Pous Paulus V
Paulus V was die 233ste pous van die Rooms-Katolieke Kerk van 1605 tot 1621. Hy was haaks met Galileo Galilei oor laasgenoemde se bevestiging van die heliosentriese stelsel van Copernicus.
| Pous Paulus V | |
|---|---|
| |
| |
| Geboortenaam | Camillo Borghese |
| Pontifikaat begin | 16 Mei 1605 |
| Pontifikaat eindig | 28 Januarie 1621 |
| Voorganger | Leo XI |
| Opvolger | Gregorius XV |
| Gebore | 17 September 1552 Rome, Italië |
| Sterf | 28 Januarie 1621 Rome, Italië |
| Ander pouse genaamd Paulus | |
Biografie
wysigPous Paulus V[1] is gebore as Camillo Borghese op 17 September 1552 in Rome, Italië die oudste van sewe kinders. Sy pa was graaf Marcantonio Borghese. Die Borghese familie was oorspronklik van Sienna, maar het na Rome gevlug. In geskrifte van die tyd word na Camillo verwys as "Romanus". Sy broer Francesco was graaf van Rignano en generaal van die pouslike troepe. 'n Ander broer, Giovanni Battista was goewerneur van Borgo en kasteelheer van die Engeleburg. Sy suster Ortensia trou met Francesco Caffarelli en hulle seun Scipione word later 'n invloedryke kardinaal. Camillo het regte studeer aan die universiteite van Perugia en Padua. Op 3 September 1581 word hy lid van die Apostoliese Penitentiarie. Op 5 Junie 1596 is hy as kardinaal-priester van Sint Eusebio en kardinaal vikaris van Rome aangestel deur Pous Clemens VIII. Hy stel Niccolò Alamanni, wat later die Vatikaan se bibliotekaris sou word, aan as sy sekretaris. Op 14 April 1597 word hy biskop van Jesi. In 1603 word hy kardinaal-vikaris van Rome. Op 16 Mei 1605 volg hy Pous Leo XI op en word gekroon op 29 Mei 1605 deur kardinaal Francesco Sforza. Hy regeer tot sy dood op 28 Januarie 1621 en word opgevolg deur Pous Gregorius XV. Die naam ‘Paulus’ beteken 'die kleintjie'.
Pontifikaat
wysigToe Pous Leo XI sterf was daar 'n aantal bekende kandidate waaronder kardinale Caesar Baronius en Robert Bellarmine. Kardinaal Borghese was die ideale kompromis-kandidaat en hy word verkies met die naam Paulus V.[2] Hy was streng van karakter en nie baie diplomaties nie. Sy eerste handeling was om die biskoppe in Rome terug te stuur na hulle bisdomme, soos deur die konsilie van Trente bepaal. Die pous promulgeer 'n nuwe uitgawe van die "Rituale Romanum", die Roomse liturgieboek op 17 Junie 1614.
Paulus het Galileo Galilei in 1616 ontmoet, nadat kardinaal Bellarmine op die pous se bevel, vir Galileo gewaarsku het om nie die heliosentriese idees van Copernicus te verdedig nie.
Die pous het die Sint Pieterskerk en die Vatikaanse biblioteek klaar gebou. Hy het die Aqua Traiana, 'n ou Romeinse akwaduk laat herstel en sodoende water verskaf aan die regteroewer van die Tiber. Pous Paulus was nie juis 'n beskeie man nie. Op die fries van die loggia waar die seëninge gegee word, het hy die volgende inskripsie (wat nog steeds duidelik te sien is) laat aanbring:
- IN HONOREM PRINCIPIS APOST. PAULUS V BURGHESIUS ROMANUS PONT. MAX. AN. MDCXII PONT VII
(Ter ere van die prins van die apostels Paulus V Burghese Romanus, pontifex maximus in die jaar 1612, in die sewende jaar van sy pontifikaat)
In 1605 rig die pous die Vatikaan se bank, Bank van die Heilige Gees, op.
