Gereformeerde kerk Ghanzi
Die Gereformeerde kerk Ghanzi was die enigste Afrikaanse gemeente van die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika in Botswana (met die stigting van die gemeente Betsjoeanaland genoem). In 1960 het die gemeente 75 belydende en 93 dooplidmate gehad, 'n weerspieëling van die groot gesinne van destyds.
Ghanzi lê in die weste van Botswana. Heelparty lidmate van die Gereformeerde Kerk het noordoos van dié dorp gewoon op plase soos Leeubos, Eerste Rus en D'Kar. Al is die Gereformeerde kerk Ghanzi eers op 3 Julie 1948 gestig, was daar reeds in die 1890's lidmate in dié omgewing.
Agtergrond
wysigDie ontstaan van die gemeente kan terugvoer word tot die stigting in 1909 van die Gereformeerde kerk onder het Kruis in Gordonia deur ds. S.J. du Toit op die plaas Mier. Binne die grense van die NG gemeente Upington het 'n groep mense gewoon wat gesimpatiseer het met die rigting van die Kerke onder die Kruis. Aangesien hulle graag wou sien dat die jong mense wat belydenis van die geloof aflê, vaster verbind moes word aan die belydenisskrifte, het hulle hul predikant gevra om dit op die een of ander wyse te doen. Toe hy egter sy medewerking in hierdie saak weier en na bewering selfs die belydenisstukke opgeskeur het, het dit hulle sodanig geskok dat hulle nie meer in die NG Kerk wou bly nie. 'n Tyd lank is hulle tog weer teruggehou van die daad van afskeiding, maar op 20 Mei 1909 het 'n groepie van 14 lidmate tog onder leiding van ds. Du Toit 'n Kerk onder die Kruis op Mier gestig.
Blykbaar uit Gordonia het die gesinne Kotzé en Burger omstreeks 1914 na Ghanzi verhuis. In 1921 het lidmate van die Kruisgemeente by die Gereformeerde kerk Postmasburg aangesluit. Vanweë die koms van nasate en oorlewendes van die Dorslandtrek, amper almal Gereformeerdes, na die omgewing, het die lidmate rondom Ghanzi toegeneem. In 1941 het Ghanzi ’n wyk van die Gereformeerde kerk Gobabis geword en het oudl. T. Kotzé die lidmate hier aangespoor om ’n eie kerk te bou.
Gemeentestigting
wysigIn 1946 het hulle toe begin om ’n kerkgebou met ’n grasdak op die plaas Eerste Rus te bou. In 1947 het ds. (later prof.) L.J. Botha, leraar van Gobabis van 1946 tot 1949, die kerkgebou ingewy. Die gemeente was in kombinasie met verskeie ander gemeentes, eers met Gobabis en later met Aranos, wat toe nog as Omrah bekendgestaan het. Sedert die sestigerjare het heelparty lidmate teruggetrek na Suid-Afrika of Suidwes-Afrika. Op 1 Desember 1973 het die Gereformeerde kerk Ghanzi toe ontbind en is die verspreidwonende lidmate in Gobabis opgeneem, waarvan hulle steeds 'n wyk vorm.
Sendingaksie
wysigIntussen het op D'Kar 'n San-nedersetting onder leiding van Dirk Jerling en ander uit Aranos ontstaan, waarna ds. Braam le Roux, Jerling se skoonseun, dit voortgesit het. In 2001 het dié nedersetting amper 1 000 inwoners gehad het. Die werk onder die San het ontstaan deur die toedoen van die Gereformeerde kerk Aranos onder leiding van dr. M.A. Kruger en met geld voorsien deur Henry Lück. Die Christelike Gereformeerde Kerke van Nederland het in 1990 betrokke geraak. Intussen het die NG Kerk in Afrika en die Gereformeerde sendingaksie hier nader aan mekaar beweeg en saamgesmelt om die Reformed Churches in Botswana te vorm. Omstreeks dié tyd het die (wit) NG gemeente Ghanzi besluit om in te skakel by die Dutch Reformed Church in Botswana, terwyl die (wit) Gereformeerdes verkies het om 'n wyk van Gobabis te word, wat in 2017 uit 46 belydende en 11 dooplidmate bestaan het.
Predikante
wysigBronne
wysig- (af) Harris, C.T., Noëth, J.G., Sarkady, N.G., Schutte, F.M. en Van Tonder, J.M. 2010. Van seringboom tot kerkgebou: die argitektoniese erfenis van die Gereformeerde Kerke. Potchefstroom: Administratiewe Buro.
- (af) Venter, ds. A.A. (hoofred.) 1960. Almanak van die Gereformeerde Kerk in Suid-Afrika vir die jaar 1961. Potchefstroom: Administratiewe Buro.
- (af) Vogel, Willem (red.). 2015. Die Almanak van die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika vir die jaar 2016. Potchefstroom: Administratiewe Buro.