Pravin Gordhan
Pravin Jamnadas Gordhan (12 April 1949 in Durban - 13 September 2024) was 'n Suid-Afrikaanse politikus en minister van finansies (vir 'n tweede keer) tot 30 Maart 2017.[1][2] Van Mei 2014 tot 13 Desember 2015 was hy minister van samewerkende regering en tradisionele aangeleenthede en daarvoor ook minister van finansies. Einde Februarie 2018 is hy deur president Cyril Ramaphosa as Minister van Openbare Ondernemings aangestel. Hy het tot Junie 2024, as minister gedien en met sy aftrede is die ministerie saam met die Departement van Openbare Ondernemings afgeskaf na die algemene verkiesing van 2024.[3]
| Pravin Jamnadas Gordhan | |
 Pravin Gordhan in 2015 | |
Minister van Openbare Ondernemings
| |
| Ampstermyn 28 Februarie 2018 – 19 Junie 2024 | |
| President | Cyril Ramaphosa |
|---|---|
| Voorafgegaan deur | Lynne Brown |
| Opgevolg deur | Ministerie afgeskaf in Junie 2024 |
Minister van Finansies
| |
| Ampstermyn 14 Desember 2015 – 31 Maart 2017 | |
| Vise | Mcebisi Jonas |
| President | Jacob Zuma |
| Voorafgegaan deur | David van Rooyen |
| Opgevolg deur | Malusi Gigaba |
| Ampstermyn 11 Mei 2009 – 25 Mei 2014 | |
| President | Jacob Zuma |
| Voorafgegaan deur | Trevor Manuel |
| Opgevolg deur | Nhlanhla Nene |
Minister van Samewerkende regering en Tradisionele aangeleenthede
| |
| Ampstermyn 25 Mei 2014 – 14 Desember 2014 | |
| President | Jacob Zuma |
| Voorafgegaan deur | Lechesa Tsenoli |
| Opgevolg deur | David van Rooyen |
Kommissaris van die Suid-Afrikaanse Inkomstediens
| |
| Ampstermyn 1999 – 2009 | |
Persoonlike besonderhede
| |
| Gebore | 12 April 1949 Durban, Suid-Afrika |
| Sterf | 13 September 2024 (op 75)[1][2] Johannesburg, Gauteng |
| Politieke party | Suid-Afrikaanse Kommunistiese Party (tot 2009) African National Congress (sedert 2009) |
| Alma mater | Universiteit van Durban-Westville |
Lewe
wysig
Ná skool studeer Gordhan in aptekerswese aan die Universiteit van Durban-Westville en verwerf die graad Baccalaureus Pharmaciae. Hy werk daarna vanaf 1974 tot 1981 as 'n apteker by die King Edward V-hospitaal in Durban.
Gedurende hierdie tyd raak hy betrokke by politiek; hy was vanaf 1974 Lid van die Raad van die Natal Indiese Kongres en vanaf 1977 'n lid van die African National Congress (ANC). In 1980 word hy voorsitter en sekretaris van die Behuisingsaksiekomitee van Durban tot en met 1984.
Gordhan was aktief in talle organisasies en instellings, ten tye van onderhandelinge om 'n einde aan apartheid in Suid-Afrika te maak. Hy was onder andere van 1991–1994 voorsitter van die Konvensie vir 'n Demokratiese Suid-Afrika (Kodesa) en in 1993 mede-voorsitter van die veelparty-konferensie in Johannesburg ter beëindig van apartheid. Hy word in 1993 mede-voorsitter van die Uitvoerende Oorgangsraad om die oordrag van staatsmag te organiseer en te monitor.
In die eerste vrye verkiesing in 1994 word hy verkies tot 'n ANC-lid van die Nasionale Vergadering tot en met 1998. Gedurende 1995–1997 was hy 'n lid van die Raad van die Universiteit van Durban-Westville. Hy was ook in 1996–1998 voorsitter van die Grondwetlike Komitee van die Nasionale Vergadering.
Ná sy uittrede as parlementslid in 1998, word hy eers adjunkdirekteur (adjunkkommissaris), en in 1999 hoof (kommissaris) van die Suid-Afrikaanse Inkomstediens (SAID). Hierdie pos het hy tien jaar lank beklee tot in 2009, en was gedurende 2000 en 2006 voorsitter van die Wêrelddoeaneorganisasie (WCO).
Vir sy pogings is reeds drie eredoktorsgrade aan hom toegeken: in 2007 deur die Universiteit van Suid-Afrika in die vak handel, en in regte, deur die Universiteit van Kaapstad. Die Sentrale Universiteit van Tegnologie ken aan hom 'n ere-DTech-graad toe in 2009.
Minister van Finansies
wysigNá afloop van die verkiesing van Jacob Zuma as nuwe President van Suid-Afrika, word Gordhan op 10 Mei 2009 as Minister van Finansies in President Zuma se kabinet aangestel. Hy volg minister Trevor Manuel op in hierdie hoedanigheid, wat op sy beurt minister in die Presidensie word vir die Nasionale Beplanningskommissie.
