Bespreking:Evolusie

Aarde is ongeveer 4.5 tot 7 miljard jaar oud. daar is verskillende teorieë oor hoe lewe op aarde ontstaan het. Sienswysens rondom die ontstaan van lewe kan na verskeie kulturele en godsdienstige oortuigings teruggevoer word.

A. Die groot godsdienstige leer van 'n skeppping deur 'n goddelike wese. God het die aarde geskape soos opgeteken in die boek,Genesis, van die Ou Testament in die Bybel. B. Daar is ander gelowe wat hulle eie opvattings geformuleer het. Sommige stem ooreen met die Christelike opvatting, maar die name en volgorde van gebeure verskil. C. Tradisionele Afrikakulture het weer op hul beurt hul eie opvattings. Daar word deur sommige groepe vertel dat die mens uit die natuurelemente, water of waterplante, ontwikkel het. D. Dan is daar ook groepe wat aan die komiese beginsel glo: Lewe het in die buitenste ruimte ontstaan en toe op aarde kom vestig.

Evolusie: Ontvouïng of ontplooïng van organismes deur verloop van eeue.

Charles Darwin het in 1859 die boek "Origin of species by means of natural selection" gepubliseer maar was nie die eerste persoon wat dit as moontlike verklaring vir die teenwoordigheid van die geweldige verskeidenheid diere en plante op aarde en die fossiele in die aardlae, na vore gebring het nie.

Bewyse van Evolusie: 1. Planteologie 2. Vergelykende embriologie 3. Vergelykende anatomie 4. Genetika en 5. Soögeografie

(Carla Le Grange)

Hoi Carla,

Kan dit nie beter in die artikel geplaas word nie? Voel vry en gaan jou gang!

Danielm 18:17, 23 Augustus 2005 (UTC)

Kreasionisme

Hoe werk dit nou dat kreasionisme teenoor evolusioniste staan, maar dat teïstiese evolusioniste onder kreasionisme val? 'n Sekere soort evolusioniste staan dus teenoor ... evolusionisme? Miskien moet dit beter bewoord word? --Alias 14:44, 6 Oktober 2005 (UTC)

Ek het die bewoording effens gewysig. Maak dit nou meer sin?

Ja, dankie. Ek dink dit is makliker verstaanbaar. --Alias 15:41, 7 Oktober 2005 (UTC)

Strekking van die artikel

Ideaalgesproke moet die artikel eerder net oor een onderwerp gaan, sê die evolusie van spesies, met miskien 'n verklaring van die alternatiewe betekenisse by Evolusie (verklaring). Sien byvoorbeeld die benadering wat gevolg is bo-aan Digtheid. Is jy miskien lus om so-iets aan te pak, Philip? --Alias 15:41, 7 Oktober 2005 (UTC)

Ja, ideaal gesproke vra "evolusie" vir 'n baie meer in-diepte bespreking van die verskillende aspekte daarvan. Ek dink egter dat bloot die term "evolusie" 'n baie wyer veld is as bv. "die evolusie van spesies." Ek probeer daarom om net 'n algemene oorsig te gee oor die totale spektrum van die begrip "evolusie." Miskien kan "links" geskep word na bv. "evolusie van spesies" "kosmologiese evolusie" ens. en dan lei tot meer spesifieke besprekings van die onderwerpe. (?)

Sien gerus Wikipedia:Titelriglyne#Dubbelsinnigheid. Ons moet besluit of "evolusie van spesies" verreweg die algemeenste betekenis is van "evolusie" en of dit maar een van die gelyke betekenisse is. --Alias 21:08, 8 Oktober 2005 (UTC)

Ewolusie

Ek is persoonlik ten gunste van die spelling ewolusie - dit is 'n aanvaarde spelvorm en weergee die afrikaans uitspraak meer akkuraat. --RM 19:14, 7 Februarie 2006 (UTC)

Watter een word die meeste gebruik? Ek lees nie baie wetenskaplike bronne in Afrikaans nie... Bertus

'n Google-soektog vir "evolusie baie" en "ewolusie baie" (sommer my manier om dit tot Afrikaanse resultate te beperk) lewer aansienlik meer vir ewolusie. Beeld verkies evolusie. Ek verkies ewolusie, omdat dit die Afrikaanser spelling is. --Alias 09:48, 9 Februarie 2006 (UTC)

