Oos-Timor

Oos-Timor (Portugees: Timor-Leste, Tetoem: Timor-Lorosae), amptelik die Demokratiese Republiek Oos-Timor[7] (Portugees: República Democrática de Timor-Leste,[8] Tetoem: Repúblika Demokrátika Timór-Leste[9]), is 'n eilandstaat in Suidoos-Asië. Dié land is op die oostelike deel van die eiland Timor geleë en beslaan ook 'n klein eksklawe op die noordwestelike deel van dié eiland. Oos-Timor grens in die weste, noorde en ooste aan Indonesië, en word in die suidooste deur die Timorsee van Australië geskei. Dit beslaan 'n oppervlakte van 15 007 en het 'n bevolking van 1 340 513 in 2021 gehad. Die hoofstad en grootste stad is Dili. Oos-Timor het twee amptelike tale: Portugees en Tetoem.

Demokratiese Republiek Oos-Timor
República Democrática de Timor-Leste (Portugees)
Repúblika Demokrátika Timór-Leste (Tetoem)
Vlag van Oos-Timor Wapen van Oos-Timor
Vlag Wapen
Nasionale leuse: Unidade, Acção, Progresso (Portugees)
Unidade, Asaun, Progresu (Tetoem)
(Afrikaans: "Eenheid, Aksie, Vooruitgang")
Volkslied: Pátria
(Portugees vir: "Vaderland")
Ligging van Oos-Timor
Hoofstad Dili

8°34′S 125°34′O / 8.567°S 125.567°O / -8.567; 125.567

Grootste stad Dili
Amptelike tale Portugees en Tetoema
Regering Unitêre semi-presidensiële
grondwetlike republiek[1]
José Ramos-Horta
Taur Matan Ruak
Onafhanklikheid
Vorming
• Portugees-Timor
• Onafhanklikheidsverklaring
• Indonesiese anneksasie
• Onafhanklikheid herstel


16de eeu
28 November 1975
17 Julie 1976
20 Mei 2002
Oppervlakte
 - Totaal
 
 - Water (%)
 
15 007[2] km2  (154ste)
5 794 myl2
feitlik niks
Bevolking
 - 2021-skatting
 - 2015-sensus
 - Digtheid
 
1 340 513 (153ste)
1 183 643[3]
78 / km2 (137ste)
202 / myl2
BBP (KKP)
 - Totaal
 - Per capita
2022-skatting

$4,573 miljard[4]
$3 339[4]

BBP (nominaal)
 - Totaal
 - Per capita
2022-skatting

$1,920 miljard[4]
$1 402[4]

MOI (2019) Green Arrow Up Darker.svg 0,606[5] (141ste)  –  medium
Gini (2014) 28,7[6] –  laag
Geldeenheid Amerikaanse dollarc ($) (USD)
Tydsone
 - Somertyd
(UTC+9)
nie toegepas nie (UTC+9)
Internet-TLD .tld
Skakelkode +670
a. 15 ander "nasionale tale" word deur die grondwet erken.
b. Deur die grondwet gedefinieer as herstel.
c. Centavo-munte word ook gebruik.
d. .tp word uitgefaseer.
Nasa-Satellietbeeld van Oos-Timor
Kaart van Oos-Timor

Oos-Timor is in die 16de eeu deur Portugal gekoloniseer en dit het tot sy dekolonisasie bekend gestaan as Portugees-Timor. Op 28 November 1975 het Oos-Timor sy onafhanklikheid verklaar, maar dit is kort daarna deur Indonesië beset en verklaar tot dié land se 27ste provinsie. Op 20 Mei 2002 het Oos-Timor die eerste land geword, wat in die loop van die 21ste eeu onafhanklik geword het. Dit is net een van twee lande in Suidoos-Asië wat deur die Christendom gekenmerk is, die ander is Filippyne. Daarbenewens is Oos-Timor die enigste onafhanklike land in Asië, waar Portugees 'n amptelike taal is, en saam met Macau een van twee Portugeestalige gebiede in Asië.

VerwysingsWysig

  1. (en) Octávio Amorim Neto; Marina Costa Lobo (2010). "Between Constitutional Diffusion and Local Politics: Semi-Presidentialism in Portuguese-Speaking Countries". Social Science Research Network. Besoek op 25 Junie 2018.AS1-onderhoud: meer as een naam: authors list (link)
  2. (en) "East Timor Geography". Regering van Oos-Timor.
  3. (en) "Population by Age & Sex". Regering van Oos-Timor. 25 Oktober 2015. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 25 Januarie 2020. Besoek op 29 Januarie 2020.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 (en) "Timor-Leste". Internasionale Monetêre Fonds. April 2022. Besoek op 22 Mei 2022.
  5. (en) "Human Development Report 2020" (PDF). United Nations Development Programme. 2020. Besoek op 22 Mei 2022.
  6. (en) "Gini Index". Wêreldbank. Besoek op 22 Mei 2022.
  7. (en) "UNGEGN list of country names" (PDF). United Nations Group of Experts on Geographical Names. 2–6 Mei 2011. Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 30 April 2020. Besoek op 25 Junie 2018.
  8. (pt) "Constituição da República Democrática de Timor" (PDF). Regering van Oos-Timor. Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 14 November 2019. Besoek op 25 Junie 2018.
  9. (tet) "Konstituisaun Repúblika Demokrátika Timór-Leste" (PDF). Regering van Oos-Timor. Besoek op 25 Junie 2018.

BronneWysig

Algemeen

Eksterne skakelsWysig