NG gemeente Fauresmith

Die NG gemeente Fauresmith is die tweede oudste gemeente van die Nederduitse Gereformeerde Kerk in die Vrystaatse Sinode en die 37ste wat in die hele Kerk gestig is. Dit is gesetel op die Vrystaatse dorp Fauresmith. Dit is die moedergemeente van die gemeentes Jagersfontein, Luckhoff (albei 1892) en Edenburg (1862).

Vooraansig van die kerkgebou.

Fauresmith se huidige NG kerk. Mev. Bettie Botha, eggenote van ds. Hennie Botha, het die hoeksteen gelê op 6 Oktober 1962.

Ds. P.E. Faure. Fauresmith is na hom en die goewerneur sir Harry Smith genoem.

Fauresmith se vorige NG kerk is in 1910 opgeknap en vergroot, maar later gesloop om plek te maak vir die teenswoordige kerk.

Ds. A.A. Louw was van 1854 tot 1859 Fauresmith se eerste leraar.

Ds. H.J. Lückhoff, leraar van 1868 tot hy sy demissie aanvaar in 1894.

Ds. Rudolph Johannes van Niekerk (1865-1934) het in Augustus 1909 van NG gemeente Prieska af na Fauresmith toe gekom en arbei hier tot hy sy emeritaat aanvaar op 10 Desember 1933. Hy sterf net meer as 'n maand later op 20 Januarie 1934.

Ds. C.D. Bam, leraar van 1894 tot 1908.

Ds. R.J.N. van Tonder, leraa van 1934 tot 1942.

Dr. H.W. de Jager, leraar van 8 April 1967 tot 1974.

Agtergrond

In opdrag van die Ring van Graaff-Reinet, waaronder al die noordelike gemeentes van die Kaapprovinsie geval het, het ds. W.A. Krige, predikant van Victoria-Wes, oor die Oranjerivier gegaan om die emigrante op te soek wat tydens die Groot Trek en later daarheen verhuis het. In Mei 1846 bevind hy hom aan die oewers van die Rietrivier. Op verskeie plekke het hy dienste gehou en sowat 100 kinders gedoop waarvan sommige al 'n jaar oud was. Die vernaamste stoot wat aan sake gegee is, is dat hy 'n direksie van nege lede laat het kies het met opdrag om, eerstens ondersoek in te stel na die moontlikheid om 'n gemeente aldaar te stig en tweedens om na 'n geskikte plek vir 'n kerkplaas of dorp uit te sien. Ook het hy die som van £700 vir die aankoop van so 'n plaas gekollekteer, asook 'n waarborglys van £124 per jaar vir vyf jaar vir die predikant se salaris opgestel.

Stigting

Op 11 Maart 1848 was 'n kommissie van die Kaapse Kerk saam met die lede van die direksie byeen op Groenkloof. Hier is die gemeente Fauresmith gebore, maar met 'n ander naam: "De Gemeente aan de Rietrivier". Uit die eerste kerkraad is 'n kommissie van vier lede benoem wat moes soek na 'n geskikte kerkplaas, want almal was toe vuur en vlam om 'n sentrum van aanbidding - 'n kerkgebou - op te rig en 'n predikant te kry. Ná veel moeite en teleurstelling in die pogings om 'n kerkplaas te bekom, huur die kerkraad 'n deel van die plaas Sannahspoort van mnr. W.D. Jacobs en bou dadelik 'n tydelike kerkie ondanks protes van Adam Kok. Die plaas, in die onvervreembare gebied van dié Griekwa-opperhoof, is na sy vrou genoem omdat sy na bewering haar been daar gebreek het.

