Wikipedia

Urinaal

'n Urinaal is 'n openbare gerief waar mans kan urineer. Dit kom gewoonlik in openbare toilette in die Weste voor vir manlike gebruikers (maar minder dikwels in Moslemlande). Hulle word in 'n staande posisie gebruik. Urinale kan water outomaties spoel, dit kan met die druk van 'n knoppie gespoel word, of glad nie in die geval van waterlose urinale. Dit kan as aparte eenhede voorkom (met of sonder afskortings vir privaatheid) of in 'n trogontwerp. Urinale vir vroue bestaan, maar is skaars. Vroue het gewoonlik 'n spesiale toestel nodig om 'n urinaal te gebruik.[1]

'n Tipiese rangskikking vir urinale wat met behulp van sensors die water spoel, in 'n ry sonder afskortings.

Die term "urinaal" kan ook gebruik word vir 'n klein gebou of ander struktuur met so 'n toebehoorsel. Dit word ook gebruik vir 'n klein houer waarin urine vir ontleding versamel word of wat deur byvoorbeeld pasiënte gebruik word wat aan die bed gekluister is.

Beskrywing

wysig
 
Urinale met afskortings vir privaatheid in 'n openbare toilet in Wene, Oostenryk.

Urinale word in openbare toilette geïnstalleer vir doeltreffendheid. Dit is vinniger en higiënieser om te gebruik, want daar is geen kieme van ontlasting, deure en handvatsels om aan te vat of sitplek om op te slaan nie. Dit hou die stalletjies skoner en oop vir mans wat wil ontlas. Dit neem ook minder plek in beslag, is eenvoudiger en gebruik minder water as 'n gewone toilet. Hulle kom gewoonlik in 'n ry voor, met een pyp vir watertoevoer en een vir dreinering. Soms is urinale op verskillende hoogtes geïnstalleer vir mans en seuns.

Openbare urinale se bodems (put) het dikwels 'n maasbeskerming wat 'n geurmiddel kan bevat. Die maas keer soliede voorwerpe soos sigaretstompies, kougom of stukkies papier wat die dreine kan verstop.

Rangskikking

wysig

Om ruimte- en ekonomiese redes word urinale nie in stalletjies geplaas nie. Dit beteken dat mans dikwels voor mekaar moet urineer. In onlangse jare het dit algemeen geword om afskortings tussen urinale te plaas vir privaatheid.

Voorheen is trôe gewoonlik geïnstalleer, wat 'n paar mans saam kon gebruik. Dit laat egter nie veel privaatheid toe nie. Hulle kom deesdae veral voor waar daar besonder baie mense is, soos in skole en disko's en by musiekfeeste en sportgeleenthede.

Urinale is eens net in kommersiële geboue of by instellings geïnstalleer, maar is nou ook beskikbaar vir privaat huise met baie inwoners. Hulle bespaar water en is makliker om skoon te hou.

  •  
    'n Urinaal met 'n pienk geurblokkie.
  •  
    Urinale in Tokio, Japan; die een regs het handvatsels vir gestremdes.
  •  
    Urinale in Tsjeggië.
  •  
    'n Trogurinaal in Los Angeles.
  •  
    'n Muururinaal in 'n ou styl in Surrey, Brits-Columbië, Kanada.
  •  
    Urinale wat tot op die grond strek vir gebruik deur mense van alle lengtes.

Straaturinale

wysig

Op sommige plekke word urinale op sypaadjies of openbare plekke soos in parke aangebring. Dit het gewoonlik afskortings vir privaatheid en sommige is heeltemal toe. Sommige het meganismes om water te spoel, en ander nie.

Die eerste "pissoirs" is in die 1830's in Parys geïnstalleer en dit het daarna in ander Europese stede ook gewild geword. Vandat dié geriewe in die 1930's 'n hoogtepunt bereik het, toe daar meer as 1 000 net in Parys was, het dit stadigaan plek gemaak vir geriewe vir albei geslagte. In die 21ste eeu is die urinering van mans op sommige plekke weer as 'n ergernis beskou en is moderne weergawes van straaturinale geïnstalleer.

Nederland het verskeie strategies geplaaste straaturinale in verskeie stede om te keer dat dronk mans in die strate urineer. Amsterdam het die grootste versameling historiese urinale, met sowat 30 plaskrulle, urinale wat nie kan spoel nie en met 'n gekromde privaatheidskerm, in die middestad. Sommige moderne straaturinale kan bedags in die grond wegsak om plek te spaar, totdat hulle weer benodig word. Wanneer hulle weggesak is, lyk hulle soos 'n groot mangat op 'n sypaadjie. Soortgelyke modelle kan ook in Brittanje en ander lande gesien word. Snags wanneer die kroeë oopmaak, kom hulle uit die sypaadjies op. Nadat die kroeë toegemaak het, sak hulle weer weg sodat 'n mens hulle nie bedags sien nie.