Neutraliteit

Ek sien Bertus het die artikel weer verander na "weerstand teen evolusie." Ek bevraagteken die neutraliteit daarvan. Sy weergawe verarm die onderwerp en maak 'n karikatuur van kreasionisme. Ek stel voor die vorige vorm word herstel. Julle kommentaar daarop..? (Gebruiker:Philip dT - nie geteken nie)

Die weergawe voor Bertus se laaste twee wysigings het dinge vir my baie mooi gesê en is meer breetvoerig oor die onderwerp. Ek voel wel dat mens dalk van sy werk kan inwerk, veral sodat die term "Jong-aarde kreasioniste" duidelik gebruik word, sodat dit duidelik is dat na hulle is wat verwys word. Wat die opskrif betref: miskien kan 'n spesie weerstand probeer bied teen evolusie, maar ek dink nie dit is wat bedoel word nie. Die opskrif kan dalk eerder iets soos "Weerstand teen die evolusieteorie" wees. Philip, jou opskrif sê vir my bietjie min van die afdeling in die lig van die hele artikel. In 'n inhoudsopgawe van die artikel (wat tans nog te kort is daarvoor), gaan jou opskrif nie dadelik sinmaak nie - mens moet eers weet wat evolusie is voordat mens kan verstaan dat daar natuur-wetenskaplike data is waarvoor daar ander interpretasies kan wees. Dus dink ek moet ons die beste van julle altwee se werk kombineer. Dankie vir die nagaan van die werk! --Alias 12:59, 26 Mei 2006 (UTC)

Die vorige vorm (voordat ek dit verander het) het basies kritiek gelewer op wetenskaplike metodes (interpolasie). Aangesien evolusie teorie 'n wetenskaplike teorie is, maak dit sin dat dieselfde kritiek wat teen wetenskaplike metodes bestaan, vir evolusie teorie ook sal geld. Sal dit dan nie meer sin maak om die kritiek teen byvoorbeeld interpolasie op die 'wetenskaplike metodes' artikel te plaas nie? Die alternatief is op dieselfde kritiek om ALLE blaaie te plaas wat handel oor enige wetenskaplike teorie. (Geologie, Meteorologie, Chemie ens.) Dit klink vir my baie lomp. Bertus 12:15, 2 Junie 2006 (UTC)

Ek dink dit is belangrik dat 'n artikel oor interpolasie of ekstrapolasie die gebreke daarvan moet bespreek. Ek dink ook dit was nuttig dat die artikel verduidelik hoekom die data nie gewoonweg aanvaar hoef te word om alles te verklaar wat mense al daarmee wou verklaar nie. Met redelike, oppervlakige gebruik van ekstrapolasie kan ons waarskynlik niks oor die geskiedenis van die aarde/spesies baie lank terug leer nie, aangesien ons oor 'n reuse tyd probeer ekstrapoleer. Maar deur 'n klomp aannames te maak (sien die deel oor "al die onbekendes") kan mens moontlik 'n teorie opstel. Die artikel het nou intussen in elkgeval drasties verander. Miskien moet almal nou weer probeer om hierdie mooi neutraal te formuleer dat almal voel dit is korrek. --Alias 12:50, 2 Junie 2006 (UTC)

Soos ek reeds gese het, indien kritiek teen exstra/interpolasie gebruik woord as a aanval op evolusie, moet dieselfde aanval op alle wetenskaplike teorie wat daarvan gebruik maak geloods word. Else bladsy op die wiki wat enigsins handel oor enige wetenskaplike teorie moet dit dan bevat. Dit is uiters lomp. Dit maak meer sin om 'n 'wetenskaplike teorie' bladsy te skep (as daar nog nie een is nie), en daarop te verduidelik hoe mens wetenskaplike teorie moet gebruik, en waarvoor mens moet oppas terwyl mens dit doen. Bertus 10:35, 8 Junie 2006 (UTC)

