NG gemeente King William's Town

Die NG gemeente King William's Town (vroeër geskryf Kingwilliamstown) is 'n gemeente van die Nederduitse Gereformeerde Kerk met as middelpunt die Oos-Kaapse dorp King William's Town.

King William's Town se NG kerkgebou is in die sogenaamde tentboustyl ontwerp, ook bekend as die kappiekerk, wat in die onmiddellike omgewing ook te sien is op Bedford (NG gemeente Glen Lynden) en Stutterheim (NG gemeente Stutterheim).

King William's Town is tussen die voormalige tuislande Ciskei en Transkei in die Grensstreek geleë.

Die eerste van die gemeente se drie kerkgeboue het eers behoort aan 'n gemeente bestaande uit lidmate van die Duitse Lutherse kerk wat weggebreek en hul eie gemeente gestig het. Dié foto is in 1917 geneem.

Ds. G.J. Barnardt, Kingwilliamstown se tweede leraar van 1915 tot 1921.

King William's Town se NG kerksaal.

Ds. Carl Jacobus Steyn, Kingwilliamstown se vierde leraar van 1931 tot 1945.

Ds. Daniël Johannes Malan, van 1945 tot 1947 die gemeente se vyfde leraar. Hy was van 1966 af Sondagskoolsekretaris en van 1967 af Algemene Sondagskoolsekretaris.

Ds. Pieter Willem Jordaan, leraar van 1948 tot 1950. Ook in die Oos-Kaap, was hy leraar van Lady Grey van 1940 tot 1945, Sondagsrivier-Suid van 1945 tot 1948 en Tarkastad van 1950 tot 1958.

Ds. Johannes Jacobus Uys Fourie, leraar van 1951 tot 1958.

Ds. Pieter Jacobus van Jaarsveld, leraar van 1962 tot 1969.

Dit was, tesame met Maitland, Die Strand en Pofadder, een van vier gemeentes wat in 1912 binne die destydse Kaapse Kerk gestig is en die agtste gemeente in die huidige Sinode van Oos-Kaapland wat sedert die einde van die Anglo-Boereoorlog in die streek tot stand gekom het. In dié dekade is ook die eerste gemeente in die twee hawestede, Port Elizabeth en Oos-Londen, gestig wat albei later, nes King William's Town, 'n kerkgebou sou kry wat ontwerp is deur die eerste Afrikaanse argitek, Wynand Louw, van die Paarl.

Agtergrond

Die eerste NG kerkgeboutjie op King William's Town het 'n eienaardige geskiedenis gehad. Dit is opgerig weens 'n skeuring in die plaaslike Duitse Lutherse gemeente. Die afgeskeidenes het 'n nuwe gemeente gestig en die kerkie laat bou. Later het die twee partye egter vrywillig herenig.

In 1904 koop die kerkraad van die ou McCleantown (later die hoofkerk wat na Komga verplaas is, 'n gemeente wat nie meer bestaan nie, maar die oudste in die Grensstreek was) die kerkie van die Lutherse gemeente vir £700. Hebreërs 13:8 was toe nog binne die hoofingang van die gebou in Duits te lees: "Jesus Christus is gister en vandag dieselfde en tot in ewigheid." ("Jesus Christus ist derselbe gestern und heute und in Ewigkeit.")

Toe die kerkie gekoop is, het McCleantown behoort tot die Ring van Albanie. Dit is getransporteer op die naam van sekere trustees, wat teen 1917 almal vertrek of gesterf het. Omdat nuwe trustees nooit aangestel is deur die moedergemeente Komga nie, het die oorplasing van die eiendom in die naam van die nuwe gemeente Kingwilliamstown groot koste meegebring.

Mettertyd is slegs £400 van die £700 afbetaal. Toe ds. H.A. Boshoff in 1913 as eerste leraar bevestig is, rus daar dus nog 'n skuld van £300 op die geboutjie. Die som is mettertyd afbetaal tot net £85 oorgebly het. Dit is in Junie 1915 afbetaal onder die leiding van ds. G.J. Barnardt, die opvolger van ds. Boshoff, wat op 10 April 1915 hier georden is.

Die kerkie het slegs plek vir 240 kerkgangers gehad en was kort voor lank gans en al te klein vir die groeiende gemeente. (Met net 217 lidmate wat in 2012 oorgebly het, sou dit natuurlik voldoende gewees het.) Omstreeks 1916 het die gemeente dus 'n stuk grond aangekoop vir die bou van 'n nuwe kerk, maar jare lank het die geld ontbreek om te begin bou. Ds. Barndardt het egter deurentyd geld ingesamel by mense wat nog iets oorgehad het vir die Kerk en die armes.

