Laerskool Groote Schuur
Die Laerskool Groote Schuur is 'n staatslaerskool in Rondebosch, Kaapstad, wat onderrig aan seuns en meisies van gr. R tot gr. 5 bied. Die skool is in 1936 gestig om in die behoeftes van die destydse Afrikaanse gemeenskap te voorsien, maar met die geleidelike kwyning van die Afrikaanse bevolking in die suidelike voorstede, het dit in 1996 dubbelmedium geword[1] en in 2009 eentalig Engels.
| Laerskool Groote Schuur | |
| |
| Leuse | Concordia ad Maiora |
|---|---|
| Gestig | 1936 |
| Tipe | Staatskool |
| Hoof | J.P. Arendse |
| Stigter | Prof. F.C.L. Bosman |
| Leerlinge | 360 |
| Grade | R-7 |
| Adres | Campgroundweg 126, Rondebosch, 7700 |
| Stad | Kaapstad |
| Provinsie | Wes-Kaap |
| Land | Suid-Afrika |
Agtergrond wysig
Die vader van die skool is wyle prof. F.C.L. Bosman (indertyd lektor in Nederlands-Afrikaans aan die Universiteit van Kaapstad, later sekretaris van die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns en hoogleraar aan die Universiteit van Pretoria), wat met sy terugkoms na Suid-Afrika uit Nederland in 1935 die probleem gehad het dat daar geen Afrikaansmediumskool in die Rondebosse omgewing vir sy ses jaar oue dogtertjie, Gracelina, was nie. Hy het 'n predikant van die NG gemeente Rondebosch, ds. A.M. Meiring, gevra om hom te help om die minimum van 15 kinders en 'n lokaal te help bekom. Meiring het dadelik ingestem.
Die skooltjie sou voorlopig uit een klassie van sub. A tot st. 2 bestaan en as dit moes, sou ouers hulle kinders uit bestaande skole moes haal om hulle aan die nuwe skooltjie in Rondebosch toe te vertrou. 'n Afvaardiging het by die skoolraad om die oprigting van die Afrikaansmediumskool in die onafrikaanse gebied gepleit, maar die raad het geweier en voorgestel die Meisieskool Oakhurst kan parallelle klasse vir daardie standerds instel, mits die nodige getal Afrikaanse leerlinge gevind kon word.
Begin wysig
Toe die ouers die oggend van 29 Januarie 1936 by Oakhurst opdaag om hulle kinders in te skryf, moes hulle hoor Oakhurst se skoolkomitee weier beslis om parallelle klasse by die skool in te voer. Die ouers het buite die skool gewag terwyl Bosman en mev. J.D.M. Claassens per motor stad toe is om met die departement van onderwys te beraadslaag. Die superintendent-generaal was met vakansie op Hermanus; daarom het die sekretaris van die departement toestemming verleen die kinders kon tydelik in die NG gemeente Rondebosch se kerksaal gehuisves word.
Die kerkraad het onmiddellik ingewillig om die saal aan die skooltjie te verhuur en mev. G. Dippenaar is as tydelike onderwyseres aangestel. Saam met die skoolhoof, mnr. D. Lamprecht, wat in Julie 1936 op aanbeveling van die stigters aangestel is, is die stewige fondamente van die skool gelê. In dieselfde maand as die hoof is ook 'n tydelike assistente aangestel. Gedurende die tweede kwartaal van die eerste jaar is reeds 36 kinders ingeskryf, sodat die kerksaal met 'n gordyn verdeel moes word en die konsistorie ook as klaskamer moes dien.
Amptelike erkenning wysig
Op 13 Julie 1936 is die skool amptelik erken. Dit het aanvanklik as die Primêre Afrikaansmedium Skool bekend gestaan. Oor die skool se erkenning berig Die Burger op 14 Julie 1936: "Die dae is verby toe die blanke bevolking volgens ras en taal in twee geografiese groepe verdeel was, 'n plattelandse groep wat Afrikaans praat en 'n stedelike groep wat Engels praat . . . Die Afrikaner vind sy weg na die ou Moederstad terug, maar nie meer as vreemdeling of om, soos 'n aantal van die ou Hollandse families wat vandaar nooit weggegaan het, daar sy volksgevoel en sy taal te verloor nie. Besonder tekenend van hierdie ontwikkeling was die gebeurtenis wat daar gister in die saal van die Rondebosse kerk plaasgevind het. Die Afrikaansmedium-laerskool van Rondebosch is daar gister mondig verklaar."
Tweede tuiste wysig
In die middel van 1937 is die moontlikheid van die verkryging van 'n statige ou herehuis, Forest Lodge, asook die huis van ene dr. Watermeyer, ondersoek. Die skoolraad het dit goegekeur dat Forest Lodge plus 'n syveldjie gehuur word ten einde die laerskool te huisves. Na die besluit geneem is, het die personeel en leerlinge hul tasse gepak en vanaf die kerk deur die duikweg langs Whyteweg tot by die hekkie naaste aan die huidige skool se swembad en daarna in die rigting van die woonhuis gestap waarin die skool byna 13 jaar lank onder uiters moeilike omstandighede gehuisves sou word.
Teen die einde van 1937 was die getal leerlinge reeds 127 en in 1938 het dit gestyg tot 136. 'n Bykomende onderwyseres is toegestaan.
Op 4 Desember 1939 onthul Bosman, wat ondervoorsitter van die skoolkomitee geword het, die skool se wapen, ontwerp deur Die Burger se beroemde spotprenttekenaar, T.O. Honiball, en word die skool se leuse, "Groter en Hoër" aanvaar.