Ek dink ons is besig om by mekaar verby te praat. Ek voel deur ekstrapolasie op hierdie skaal toe te pas, sou ek raai dat dit 'n grap maak van ekstrapolasie. Dus is dit belaglik om ekstrapolasie hier te probeer toepas, tensy daar sekere aannames/vereenvoudigings gemaak word. Die aannames wat gemaak word en argumente daarvoor en daarteen in elke geval waar ekstrapolasie oor 'n te groot veld toegepas word, kan tog nie in die artikel oor ekstrapolasie behandel word nie. Dan sal die artikel oor ekstrapolasie argumente moet bevat oor evolusie en elke ander veld waar ekstrapolasie omstrede is. Dit gaan dus nie oor 'n algemene, teoretiese en universele tekortkoming van 'n spesifieke tegniek nie, maar 'n interpretasie van hoekom die tegniek in hierdie spesfieke geval tot 'n twispunt kan lei. Maar soos ek sê, die artikel het reeds baie verander, ons sal weer daaraan moet werk, want die deel onder bespreking is nie eens meer daar nie. --Alias 06:54, 9 Junie 2006 (UTC)

Dit is jou opinie dat ekstrapolasie nie op die regte manier gebruik word in in die veld van biologie. Indien dit die geval is, dan is dit jou opinie, en dus nie neutraal nie. Dit is ook jou mening dat dit anders gebruik word in biologie as in ander velde. Hoe presies word dit anders gebruik? Bertus 19:04, 12 Junie 2006 (UTC)

Daar is mense wat baie meer kennis as ek het wat ons kan help om hierdie probleem op te los. Ek het 'n 'thread' begin hier: [1]. Dit is ook 'n meer egalige manier om so iets te debateer. Bertus 05:37, 13 Junie 2006 (UTC)

Stukkende eksterne skakel

During several automated bot runs the following external link was found to be unavailable. Please check if the link is in fact down and fix or remove it in that case!

• http://www.redlist.org/info/tables/table1
  • In Evolusie on 2009-09-12 13:40:35, 404 Not Found
  • In Evolusie on 2009-09-12 15:40:15, 404 Not Found

--RobotJcb (kontak) 15:40, 12 September 2009 (UTC)

Stukkende eksterne skakel 2

During several automated bot runs the following external link was found to be unavailable. Please check if the link is in fact down and fix or remove it in that case!

• http://www.burgess-shale.bc.ca/history/history.htm (archive)
  • In Evolusie on 2009-09-12 13:40:34, 404 Not Found
  • In Evolusie on 2009-09-12 15:40:17, 404 Not Found

The web page has been saved by the Internet Archive. Please consider linking to an appropriate archived version: [2]. --RobotJcb (kontak) 15:40, 12 September 2009 (UTC)

Verwydering van gedeelte oor kritiek teen evolusie

Ek sien dat die gedeelte "Weerstand teen evolusie" onlangs verwyder is. Ek wonder of dit ensiklopedies gesproke die regte ding is om te doen. Alhoewel die gedeelte se bewoording miskien effens anders was, was die inhoud tot 'n mate dieselfde as van die afdeling "Social and cultural responses" in die Engelse artikel. Dit is tog belangrik om evolusie in konteks te plaas met betrekking tot sekere godsdienstige sienings. Of anders gestel, die kritiek teenoor evolusie (of mens nou daarmee saamstem of nie) maak 'n belangrike deel van die teorie se implikasies uit, en 'n goeie artikel sal dit dus bevat. AHB

Wetenskap is wetenskap, godsdiens is godsdiens. Anders moet marxistiese, ateïstiese, satanistiese of ander groeperings ook die kans kry om hul kommentaar by artikels oor Christelike, Islamitiese en ander nie-wetenskaplike onderwerpe by te voeg. Daardie "sekere godsdienstige sienings" word nie deur hoofstroomkerke ondersteun nie. Kreasionisme lewer geen wetenskaplike of andersins aanvaarbare kritiek op nie. Die inhoud hoort in die artikel oor Kreasionisme. Dit is belangrik om te weet dat Kreasionisme hoofsaaklik 'n verskynsel binne fundamentalistiese Protestantse strominge in die VSA was en is en byvoorbeeld deur die Raad van die Evangeliese Kerk van Duitsland in sy verslag vir die Sinode van 2007 as pseudo-wetenskaplik en ekstremisties bestempel is. Hulle het Christene opgeroep om aktief weerstand te bied teen sulke indoktrinasie. --Voyageur (kontak) 11:12, 1 Junie 2016 (UTC)

