Nasionaal-Sosialistiese Duitse Arbeidersparty
Die Nasionaal-Sosialistiese Duitse Arbeidersparty (Duits: Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei, NSDAP) en algemeen bekend as die Nazi-party, was 'n regse radikale politieke party in Duitsland tussen 1919 en 1945. Dit was eers bekend as die Duitse Arbeidersparty voordat die naam in 1920 verander is.
| Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei | |
| NSDAP | |
.svg)
| |
Simbool van die NSDAP
| |
| Leier | Karl Harrer (1919–1920 / DAP) Anton Drexler (1920–1921) Adolf Hitler (1921–1945) Martin Bormann (1945) |
|---|---|
| Slagspreuk | Een volk, een ryk, een leier (nie-amptelik) |
| Gestig | 24 Februarie 1920 |
| Ontbind | 8 Mei 1945 |
| Voorafgegaan deur | Duitse Arbeidersparty |
| Opgevolg deur | Geen (verbied) Ideologieë voortgegaan deur Neo-Nazisme |
| Nuusbrief | Völkischer Beobachter |
| Hoofkwartier | München, Beiere |
| Studentevleuel | Nationalsozialistischer Deutscher Studentenbund |
| Jeugvleuel | Hitlerjugend (HJ)
|
| Ideologie | Nasionaal-Sosialisme (Nazisme), fascisme, Duitse nasionalisme, Antisemitisme |
| Amptelike kleure | Bruin, swart, wit en rooi |
.svg)
Die party se laaste leier, Adolf Hitler, is aangestel as die rykskanselier deur president Paul von Hindenburg in 1933. Hitler het vinnig 'n totalitêre bewind daargestel,[1][2][3][4] wat as die Derde Ryk bekend gestaan het.
Die Nazi Party het ontstaan uit die Duitse nasionalistiese, rassistiese en populistiese Freikorps paramilitêre kultuur, wat teen die kommunistiese opstande in Duitsland na die Eerste Wêreldoorlog geveg het.[5] Die party is gestig om werkers van die kommunisme af weg te trek na die volksnasionalisme.[6] Aanvanklik het die Nazi-politieke strategie gefokus op anti-groot sake, anti-burgerlike en anti-kapitalistiese retoriek, hoewel dit later afgewater is om die steun van sakeleiers te verkry, en in die dertigerjare het die party se belangrikste fokus verskuif na antisemitiese en anti-marxistiese temas.[7]
Pseudowetenskaplike rassistiese teorieë was sentraal in die Nazisme, wat tot uiting kom in die idee van 'n 'volksgemeenskap' (Volksgemeinschaft). [8] Die party was daarop gemik om 'rasgewenste' Duitsers as nasionale kamerade te verenig, terwyl diegene uitgesluit word wat beskou word as politieke andersdenkendes, liggaamlik of intellektueel minderwaardig, of as 'n vreemde ras (Fremdvölkische). [9] Die Nazi's het gepoog om die "Germaanse volk", die "Ariese meesterras", te versterk deur rassuiwerheid en eugenetika, breë maatskaplike welsynsprogramme en 'n kollektiewe ondergeskiktheid van individuele regte, wat namens die volk ten bate van die staat opgeoffer kon word om die vermeende suiwerheid en sterkte van die Ariese ras te beskerm, het die Nazi's gepoog om Jode, Romani, Pole en die meeste ander Slawiërs uit te wis, tesame met liggaamlik en verstandelik gestremdes. Hulle het homoseksuele, Afrikane, Jehovah se Getuies en politieke teenstanders ontken en gesegregeer.[10] Die vervolging het sy hoogtepunt bereik toe die partybeheerde Duitse staat die Finale Oplossing aan die gang sit - 'n industriële stelsel van volksmoord wat die moord op ongeveer 6 miljoen Jode en miljoene ander geteikende slagoffers, in wat bekend geword het as die Holocaust, bereik het. [11]
Adolf Hitler, die leier van die party sedert 1921, word op 30 Januarie 1933 deur president Paul von Hindenburg tot kanselier van Duitsland benoem. Hitler het vinnig 'n totalitêre regime tot stand gebring [12][13][14][15] bekend as die Derde Ryk. Na die nederlaag van die Derde Ryk aan die einde van die Tweede Wêreldoorlog in Europa, is die party deur die geallieerde magte 'onwettig verklaar',[16] wat in die jare na die oorlog ontkenniging in Duitsland sowel as in gebiede uitgevoer het. beset deur Nazi-magte. Die gebruik van enige simbole wat met die party verband hou, is nou verbied in baie Europese lande, waaronder Duitsland en Oostenryk.