Buitelandse beleid
wysigDie pous het daarop gestaan dat die priesterdom slegs onderworpe sou wees aan die kerklike outoriteite en nie aan die burgerlike gereg nie. Dit het hom in botsing gebring met verskeie state waaronder Venesië. Venesië het twee wette goedgekeur waarmee die pous nie wou instem nie. Die een het verhoed dat onroerende goed aan die priesterdom bemaak word en die ander dat die staat goedkeuring moes verleen vir die bou van 'n kerk. Die inwoners van Venesië wou eintlik 'n skeiding van Kerk en Staat. In April 1606 het die pous die hele bestuur van Venesië geëkskommunikeer en 'n interdik op die stad geplaas. Die priesters in Venesië (behalwe die Jesuïte, die Teatyne en die Kapusyne wat uit die stad verban is) het egter party getrek vir die stad. Binne 'n jaar moes die pous deur die tussenkoms van Frankryk en Spanje, bes gee en die interdik en ekskommunikasie terugtrek op 22 Maart 1607.
Paulus se harde politiek het die grond onder die voete van die gematigde Katolieke in Engeland weggehaal. Sy brief van 9 Julie 1606 aan koning James I van Engeland om hom geluk te wens met sy troonsbestyging, was drie jaar laat. Die eed van trou wat James aan sy onderdane opgelê het was egter nie vir die Katolieke aanvaarbaar nie en op 22 September 1606 verbied die pous katolieke om die eed af te lê. Kardinaal Bellarmine het 'n brief aan die Engelse aartspriester George Blackwell geskrywe, waarin hy hom kritiseer omdat hy die eed van trou afgelê het.
In November 1615 ontvang Paulus 'n afvaardiging van die Japanse samurai heerser Hasekura Tsunenaga. Hasekura het die pous 'n vergulde brief gestuur om te vra vir 'n handelsooreenkoms tussen Japan en Meksiko en vir Christelike sendelinge na Japan. Die pous het die sendelinge gestuur, maar die handelsooreenkoms aan die koning van Spanje oorgelaat.
Die kollege van kardinale
wysigPous Paulus V het 60 nuwe kardinale aangestel in 10 konsistories.
- Scipione Caffarelli-Borghese, kardinaal-nepoot.
Die konsistorie van 11 September 1606
wysig- Ludovico de Torres, iunior, aartsbiskop van Monreale.
- Orazio Spinola, aartsbiskop van Genua.
- Maffeo Barberini, titulêr aartsbiskop van Nasaret (later Pous Urbanus VIII).
- Giovanni Garzia Millini, titulêr aartsbiskop van Colosse.
- Bartolomeo Ferratini, iunior, voormalige biskop van Amelia.
- Bonifazio Caetani, biskop van Cassano.
- Marcello Lante, ouditeur van die Apostoliese Kamer.
- Orazio Maffei, priester van die Apostoliese Kamer.
Die konsistorie van 10 Desember 1607
wysig- Ferenc Forgách de Ghymes, aartsbiskop van Esztergom (Gran), Hongarye.
- François de La Rochefoucald, biskop van Clermont, Frankryk.
- Jerónimo Xavierre, O.P., generaal van sy orde.
- Maurizio di Savoia, nefie van die koning van Spanje.
- Ferdinando Gonzaga, seun van die hertog van Mantua.
Die konsistorie van 24 November 1608
wysig- Michelangelo Tonti, titulêr aartsbiskop van Nasaret.
- Fabrizio Veralli, biskop van San Severo.
- Giambattista Leni, biskop van Mileto.
- Lanfranco Margotti, apostoliese protonotarius.
- Luigi Capponi, tesourier van die Apostoliese Kamer. + April 6, 1659.
Die konsistorie van 17 Augustus 1611
wysig- Decio Carafa, titulêr aartsbiskop van Damasco.
- Domenico Rivarola, titulêr aartsbiskop van Nasaret.
- Metello Bichi, biskop van Sovana.
- Jean de Bonsi, biskop van Béziers, Frankryk.
- Filippo Filonardi, biskop van Aquino.
- Pier Paolo Crescenzi, ouditeur van die Apostoliese Kamer.
- Giacomo Serra, tesourier van die Apostoliese Kamer.
- Orazio Lancellotti, ouditeur van die Heilige Roomse Rota.
- Agostino Galamini, O.P., generaal van sy orde.
- Gaspar Borja y Velasco, kanunnik van Toledo, Spanje.
- Felice Centini, O.F.M.Conv., generaal van sy orde.
Die konsistorie van 2 Desember 1615
wysig- Francesco Vendramin, patriarg van Venesië.
- Louis III de Guise, aartsbiskop van Reims, Frankryk.
