Hester Venter

Hester Venter (getroude van Du Plessis, Graaff-Reinet, Kaapkolonie, 30 Januarie 1811 – Colesberg, Kaapkolonie, 24 Januarie 1869) was ’n baanbreker in die Gereformeerde Kerk, die moeder van ds. Louw du Plessis, grootmoeder van dr. J.A. du Plessis, hoogleraar aan die Teologiese Skool op Potchefstroom, en oorgrootmoeder van prof. Wicus du Plessis (1897–1968), akademikus, regsgeleerde, ekonoom en politieke denker, asook prof. Hugo du Plessis, eweneens Gereformeerde predikant en hoogleraar aan die Teologiese Skool. Op haar en haar man I.D. du Plessis se plaas Hamelfontein is die Gereformeerde kerk Colesberg op 8 Desember 1860 gestig deur sy (en moontlik ook haar) toedoen.

Hester Venter-du Plessis by haar seun wat predikant geword het, ds. L.J. du Plessis. Dié portret is in die Kaap geneem toe sy haar seun skool toe geneem het.

Herkoms en gesinslewe

Hester Venter is op Graaff-Reinet gebore as dogter van Jan Adriaan Venter (Tulbagh, 16 Februarie 1779 – Bloemfontein, 19 Mei 1870) en Margaretha Johanna Louw (Swellendam, 15 Maart 1791 – Colesberg, 22 Mei 1854). Van dié egpaar se 12 kinders was een waarnemende president van die Oranje-Vrystaat. Uit Jan Adriaan Venter se eerste huwelik, met Aletta Sophia Bezuidenhout, is nog vyf kinders gebore sodat hy altesaam 17 kinders gehad het. Hester se ouma aan moederskant, Martha, was ’n nooi Du Plessis. Uit Hester Venter se huwelik in 1827 op 16-jarige leeftyd met Isaac David du Plessis (Graaff-Reinet, 4 Junie 1808 – Colesberg, 19 September 1884) van die plaas Springfontein, distrik Colesberg, is nege kinders gebore: Charl David, Margaret Johanna Vorster, Izak David, Christina Magdalena Kruger, ds. Lodewicus Johannes, Jan Adriaan, Petrus Albertus; Anna Martha en Hester. Uit Isaac David du Plessis se tweede huwelik, met Helena Margaretha Lessing, is vyf kinders gebore.

Kerkleier

Toe ds. Dirk Postma, die stigter van die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika, die dienste op Colesberg waargeneem het in die afwesigheid van die konsulent, ds. Johannes Beijer, het Hester Venter se man, ’n ouderling in die Gereformeerde kerk Colesberg, die hoeksteen van die gebou gelê wat vandag nog as een van die oudste Gereformeerde kerke in gebruik is. In dié tyd het Hester na die pastorie van ds. A.D. Lückhoff, leraar van die plaaslike NG gemeente gegaan, en in die aanwesigheid van ds. A.A. Louw van Fauresmith met kerkraadslede en verskeie lidmate oor die kerklike onenigheid gesprek gevoer. Sy het die leraars versoek om hul gemeentes tot vrede te maan en het ds. Postma so vurig verdedig dat ds. Lückhoff uitgeroep het: "Mev. Du Plessis, u moes ds. Postma gewees het!"

Uit haar Levensgeschiedenis wat later deur die Paarlse drukkery van D.F. du Toit (Oom Lokomotief, ’n oom van Totius) uitgegee is, blyk hoe die lewe van ’n talryke kroos deur kindersiektes en koorsepidemies afgemaai is. Daaruit blyk ook hoe die ouers gedurig oor die sieleheil van hul kinders besorg was. Hul gebedslewe het nooit verflou nie en was ’n bron van krag en troos, het haar agterkleindogter Ida Bosman in 1959 in die gedenkboek Die Gereformeerde vrou 1859–1959) geskryf.

Waardering

In die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika se Almanak vir die jaar 1934 skryf ene N.W., moontlik die redakteur, ds. N.H. van der Walt, oor Hester du Plessis: "Die oue suster het 'n besonder verligte verstand gehad, sy was 'n kenner van haar (B)ybel en het 'n baie lewendige aandeel in die afskeiding van die Geref. Kerk geneem." Omstreeks 1933 het 'n kleindogter, ook Hester du Plessis (van De Aar), 'n ou geskrif saam met die portret wat in die Kaap van Hester du Plessis sr. en haar seun Louw (later ds. L.J. du Plessis) geneem is, aan die skrywer gestuur wat haar grootmoeder in Augustus 1862 opgestel het. Sy dit aan haar kinders gegee tot gedagtenis aan haar seun ds. L.J. du Plessis. In die geskrif het Du Plessis een 'n half bladsye tekste aangee om, soos sy dit stel: die waarheid van die valsheid te onderskei. Die slot lui (punktuasie ingevoeg): "Geloof my, ik sit deze plaatsen niet tevergeefs op papier. Het sal voor allen die het lezen en hooren en daarna niet doen, tot een oordeel wesen, maar voor hen die het hooren en doen, tot segen. Lieve kinders, ik bidt U doen tog so dat U tog segen mag wesen en niet tot een vloek. Liewe Here Jesus, segen tog deze myne regelen en bint het als een segel op die harten van myn kroos en ook van allen die het horen tot in ewighyt. Amen. U Hylbiddende Moeder, Hester D. Plessis. G.B. Venter." Daarna het sy vervolg: "Vreselyke tegenstanders van ons afskyding van hen die des Heeren tempel en syn tavel verontrynig met die van menschen ingestelde leer en ofvers welk is die gotsdiens daar 't ruym bewesen is dat de Here seg gaat uyt en schyt U af lees Handelinge 5 v. 9 tot 10. En doet so als Gamaliel een leeraar der wet geseg het." N.W. se gevolgtrekking uit dié geskrif is dat getuig van Hester du Plessis se Skrifkennis, belangstelling in kerklike sake, meelewe en meegevoel met die gemeente en ook dat sy "'n heilsoekende moeder vir haar kinders" was en iemand met "groot beslistheid in haar oortuiging". Hy skryf: "Mag God ons kerk van dag nog seën met sulke moeders, want dit is die grootste bate, wat 'n kerk kan besit – godvresende moeders."

Bronne

• (af) Die Gereformeerde Vroueblad. 1959. Die Gereformeerde vrou 1859-1959. Potchefstroom: Potchefstroom Herald.
• (en) Haar genealogiese besonderhede op die webtuiste geni.com. URL besoek op 8 Oktober 2016.
• (af) Van der Walt, N.H. (hoofred.). 1934. Almanak vir Die Gereformeerde Kerk in Suid-Afrika vir die jaar 1934. Sestigste Jaargang. Potchefstroom: Adm. Buro.