Roossenekal
Roossenekal is 'n dorp in Limpopo, Suid-Afrika. Dit is ongeveer 25 km noord van Stoffberg. Die dorp kan sy oorsprong terugvoer na die oorlog (1882–1883) tussen die Zuid-Afrikaansche Republiek en die Mapoggers en is vernoem na veldkornet Stephanus Johannes Roos en kommandant Frederik Senekal.
Roossenekal | |
|---|---|
 Die Nederduitsch Hervormde kerkgebou van Roossenekal | |
  Roossenekal Roossenekal se ligging in Limpopo | |
| Koördinate: 25°12′S 29°55′O / 25.200°S 29.917°O | |
| Land |  Suid-Afrika |
| Provinsie | Limpopo |
| Distrik | Sekhukhune |
| Munisipaliteit | Elias Motsoaledi |
| Stigting | 1886 |
| Oppervlak | |
| • Totaal | 2,52 km2 (0,97 vk. myl) |
| Bevolking (2011)[1] | |
| • Totaal | 2 625 |
| • Digtheid | 1 042/km2 (2 700/vk. myl) |
| Rasverdeling (2011) | |
| • Wit mense | 6.1% |
| • Indiërs/Asiërs | 0.5% |
| • Bruin mense | 0.7% |
| • Swart mense | 92.5% |
| • Ander | 0.3% |
| Taal (2011) | |
| • Noord-Sotho | 67.3% |
| • Ndebele | 8.8% |
| • Afrikaans | 6.3% |
| • Zoeloe | 3.3% |
| • Ander | 14.3% |
| Poskode (strate) | 1066 |
| Skakelkode | 013 |
Geskiedenis
wysig
Roossenekal is vernoem na twee offisiere van die Zuid-Afrikaansche Republiek (ZAR) wat tydens die Mapogoorlog gesneuwel het. Hierdie oorlog is in 1882-3 gevoer teen die Mapoggers, 'n stam wat op verskeie koppe oos van die Steelpoortrivier in Mpumalanga gewoon het.
Frederik Senekal was die kommandant van die Rustenburg kommando. Hulle het laer getrek by 'n magneetkoppie, wat later as feesterrein gebruik is.[2] Hulle taak was om een van die Mapoggers se statte, kwaPondo (Vlugkraal), aan te val. Sommige swart krygers het in aangrensende grotte weggekruip. Op 25 November 1882 het Senekal besluit om daardie grotte met dinamiet op te blaas. Hy het by een van die grotte ingeloer en is toe deur die kop geskiet.[3] Hy is naby Rustenburg se laer begrawe.[4]
Veldkornet Stephanus Johannes Roos was 'n lid van die Pretoria kommando. Hierdie kommando was deel van die hooflaer en was getrek juis waar die dorp Roossenekal later uitgelê is.[5] Op 28 Februarie 1883 het 'n taakmag van 250 man opgeruk na 'n hoë kop waar die vyand in grotte weggekruip het. Twee ladings van 200 lb. dinamiet is in die grotte afgeskiet. Toe Roos daarna by die een grot inloer, tref 'n koeël hom in die kop. Hy is op slag dood.[6] Hy is net langs die hooflaer begrawe.[7]
Die dorp Roossenekal is in 1886 geproklameer, nadat G.R. von Wielligh dit opgemeet het. Daar is 134 erwe van 200 voet by 200 voet.[8]
Omgewing
wysigRoossenekal is die nuwe eindpunt vir die takspoorlyn vanaf Middelburg. Dit is in 1966 verleng vanaf Stoffberg toe vanadium, titaan en ystererts in die voorheuwels van die Steenkampsberge ontdek is. Die Mapogsmyn is naby die dorp. Die distrik is ook bekend vir sy geel varkore.
'n Standbeeld van hoofman Nyabêla is by die Mapogsgrotte op 17 Desember 1970 opgerig.[9]
Ná die Tweede Vryheidsoorlog het die NG Kerk by Laersdrif 'n nedersetting vir armblankes gestig. Dit is sowat 15 km suidwes van Roossenekal geleë.
-
'n Verwelkomingsbord -
'n Winkel in die dorp -
'n Gedenksteen op die NH kerk -
Pad vanuit Roossenekal na Tonteldoos, Stoffberg en Lydenburg
Sien ook
wysigVerwysings
wysig- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 "Hoofplek Roossenekal". Sensus 2011.
- ↑ 25°13′16.77″S 29°54′18.97″O / 25.2213250°S 29.9052694°O (WGS84)
- ↑ Volksstem, 2 Desember 1882
- ↑ 25°13′16.2″S 29°54′29″O / 25.221167°S 29.90806°O (WGS84)
- ↑ Transvaal Argief Bewaarplek (TAB): KG 592, items 45 en 73
- ↑ Volksstem, 14 Maart 1883
- ↑ 25°11′59.2″S 29°55′18.1″O / 25.199778°S 29.921694°O (WGS84)
- ↑ TAB: 3/1157 (kaart)
- ↑ 25 10'40"S, 29 57'18"E (WGS84)