- Roberto Ubaldini, biskop van Montepulciano.
- Tiberio Muti, biskop van Viterbo.
- Gabriel Trejo y Paniagua, aartsdeken van Calatrava, Spanje.
- Baltasar Moscoso y Sandoval, dekaan van Toledo, Spanje.
- Carlo de' Medici, broer van die groothertog van Toskane.
- Vincenzo Gonzaga, broer van die hertog van Mantua.
- Giulio Savelli, referendaris van die Pous.
- Alessandro Orsini.
- Melchior Klesl, biskop van Wene, Oostenryk.
Die konsistorie van 19 September 1616
wysig- Alessandro Ludovisi, aartsbiskop van Bologna (later Pous Gregorius XV).
- Ladislao d'Aquino, biskop van Venafro.
- Ottavio Belmosto, voormalige biskop van Aleria.
- Pietro Campori, preseptor van die aartshospitaal S. Spirito in Saxia, Rome.
- Matteo Priuli.
- Scipione Cobelluzzi.
- Henri de Gondi, biskop van Parys.
- Francisco Gómez Rojas de Sandoval, hertog van Lerma, Spanje.
- Fernando de Austria, Infante van Spanje, seun van koning Philip III van Spanje.
Die konsistorie van 11 Januarie 1621
wysig- Francesco Cennini de' Salamandri, titulêr patriarg van Jerusalem, biskop van Amelia.
- Guido Bentivoglio, titulêr aartsbiskop van Rodi.
- Pietro Valier, aartsbiskop van Kreta.
- Eitel Friedrich von Hohenzollern-Sigmaringen, provoos van Keulen.
- Louis de Nogaret de La Valette, aartsbiskop van Toulouse, Frankryk.
- Giulio Roma, goewerneur van Perugia.
- Cesare Gherardi, referendaris van die tribunaal van Apostoliese Geregtigheid en Genade.
- Desiderio Scaglia, O.P., kommissaris van die Inkwisisie.
- Stefano Pignatelli, apostoliese protonotarius.
- Agustín Spínola, apostoliese protonotarius.
Heiligverklarings
wysig- 9 Mei 1608 – Francesco van Rome.
- 1 November 1610 – Charles Borromeo.
Die pous het ook Ignatius van Loyola, Philip Neri, Theresa Avila, Louis Bertrand, Thomas van Villanova, Isidore van Madrid, Aloysius Gonzaga, Stanislaus Kostka, Salvator van Horta, Joachim Piccolomini, Margaret van Castello, Seraphinus van Montegranaro, Pascal Baylon en Francis Xavier salig verklaar.
Bibliografie
wysig- Duff, Eamon (2001). Saints and Sinners: A History of the Popes, Yale University Press. ISBN 0-300-09165-6.
- Maxwell-Stuart, P. G. (2002). Chronicle of the Popes: The Reign-by-Reign Record of the Papacy from St. Peter to the Present, Thames & Hudson. ISBN 0-500-01798-0.
Verwysings
wysig- ↑ Paul V. (2008). Encyclopædia Britannica. Deluxe Edition. Chicago: Encyclopædia Britannica.
- ↑ Loughlin, J. (1911). Pope Paul V. In The Catholic Encyclopedia. New York: Robert Appleton Company. Besoek Mei 31, 2010 by: http://www.newadvent.org/cathen/11581b.htm
Eksterne skakels
wysig
- CE Inskrywing in die Catholic Encyclopedia (Engels)
- CF Inskrywing in die Catholic Forum (Engels)
- BBKL Inskrywing (met Literatuurverwysings) in die Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (Duits)
- PTA Inskrywing in "Popes through the Ages" deur J. Brusher S.J. (Engels)
- VH Inskrywing in die Vatican History (in Duits).
- CA Inskrywing in die "Cardinals of the Holy Roman Church".
- Inskrywing in die Catholic Hierarchy (Engels)
| Wikimedia Commons bevat media in verband met Paulus V. |
Nota
wysigSaamgestel en vertaal uit die Nederlandse, Engelse, Duitse en Franse wikipedia en aangevul uit ander bronne soos aangedui.
Opvolging
wysig| Voorafgegaan deur Leo XI |
Pous (Pontifex Maximus) 1605 – 1621 |
Opgevolg deur Gregorius XV |
Basis URL: en:Pope Paul V