Miskien kan weerstand teen evolusie meer breedvoerig in 'n artikel oor Kreasionisme behandel word, soos jy voorstel. Maar ek dink ons moet dit ten minste hierso noem, soos wat in die Engelse artikel gedoen word. Dit vorm dan deel van die historiese agtergrond en ontwikkeling van die teorie en die maatskaplike reaksie daarop. Om dit te ignoreer laat 'n leemte. (Terloops, ek is allermins 'n kreasionis. So moet asseblief nie my kommentaar daarvoor aansien nie. Dis net dat ek voel dat kritiek op evolusie 'n belangrike historiese en steeds-nuuswaardige onderdeel van die hele saak uitmaak.) AHB

Voyageur het reg dat die inhoud (en ook sy opmerkings oor die raad van kerke) op 'n ander bladsy hoort, maar 'n eevoudige skakel (sien ook: kreasionisme) kan hier gegee word Jcwf (kontak) 15:16, 1 Junie 2016 (UTC)

Die artikel handel oor biologie as wetenskap. Kreasionisme maak ook nie deel uit van enige inheemse Christelike stroming in die Afrikaanse taalgebied nie. Dit is egter waar dat daar in Darwin se tyd vurige debatte oor sy teorie gevoer is (vir Victorianers was die idee dat hulle nou verwant sou wees met ape iets wat in spotprente belaglik gemaak is) en sy eie aanhangers die term "kreasioniste" gebruik het om na Christelike kritici te verwys. In 'n verklarende konteks kan ons kreasionisme wél hier noem, maar dit mag nie voorgestel word as 'n geldige alternatief tot moderne wetenskappe soos kosmologie, geologie en biologie nie.

Britse wetgewing plaas 'n verbod op kreasionistiese propaganda, wat beweer dat kreasionisme of intelligente ontwerp op bewese wetenskaplike feite baseer en alternatiewe tot die wetenskaplike evolusieteorie kan wees, in staatsbeheerde onderwysinstellings. Onwettige onsin is die laaste ding wat ons hier nodig het.

Ja, maar ons hele Suid-Afrikaanse samelewing, stede, ekonomie, mynbou is danksy die intelligente ontwerp van Britse ingenieurs geskep nadat die Hollanders tot niks in staat was nie. Yep. Dié soort kreasionisme kan wél hier behandel word. Ta-ta. --Voyageur (kontak) 15:31, 1 Junie 2016 (UTC)

Die Hollanders van die 18e eeu was libertariërs-avant-la-lettre. Die regering was swak, klein en heeltemal in hande van die ryk oligargie wat al verandering geblokker het. John Adams het daaroor uit Holland na Amerika berig: die Nederlandse republiek was vir hom veral 'n afskrikkende voorbeeld van hoe nie 'n republiek te wees nie. Nou wil part Amerikane (en Britte) dieselfde foute gaan maak en verwag dat hulle kreatief sal bly... Ja hierdie onderwerp moet wat my betref wel behandel word, Voyageur. Maar of dit met kreasionisme van doen het is my nie duidelik nie. Jcwf (kontak) 16:27, 1 Junie 2016 (UTC)

Wél, waarna ek op 'n sarkasties-ironiese manier probeer verwys het is dat sowel Engeland asook Nederland 'n sekere soort Christelike fundamentalisme na hul kolonies oorgeplant het wat in die moederlande intussen feitlik uitgesterf het. Dit sou interessant wees om 'n vergelykende studie oor godsdienstige agterlikheid en maatskaplike simptome van 'n failed state in die VSA en Suid-Afrika te onderneem. Al sou dit net op enkele ontwikkelinge in albei lande lig gooi. --Voyageur (kontak) 20:03, 1 Junie 2016 (UTC)

Ek dink jy sal nogal enkele reaksies kry (ek het eintlik drie):

Standpunt 1 (Oswald Spengler-teorie): Die kreasioniste sal aanvoer: Ek skep, want God skep. "Omdat God, my toonbeeld, skep, moet ek ook skep". Hoe godsdienstiger, hoe hoër die opbloei in kultuur. Sodra die geld hoër raak as die godsdiens (religie), gaan die samelewing, met sy kultuur en al, ten gronde. Dis moeilik om te bepaal of Spengler gelyk had of nie.
Die evolusioniste glo weer: verfyn, verbeter, verwikkel, ontwikkel. Dink jy nie eerder die twee vul mekaar aan nie? Die een skep en speel en eksperimenteer in die sandput, die ander verbeter daarop.