Tydens sy lewering van sy begrotingtoespraak in die Parlement in Februarie 2010, word sy beleidsrigting aangeval deur die voorsitter van die ANC-jeugliga, Julius Malema. Dié beskuldig Gordhan van omstrede begrotingsplanne teen partyriglyne in, en sê in toesprake die minister neem nie die behoeftes van kinders en werksoekende jongmense voldoende in ag nie. Minister Gordhan se begrotingstoespraak word egter heelhartig ondersteun deur die Nasionale Uitvoerende Raad van die ANC asook die Kongres van Suid-Afrikaanse Vakverbonde (COSATU), die grootste vakbondfederasie in Suid-Afrika.[4][5]
Op 25 Mei 2014 word hy vervang deur Nhlanhla Nene as finansiesminister, dog op 14 Desember 2015 word hy opnuut aangestel nadat David van Rooyen ná net drie dae onder groot druk van die sakewêreld ontslaan word. Gordhan is algemeen as 'n bekwame minister beskou, wat die onafhanklike posisie van Finansies wou handhaaf en voorkom dat politici die staatskas plunder.
Ontslag
wysigIn Maart 2017 word Pravin Gordhan vir 'n tweede keer deur president Zuma as Minister van Finansies ontslaan. Dit lei tot groot protes en onrus in die ANC. Die mense van Gordhan se eie ministerie - blank en swart - neem afskeid van hom deur Senzeni na te sing [6] Die EFF- en DA-opposie in die parlement dien 'n mosie van wantroue in.[7] Die Speaker van die Nasionale Vergadering, Baleka Mbete, verklaar dat die ontslag veroorsaak is deur 'n veiligheidsverslag wat glo getoon het dat Gordhan en sy adjunk Mcebisi Jonas planne gesmee het om Suid-Afrika se regering omver te werp. Adjunkpresident Cyril Ramaphosa het egter Zuma se optrede as onaanvaarbaar veroordeel.[8]
Malusi Gigaba word deur president Zuma as Gordhan se opvolger aangestel.
Minister van Openbare Ondernemings
wysigIn 2018 is Gordhan heraangestel in die kabinet van president Cyril Ramaphosa as Minister van Openbare Ondernemings, wat by voormalige Minister Lynne Brown oorgeneem het. Hy het toesig hou oor staatsondernemings, insluitend Eskom, SAL, Denel en ander.[9]
Gordhan het nie genoeg takbenoemings ontvang om ingesluit te word op die "Top 200"-lys van mense wat genomineer is vir verkiesing tot die ANC Nasionale Uitvoerende Komitee voor die party se 55ste Nasionale Konferensie in Desember 2022 nie.[10] By die konferensie was hy een van 'n aantal hoëprofiel ANC-leiers wat hul setels in die NUK verloor het.[11]
Gordhan het aan die einde van die sesde administrasie van Suid-Afrika se demokratiese regering uit die politiek getree. Sy voorneme om af te tree is in Maart 2024 aangekondig.[12]
Verwysings
wysig- ↑ 1,0 1,1 Patel, Faizel (13 September 2024). "Former public enterprises minister Pravin Gordhan dies". The Citizen (in Engels). Besoek op 13 September 2024.
- ↑ 2,0 2,1 "President Cyril Ramaphosa mourns passing of former Minister and SARS Commissioner Pravin Gordhan | South African Government". www.gov.za (in Engels). Besoek op 13 September 2024.
- ↑ Sithole, Khaya (4 Julie 2024). "A chance at a new life for our state enterprises …".
- ↑ S.African trade unions back finance minister Gordhan Geargiveer 17 Mei 2012 op Wayback Machine. Reuters. 15 Maart 2010
- ↑ Malema won't be punished – for now Geargiveer 19 September 2012 op Wayback Machine. News24. 14 Maart 2012
- ↑ "Times live 31 Maart 2017" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 3 Oktober 2018.
- ↑ "Times live 2 April 2017" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Junie 2018.
- ↑ "Axing of Gordhan was based on more than a dubious intelligence report Mbete suggests" (in Engels). Sowetan live. 2 April 2017. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 8 Junie 2017. Besoek op 2 April 2017.
- ↑ "Pravin Gordhan back, this time as Minister of Public Enterprises". Media24. 27 Februarie 2018. Besoek op 27 Februarie 2018.
- ↑ "ANC 55TH NATIONAL ELECTIVE CONFERENCE - TOP 200 NEC ADDITIONAL MEMBERS LIST". ANC 1912. 1 Desember 2022. Besoek op 27 Desember 2022.
- ↑ "Mkhize returns to NEC, Gordhan out in the cold". SowetanLIVE (in Engels). Besoek op 27 Desember 2022.
- ↑ "Public Enterprises confirms Minister Pravin Gordhan's intention to retire following elections | South African Government". www.gov.za. Besoek op 12 September 2024.
Eksterne skakels
wysig- Pravin Gordhan op People's Assembly