Naam
wysigNazi, die informele en oorspronklik neerhalende term vir 'n partylid, verkort die naam van die party (Nationalsozialist Duitse uitspraak: [natsi̯oˈnaːlzotsi̯aˌlɪst]), en is geskep in analogie met Sozi (uitgespreek [ˈzoːtsiː]), 'n afkorting van Sozialdemokrat (lid van die teenstander) Sosiaal-Demokratiese Party van Duitsland).[17] Lede van die party het hulself as Nationalsozialisten (Nasionaal-sosialiste) genoem, maar hulle het wel en weer die omgangstaal-Nazi aangeneem (so het Leopold von Mildenstein in sy artikelreeks Ein Nazi fährt nach Palästina gepubliseer) in Der Angriff in 1934). Die term Parteigenosse (partylid) is algemeen onder Nazi's gebruik, met sy ooreenstemmende vroulike vorm Parteigenossin.[[18]
Die term is voor die opkoms van die party gebruik as 'n omgangstaal en neerhalende woord vir 'n agtergeblewe boer, 'n ongemaklike en lomp persoon. Dit is afgelei van Ignaz, 'n verkorte weergawe van Ignatius,[19][20] wat 'n algemene naam in die Nazi's se tuisstreek Beiere was. Teenstanders het dit aangegryp, en die Sozi wat al lank bestaan, om 'n afwysende bynaam aan die Nasionaal-Sosialiste te heg.[20][21]
In 1933, toe Adolf Hitler die mag in die Duitse regering oorgeneem het, het die gebruik van "Nazi" in Duitsland verminder, hoewel Oostenrykse anti-Nazi's die term [17] en die gebruik van "Nazi-Duitsland" en "Nazi-regime" bly gebruik het. Dit is populêr gemaak deur anti-Nazi's en Duitse ballinge in die buiteland. Daarna het die term in ander tale versprei en is dit uiteindelik na die Tweede Wêreldoorlog na Duitsland teruggebring.[21]
Die tydperk 1919-1921
wysigOp 5 Januarie 1919 is die Duitse Arbeidersparty (DAP) gestig deur Anton Drexler en Karl Harrer. Dit was die voorloper van die NSDAP. In die begin was hierdie party maar net een van die vele verregse en rassistiese partye wat soos sampioene ontstaan het in die pas gestigte Weimar Republiek na die Groot Oorlog wat deur die Duitse Keiserryk verloor is. Die DAP het sy magsbasis in München, die hoofstad van Beiere, in die suide van Duitsland gehad. Die vernaamste uitgangspunt van hierdie party was dat Duitsland 'n nuwe leër moes bou, wat egter ingevolge die Verdrag van Versailles verbied is.
In September 1919 word Hitler 'n lid van hierdie party, waaraan hy al meer tyd begin bestee. Hy het vinnig een van sy belangrikste lede geword en in die bestuur opgeneem. Hitler se eerste openbare toespraak is op 16 Oktober 1919 in die Münchener Hofbräukeller gelewer, waar hy die aand met die gehoor van 111 mense as tweede spreker gepraat het. Op 24 Februarie 1920 het die party sy eerste massa-betoging probeer reël. Dit was 'n redelike sukses met 2000 deelnemers. Hitler kon met retoriese vernuf reageer op die wydverspreide sosiale ontevredenheid in Duitsland en die party het verdere steun gekry. Karl Harrer het die party teen 1921 verlaat en Drexler is opsy geskuif sodat Hitler as die leier gesien is. Voortaan het hy hoofsaaklik beleid ingestel en was hy die baasbrein van die party se aktiwiteite. Deur slim en deurdagte propaganda van die partyideologie en -posisies het Hitler geleidelik invloed en aanhang gekry onder die Beierse bevolking.
Verwysings
wysig- ↑ Arendt, Hannah. The Origins of Totalitarianism. London; New York; San Diego:Harvest Book. Pp. 306
- ↑ Curtis, Michael. 1979 Totalitarianism. New Brunswick (USA); London: Transactions Publishers. Pp. 36
- ↑ Burch, Betty Brand. 1964 Dictatorship and Totalitarianism: Selected Readings. Pp. 58
- ↑ Bruhn, Jodi; Maier, Hans Hans Maier. 2004. Totalitarianism and Political Religions: Concepts for the Comparison of Dictatorships. Routledge: Oxon (U.K.); New York. Pp. 32.
- ↑ Grant 2004, pp. 30–34, 44.
- ↑ Mitchell 2008, p. 47.
- ↑ McDonough 2003, p. 64.
- ↑ Majer 2013, p. 39.
- ↑ Wildt 2012, pp. 96–97.
- ↑ Gigliotti & Lang 2005, p. 14.
- ↑ Evans 2008, p. 318.
- ↑ Arendt 1951, p. 306.
- ↑ Curtis 1979, p. 36.
- ↑ Burch 1964, p. 58.
- ↑ Maier 2004, p. 32.
- ↑ Elzer 2003, p. 602.
- ↑ 17,0 17,1 Mautner 1944, p. 93–100.
- ↑ Hitler 1936, p. 10.
- ↑ Gottlieb & Morgensen 2007, p. 247.
- ↑ 20,0 20,1 Harper n.d.
- ↑ 21,0 21,1 Rabinbach & Gilman 2013, p. 4.