Kerklike geboue

Die tydelike kerkie het gestaan waar Fauresmith se markplein vandag is. Dit is dan ook Kerkplein genoem. Die straat waardeur die treinspoor later aangelê is, was Kerkstraat. Die kerkraad het reeds besluit, nadat Jacobs ingewillig het, om Sannahspoort teen 14 000 riksdaalders (£1 050) te koop. Dadelik is daar 'n begin gemaak met die verkoop van erwe. Volgens Ons gemeentelike feesalbum was dit waarskynlik die skriba wat die dorp Sannahspoort verdoop het na Fauresmith. Sy notule lui eers almal "vergadering te Sannahspoort", maar op 30 Augustus 1851 staan die naam "Fauresmith" boaan. Die Standard Encyclopaedia of Southern Africa skryf die naamgewing toe aan 'n plaaslike onderwyser, Jacobus Groenewald, wat aanbeveel het dat die dorp genoem word na ds. Philip Eduard Faure, indertydse moderator van die Kaapse Kerk, wat die Voortrekkers in die Trans-Oranje in 1848 besoek het, en na die goewerneur sir Harry Smith.

Eerste leraar

Eers in 1859 het die kerkraad kaart en transport van die plaas Sannahspoort verkry, nie van Jacobs nie, maar van die Griekwa Gert Dikkop. Op kerklike gebied het dinge vinnig gevorder. In Mei 1855 is ds. A.A. Louw as eerste predikant op Fauresmith bevestig, dus reeds sewe jaar na die stigting van die gemeente. Die nuwe kerk is in Julie 1860 ingewy, maar toe nog sonder 'n toring. Die toring is eers in 1875 voltooi. Gedurende die volgende jaar is 'n orrel uit Duitsland bestel en geïnstalleer. Dit moes 'n klein orreltjie gewees het en het slegs £250 gekos. Tydens die dienstyd van ds. Bam is 'n nuwe orrel in 1905 aangebring.

Latere leraars

Ná ds. Louw volg ds. H.J. Lückhoff (1868-'93). Hy was baie hardwerkend en het 'n haastige geaardheid gehad. Dit het meegebring dat hy soms met lidmate in botsing gekom het. Gedurende Oktober 1894 is ds. C.D. Bam hier bevestig. Hy was 'n baie beminlike en opgeruimde mens en het met groot seën gewerk. Van 1899 tot 1902 tydens die Anglo-Boereoorlog is nie net die Vrystaatse samelewing nie, maar ook die kerklike lewe geheel en al ontwrig. Tot September 1900 het ds. Bam nog probeer voortgaan met sy werk, selfs nadat die Engelse troepe Fauresmith ingeneem het, maar later het dit vir hom onmoontlik geword. Ná ds. Bam dien onder meer di. R.J. van Niekerk (1909-'33), R.J.N. van Tonder (1934-'42), J.R. Alheit ('n seun van ds. W.A. Alheit) en Hennie Botha.

Enkele leraars

• Andries Adriaan Louw, 1854 - 1867
• Heinrich Jacob Lückhoff, 1868 - 1893
• Cornelius Daniel Bam, 1894 - 1908
• Rudolph Johannes van Niekerk, 1909 tot 1933
• Reinier Johannes Nicolaas van Tonder, 1934 - 1942
• Johannes Rudolph Alheit, 1943 - ?
• Andries Petrus du Preez, 1937 - 1939
• Dr. Hermanus Wilhelm de Jager, 1967 - 1974

Bronne

• Dreyer, eerw. A. 1924. Eeuwfeest-Album van de Nederduits Gereformeerde-Kerk in Zuid-Afrika 1824 - 1924. Kaapstad: Publikatie-kommissie van de Z.A. Bijbelvereniging.
• Potgieter, D.J. (hoofred.) 1972. Standard Encyclopaedia of Southern Africa. Cape Town: Nasou Limited.
• Olivier, ds. P.L. (samesteller), 1952. Ons gemeentelike feesalbum. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers.

Sien ook

• Gereformeerde kerk Fauresmith

Eksterne skakels

• Fauresmith se kappiekerk, soos te sien op Google Maps. URL besoek op 23 November 2014.