Huidige gebou wysig
Die skool ontvang in Mei 1946 'n brief van die skoolraad waarin hy meegedeel word dat die raad by die departement aanbeveel het dat 'n gebou bestaande uit nege klaskamers, 'n gekombineerde houtwerk- en huishoudkundeklas, saal, biblioteek, personeelkamer, pakkamer, kleedkamers en skuiling vir die leerlinge opgerig word. Die aanbeveling is goedgekeur en die gebou is uiteindelik ingewy op 7 September 1949 deur die superintendent-generaal van onderwys, dr. W. de Vos Malan. Bykomende klaskamers is op 7 September 1951 ingewy en op 30 Mei 1955 is die skoolsaal deur dr. J.G. Meiring, superintendent-generaal van onderwys, ingewy.
Onlangse verlede wysig
Mnr. D. Lamprecht, skoolhoof, het aan die einde van 1969 ná 44 jaar in die onderwys afgetree. Hy was van 1936 af aan die Laerskool Groote Schuur verbonde en onder sy leiding het die skool van 17 leerlinge tot meer as 500 gegroei. 'n Borsbeeld van hom is in die skool onthul deur Chris Heunis, 'n latere minister.
Lamprecht is opgevolg deur mnr. Danie Marais (1970 tot 1986), wat op sy beurt opgevolg is deur mnr. Anton Meyer (1987–2014). Begin 2015 het J.P. Arendse die nuwe skoolfhoof geword nadat Meyer afgetree het. Daar was dus net drie skoolhoofde in die skool se eerste 75 jaar.
'n Hoogtepunt in die skool se geskiedenis was toe die senior koor, onder leiding van me. Veranza Winterbach, die laerskoolkoor-afdeling van die Roodepoortse Internasionale Eisteddfod in 1983 wen met 'n gemiddelde persentasie van 90.
In die tagtigerjare het die skool se leerlingtal onder druk gekom weens die voortdurende verhuising uit Rondebosch en omgewing van Afrikaanssprekendes, veral na die noordelike stadsgebiede. Die Laerskool Oude Molen in Pinelands se leerlinge het aan die begin van 1985 by Groote Schuur ingeskakel, maar steeds het die afname voortgeduur tot Engels as onderrigmedium naas Afrikaans in 1996 ingevoer is. Die getal Afrikaanse kinders het bly daal tot minder as 'n tiende van die totaal, maar die leerdertal is stabiel op sowat 350, verdeel in twee klasse per graad. Die skool het in 2009 besluit om voortaan net Engels as onderwysmedium te gebruik.
Mnr. Anton Meyer, net die derde hoof in die skool se 78-jarige bestaan, het einde 2014 afgetree.[2]
Oudleerlinge wysig
Enkele van die oudleerlinge van Groote Schuur is die sangeresse Laurika Rauch[3] en Mynie Grové,[3] die skilderes Ann Nosworthy, die aktrise Annette Hartman,[4] die TV-persoonlikheid Eon de Vos,[4] die Springbokswemmer Pieter Störzner,[4] sangeres Anize du Plessis, skrywer en verslaggewer Anoeschka von Meck, mediese navorser dr. Anneke Hesseling, medikus en musikant dr. Braam Ackermann, skrywer Carina Diedericks-Hugo, wêreldkampioen-perderuiter Bongani Mvumvu, pianis Janine Neethling, bekroonde joernalis Willemien Brümmer, en die kinders van onder andere P.W. Botha, ministers Dawie de Villiers en Ami Venter, dr. D.F. Malan en die TV-nuusman Charl Pauw.
Laurika Rauch het in 2008 aan Sarie gesê: "Ek en Mynie Grové was saam in die Laerskool Groote Schuur in Rondebosch. Sy was ’n jaar ouer as ek. Sy was ’n wonderlike, talentvolle kind. Alles wat sy aangepak het, was perfek. Sy was pragtig en ek was ’n pokkeltjie. Ek het nie die volwassenheid gehad wat sy in daardie stadium gehad het nie. As sy haar voet op die verhoog gewaag het, het sy fantasties gelyk. Pragtig gedans, gesing en toneel gespeel. Ons het saam bus gery en ons byna doodgelag op daardie bus."
Verwysings wysig
- ↑ Die skool se amptelike webwerf[dooie skakel]
- ↑ (en) Besonderhede oor die Hoërskool Groote Schuur se prysuitdeling Geargiveer 5 Maart 2016 op Wayback Machine
- ↑ 3,0 3,1 Laurika Rauch: Nuwe klokkies in haar stem, Sarie, Maart 2008
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Laerskool Groote Schuur[dooie skakel], Die Burger, 20 Julie 1988
Eksterne skakels wysig
- Die skool se webtuiste.
- Onderhoud met Anoeschka von Meck Geargiveer 3 Oktober 2006 op Wayback Machine.
- Outobiografie van Carina Diedericks-Hugo.
- Onderhoud op TV-aktualiteitsprogram "Carte Blanche" met Bongani Mvumvu Geargiveer 16 April 2007 op Wayback Machine.
- Albert Maritz vertel van Nataniël se besoek aan die skool Geargiveer 28 September 2007 op Wayback Machine.
- 'n Facebook-groep vir die skool.
- Trompoppies wen nasionale kompetisie, Die Burger.
- Trompoppies wen nasionale kompetisie, Jip[dooie skakel].
- 'n Oorsig in Die Burger van die skool[dooie skakel], Die Burger, 20 Julie 1988.