Geskiedenis

wysig
 
'n Latere Paryse pissoir in gietyster, (omstreeks 1865).

In die lente van 1830 het Parys die eerste openbare urinale aan die grootste boulevards aangebring. Hulle is in die somer geïnstalleer, maar baie is in Julie van dié jaar vernietig omdat hulle materiaal gebruik is vir straathindernisse tydens die Franse Rewolusie van 1830.[2]

Ná 1834 het die urinale weer hulle verskyning gemaak toe meer as 400 geïnstalleer is. Dit was silindriese houtstrukture wat vespasiennes genoem is,[3] met verwysing na die 1ste-eeuse Romeinse keiser Vespasianus, wat 'n belasting geplaas het op die versameling van urine in openbare toilette om vir die looi van leer te gebruik. Pissoir en pissotière is egter ook algemeen gebruik.

Urinale van gietyster is in Brittanje ontwikkel. Teen 1852 was byna 50 in Glasgow geïnstalleer, insluitende ontwerpe vir meer as een mens.[4] Spiraalskerms van gietyster het die mans van die straat se kant af verberg.

In Parys het die gietystermodelle ook gewild geraak. Daar was plek vir twee tot agt mans, en net hulle middellywe was van die straat af verberg terwyl hulle koppe en voete steeds sigbaar was. In die 1930's was daar 1 230 pissoirs in Parys, maar teen 1966 was net 329 oor. Van 1980 af is hulle vervang met nuwe eenhede vir albei geslagte wat heeltemal toe is, self skoonmaak en bekend is as sanisette.[5] Teen 2006 was daar net een historiese pissoir oor, aan Boulevard Arago.[6] In Brittanje is daar nog verskeie oor, veral in Birmingham en Bristol.

In Sentraal-Amsterdam is sedert die 1870's verskeie plaskrulle aangebring, wat bestaan het uit ronde metaalskerms wat 'n enkele stalletjie omsluit, of soms twee.

Reghoekige pissoirs, met versierde gietysterpanele, is in 1880 in Sydney, Australië, geïnstalleer[7] en tussen 1903 en 1918 in Melbourne. Nege van hulle is nog in en om Sentraal-Melbourne oor.[8]

Galery van ongewone urinale

wysig
  •  
    Urinaal in die vorm van 'n tier. China, 500-589 n.C. Victoria en Albert-museum.
  •  
    'n Goties-geïnspireerde urinaal in Oslo.
  •  
    'n Japannese wasbak/urinaal bespaar water en ruimte.
  •  
    'n Urinaal in 'n Neo-Barok-styl.
  •  
    'n Oopplan- openbare toilet in Japan.
  •  
    'n Urinaal in 'n steampunk-styl by 'n kroeg.
  •  
    Gestileerde urinale in Saint Peter Port, Guernsey.
  •  
    Brouery-urinale in Christchurch, Nieu-Seeland.
  •  
    Goedkoop, draagbare urinale in Burkina Faso.
  •  
    'n Urinaal met 'n uitsig in Hokkaido, Japan.
  •  
    Oop urinale vir mans.
  •  
    'n Man kan aan elke kant urineer.
  •  
    Urinale tot op die vloer in 'n mansbadkamer.

Verwysings

wysig
  1. ↑ "A Woman?s Guide on How to Pee Standing". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Junie 2003. Besoek op 22 November 2010.{{cite web}}: CS1 maint: unfit URL (link)
  2. ↑ Fierro, Alfred (1996). Histoire et dictionnaire de Paris. Robert Laffont. ISBN 2-221-07862-4.
  3. ↑ Pike, David L. (2005). Subterranean Cities: The World Beneath Paris and London, 1800-1945. Cornell University Press. ISBN 978-0-801-47256-5.
  4. ↑ Kearney, Peter (1985). The Glasgow Cludgie. Newcastle: People's Publications. pp. 14–15. ISBN 978-0906917145.
  5. ↑ Bagamery, Anne (10 Junie 2018). "'Wild peeing' on the nose as authorities crack down in Paris". ABC News (Australia). Australian Broadcasting Corporation. Besoek op 10 Junie 2018.
  6. ↑ Ress, Paul (2006). "The Vanashing Vespasienne". Shaggy Dog Tales: 58 1/2 Years of Reportage. Xlibris. pp. 49–51. ISBN 978-1-450-09805-2.
  7. ↑ "Cast Iron Urinal | Heritage NSW". apps.environment.nsw.gov.au. Besoek op 18 Mei 2021.
  8. ↑ "Cast Iron Street Urinals - Group". Victorian Heritage Database.

Skakels

wysig
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Urinaal&oldid=2610067"