twee sterretjies (**) aan die begin van die afdeling dui aan dat Brisson sy beskrywing op die bestudering van 'n spesimen baseer het.
- ↑ 6,0 6,1 Allen, J.A. (1910). "Collation of Brisson's genera of birds with those of Linnaeus". Bulletin of the American Museum of Natural History. 28: 317–335. hdl:2246/678.
- ↑ Linnaeus, Carl (1766). Systema naturae : per regna tria natura, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis (in Latyn). Vol. 1, Deel 1 (12de uitg.). Holmiae (Stockholm): Laurentii Salvii. p. 333.
- ↑ Linnaeus, Carl (1758). Systema Naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis (in Latyn). Vol. 1 (10de uitg.). Holmiae:Laurentii Salvii. p. 184.
- ↑ Jobling, J.A. (2018). del Hoyo, J.; Elliott, A.; Sargatal, J.; Christie, D.A.; de Juana, E. (reds.). "Key to Scientific Names in Ornithology". Handbook of the Birds of the World Alive. Lynx Edicions. Besoek op 2 Mei 2018.
- ↑ Gill, Frank; Donsker, David, reds. (2018). "Waxbills, parrotfinches, munias, whydahs, Olive Warbler, accentors, pipits". World Bird List Version 8.1. International Ornithologists' Union. Besoek op 2 Mei 2018.
- ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 Hockey, P. A. R.; Dean, W. R. J.; Ryan, P. G. (2005). Roberts Birds of Southern Africa (7de uitg.). Cape Town: Trustees of the John Voelcker Bird Book Fund. pp. 1091–1092. ISBN 0-620-34053-3.
- ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 Prozesky, O.P.M.; Findlay, Dick (1974). Veldgids – Voëls van Suider-Afrika (1ste uitg.). Johannesburg: Perskor Uitgewery. p. 297. ISBN 0-628-00266-1.
- ↑ Harrison, J. A., red. (1997). The Atlas of Southern African birds: Vol.2 Passerines (PDF). Johannesburg: BirdLife South Africa. pp. 378–379. ISBN 0-620-20730-2. Besoek op 13 Februarie 2024.
- ↑ Baumbach, E.J.M. (20 Januarie 2006). Versameling van Afrikaanse Streeksvoëlname. Pretoria: (self). p. 23.
- ↑ Maclean, Gordon Lindsay; Newman, Kenneth; Lockwood, Geoff (1984). Roberts birds of South Africa (5de uitg.). Kaapstad: John Voelcker Bird Book Fund. pp. 623–624. ISBN 0-620-07681X.