Christiaan Ludolph Marais

Christiaan Ludolph Marais (Coetzenburg, Stellenbosch, Kaapkolonie, 26 Januarie 1849 – onbekend) was ’n welgestelde Kaapse sakeman, weldoener en stoere Nasionalis.

Christiaan Ludolph Marais.
Die argitek John Parker het die herehuis Vredenhof in Nuweland in 1907 vir Marais ontwerp. Dit het in 1959 die Hoërskool Groote Schuur se eerste tuiste geword en huisves van 1971 af die Kunssentrum Frank Joubert.

Marais het grootgeword op sy geboorteplaas by Stellenbosch en tot sy 21ste jaar daar geboer. Met die ontdekking van diamante is hy in 1870 Vaalrivier toe om sy geluk te beproef, blykbaar in die geselskap van een of meer van sy broers. Nadat hulle ’n jaar daar was, het hulle berig ontvang van die min te Kimberley. Hulle het te laat gekom vir die aanvanklike diamantstormloop en moes ’n beproefde kleim vir £250 aanskaf. Die onderneming was ’n volslae sukses, en die broeder Marais kon binne ’n paar jaar 12 kleim aankoop. Dit is later opgeneem deur die Kimberley Central Diamond Co. en is in 1888 deur De Beers Company oorgeneem. Van toe af was Marais deurentyd ’n aandeelhouer in dié diamantfirma.

Marais het die Kaapse argitek John Parker in 1907 opdrag gegee om die herehuis Vredenhof op ’n landgoed aan Palmyraweg in Nuweland in die Edwardiaanse boustyl te ontwerp. Hoewel Marais selfs reeds teen omstreeks 1930 nie meer daar gewoon het nie, het die gebou tot 1953 in besit van die Marais-familie gebly.[1] In dié gebou is die Hoërskool Groote Schuur van sy ontstaan in 1959 tot 1964 gehuisves nadat die Kaaplandse provinsiale administrasie dit onteien het. Een van die skool se twee sportvelde en tennisbane is geleë op die grond wat eens aan die Marais-familie behoort het. Die Laerskool Groote Schuur se saal is na die C.L. Marais-saal genoem aangesien hy ’n weldoener van dié skool was dat in 1936 in die kerksaal van die NG gemeente Rondebosch begin het. Marais het in 1912 ’n lening van £2 000 teen 4%-rente aan die gemeente toegestaan wat hulle die weduwee J.H. (Lang Jan) Hofmeyr betaal het ter delging van die lening en agterstallige tente van £4 131 wat die kerkraad aan haar gestorwe man se boedel verskuldig was. Ná mev. Hofmeyr se dood in 1914 is die £2 000 ook aan Rondebosch geskenk, waarmee Marais afbetaal kon word.

Borsbeeld van C.L. Marais in Stellenbosch

Marais het in die algemene verkiesing van 1915 in die kiesafdeling Stellenbosch vir die Nasionale Party teen die Suid-Afrikaanse Party se John X. Merriman gestaan, maar het ’n nederlaag van 818 stemme gely. Op Stellenbosch kon bouwerk aan die C.L. Marais-biblioteek in 1899 begin en in 1901 voltooi word danksy 'n ruim skenking deur hom. Dit was die eerste biblioteek op die kampus van wat in 1918 die Universiteit Stellenbosch sou word.[2]

Hy is op Coetzenburg getroud, maar die bron vermeld nie met wie nie. Net een seun is uit dié huwelik gebore.

Bronne wysig

  • (af) Hopkins, ds. H.C. 1966. Die Nederduitse Gereformeerde Kerk Rondebosch 1891–1966. Kaapstad: Feeskomitee van die N.G. Kerk, Rondebosch.
  • (af) Lamprecht, D. 1972. Woelinge langs die Liesbeek. Kaapstad: Die Laerskool Groote Schuur.
  • (af) (en) Reitz, Hjalmar en Oost, Harm (reds.), Goodman, I.M. (samesteller). 1931. Die Nasionale Boek. 'n Geskiedenis van die ontstaan en groei van die Nasionale Party van Suid-Afrika en wat dit bereik het, tesaam met belangwekkende Artiekels in verband daarmee. Johannesburg: Nasionale Boek Maatskappy, 1931.
  • (af) Schoeman, B.M. 1977. Parlementêre verkiesings in Suid-Afrika 1910-1976. Pretoria: Aktuele Publikasies.

Verwysings wysig