Leraars

Die afstigting van Kingwilliamstown van die moedergemeente Komga (destyds geskryf Komgha) op 19 November 1912 was voorwaar 'n geloofsdaad omdat die omgewing destyds hoofsaaklik bewoon is deur Engelssprekendes en Duitsers. In die beginjare het die gemeente met sy geringe lidmaattal dan ook 'n worstelstryd om voortbestaan gevoer.

Eers die derde beroep was suksesvol en in 1913 is prop. H.A. Boshoff deur die konsulent, ds. P.T. Stroebel, bevestig. Ná die dienstyd van ds. Barnardt kom ook nog agtereenvolgens di. J.F. Hugo (wat in 1925 na die NG gemeente Peddie vertrek as hul eerste leraar), J.P. le Roux, C.J. Steyn, D.J. Malan en P.W. Jordaan. Ds. Steyn was die vroeë leraar wat die langste in die gemeente gestaan het (14 jaar) sodat daar dan ook van hom gesê word dat hy onuitwisbare spore hier nagelaat het.

Nuwe kerk

King William's Town bereik 'n belangrike mylpaal met die inwyding op 16 Januarie 1926 van sy nuwe kerkgebou, ontwerp deur Wynand Louw. Die eerste kerkraadsvergadering in die nuwe gebou is op 13 Februarie 1926 onder voorsitterskap van ds. J.P. le Roux gehou. Die lidmaattal het geleidelik toegeneem sodat die gemeente teen 1950 begin dink het aan die bou van 'n groter plek van aanbidding.

Sending

Teen 1952 het die gemeente reeds veel vermag op sendinggebied met die bou van twee kerke vir bruin lidmate en die destyds het hy die diens van 'n swart sowel as 'n bruin evangelis gehad.

Hede

Toe die gemeente in September 2015 vir 'n leraar adverteer, het hy hom as volg beskryf: "Die NG gemeente King William's Town is aan die voet van die pragtige Amatolaberg geleê, 50 km van Oos-Londen en deel van die Buffalostad Metropool. Naasliggend is Bisho, administratiewe hoofstad van die Oos-Kaap. Die gemeente is deel van 'n gemeenskap waar die nasate van Duitsers, Britte, Afrikaners en Xhosas saam na 'n beter toekoms streef. Die gemeente bestaan uit sowat 155 belydende en dooplidmate. Baie van ons lidmate is entrepreneurs, en tweederdes van die gemeente is onder 60 jaar. Ons beskik oor 'n moderne, doelmatige kerkgebou, met 'n pragtige saal. Die kerkgebou is aan die hoofweê na Oos-Londen en Bisho geleë. Ons gemeente is nie 'n tipiese klein, plattelandse gemeente nie. Ons plaas klem op geestelike toerusting vanuit die Skrif, dissipelskap, reik uit oor grense met 'n gemeenskapsgeoriënteerde model, is 'n ruimte waar vreemdelinge vriende word, en bou aan sterk onderlinge verhoudinge. Aangesien daar baie jongmense in ons gemeenskap is wat tans nie kerklik inskakel nie, is dit vir ons 'n prioriteit om na hulle uit te reik. Ons wil vars uitdrukkings van kerk-wees bevorder."

Enkele leraars

• Hendrik Andreas Boshoff, 1913–1916
• Gerhardus Johannes Barnardt, 1915–1921
• Jean Francois Hugo, 1921–1925
• Jacob Philippus le Roux, 1926–1930
• Carl Jacobus Steyn, 1931–1945
• Daniël Johannes Malan, 1945–1947
• Pieter Willem Jordaan, 1948–1950
• Jacobus Johannes Fourie, 1951–1958
• John Charles Schoombie, 1958–1961
• Johannes Jacobus Uys Fourie, 1961–1962
• Pieter Jacobus van Jaarsveld, 1962–1969
• Johannes Jacobus Schabort, 1975 – 1981
• Frederik Simon Marincowitz, 11 Oktober 1969 – 26 Januarie 1986 (hierheen gekom van NG gemeente Pietermaritzburg-Noord af; emeriteer)
• Louis van der Walt, 1981–1988
• Johannes Marthinus (Hannes) Pretorius, 1986–1990
• Schalk Willem Kotzé, 1988–1996
• Petrus Gerhardus Nel, 2008 – hede (emeritus)
• J.R. Nieuwenhuizen, 2016 – hede

Bronne

• Olivier, ds. P.L. (samesteller), Ons gemeentelike feesalbum. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers, 1952.
• Maeder, ds. G.A. en Zinn, Christian. 1917. Ons Kerk Album. Kaapstad: Ons Kerk Album Maatschappij Bpkt.