Standpunt 2: (Pragmatiek-teorie of "kom terug aarde toe"): Dit maak geen saak wat in die verlede gebeur het nie. Ek dink hier veral aan Jaco Kirsten wat vreeslik tong in die kies skryf. In een van sy boeke, My kant van die saak, skryf hy nogal baie soos ek daaroor voel: Gaan dit regtig 'n verskil maak hoekom my Sony Playstation nie wil werk nie? Soos ek byvoorbeeld deur al die hedendaagse grammatikaboeke lees ('n totale onderwerp op sy eie), sien jy net "perspektief"-foute wat nie veel met evolusie of aapmense uit te waai het nie. Ek vra byvoorbeeld: waarom het die professore die heeltyd Afrikaans met Engels probeer vergelyk? Waarom is daar nooit indringende vergelykende studies met Duits gedoen nie? Dis eerder 'n "gesonde verstand" (common sense)-vraag. Dieselfde soos: waarom moes Latyn in die vergetelheid raak? Ek het vroeër hierdie jaar met jou gepraat oor tegnologiese ontwikkeling: wetgewing, swak onderwys, geld en tyd wat wanbestee word: alles dra by tot die strieming van tegnologiese ontwikkeling wat ons tans in die 21ste eeu beleef. Jy weet, soos televoering...

Standpunt 3: (Tegnologie deur evolusie ontwikkel beteken nie dis eties of werklik lonend nie). Ek dink nou aan goed soos die suksesvolle penisoorplantings (of selfs stamselnavorsing) hier by Stellenbosch. Goed, die ouens het bv. Seksueel Oordraagbare Siektes opgedoen (ek wonder hoe...). Die persoon het sy penis verloor (wat met 'n tikkie wraak mens tog laat voel serves you right, jy wil mos losbandig leef... (ja, dis 'n aanname)). Op staatskoste (my belastinggeld) kry die persoon 'n nuwe speelding. Daar is 'n moerse gejuig in al wat koerant is. En, soos jy jou kan indink, verander dit nie die mens se gedrag nie. Hy neem sy nuwe speelding vir 'n toetsrit. Heelwat toetsritte. 'n Vloot toetsritte. Nou goed, ek verstaan mens het seker die reg op keuses, maar... Gewoonlik is dit ook diegene wat nie sommer in die geskiedenis onthou sal word nie (soos die res van die bevolking wat uit die geskiedenis dateer - van grotbewoner tot politici) en die staatskas uitput. Sal jy my verkwalik as ek hierdie penisontvanger in die useless/deurbringer-kaste indeel? Ek kon sweer dis 'n toneel uit Idiocracy. My vraag is, hoe vergelyk dit met 'n wetenskaplike wat terminaal (of selfs 10 jaar nog) aan kanker (gaan) ly, wat soveel ontwikkeling aan die gang gesit het, wat werklik iets probeer doen het vir sy medemens, wat werklik 'n platinum roesvrye plaat van die gemeenskap behoort te kry? Sulke mense sal ek juis langer aan die lewe WIL hou (ten minste nog 180 jaar); daarvoor sal mens die staatskas met graagte uitput. Maar ag shit, dan trek jy mos die een mens weer voor... Jy kan dus insien, dit gaan nie oor die tegnologie self nie: maar die etiek wat daarmee gepaardgaan.

Oor julle Brits-Hollandse oorlog: Jy hoef net Maleisië met Indonesië te vergelyk: die een was Brits, die ander Nederlands. Geen opmerkende verskil nie. En... hulle is Moslemlande: die Hollanders het versuim om sendingwerk te doen en die Engelse ook. Dit prik 'n gaatjie in die fundamentalisme-verkondiging... Een Indonesiër skryf wel dat die Indiërs (Indië, nie Indonesië) beter opleiding gekry het, sodat hulle in die nywerheid (sekondêre bedryf) kon werk. Die Indonesiërs was hoofsaaklik suikerrietverbouers ens. (primêre bedryf), daarom het die Hollanders nie veel moeite gedoen om hulle op te lei nie. Suidpunt (kontak) 18:44, 2 Junie 2016 (UTC)