Interlingue, oorspronklik Occidental, is 'n kunsmatige taal wat deur die Balto-Duitse vlootoffisier Edgar de Wahl geskep en in 1922 gepubliseer is. Die taal neem 'n bemiddelde standpunt tussen die naturalistiese tale (soos Interlingua) en meer skematiese tale (soos Esperanto). Die taal is glo maklik om te verstaan vir mense wat 'n kennis van verskeie Wes-Europese tale het, veral die Romaanse tale.

Interlingue
Gepraat in:  
Gebied:
Totale sprekers:
Taalfamilie: Indo-Europees
 Kunsmatige taal
  Interlingue 
Skrifstelsel: Latynse alfabet
Taalkodes
ISO 639-1: ie
ISO 639-2: ile
ISO 639-3: ile 

Occidental was populêr in Europa in die 1920's en 1930's en baie Ido-sprekers het dit aangeneem. In 1949 het Occidental 'n nuwe naam gekry, Interlingue.

Na die Tweede Wêreldoorlog het dit begin verdwyn. Een rede was die koms van 'n nuwe kunsmatige taal, Interlingua, in die 1950's. Tans praat nog 'n klein aantal mense in die wêreld Interlingue.

Grammatika wysig

Alfabet en uitspraak wysig

Interlingue word geskryf met 26 Latynse letters: a, b, c, d, e, f, g, h, i, j, k, l, m, n, o, p, q, r, s, t, u, v, w, x, y, z. Die letters van die alfabet word uitgespreek as a, be, ce, de, e, ef, ge, ha, i, jot, ka, el, em, en, o, pe, qu, er, es, te, u, ve, duplic ve, ix, ypsilon en zet.[1] Aksent word op die vyf vokale geskryf om onreëlmatige klem aan te dui, met die akute aksent (á é í ó ú) verkieslik, maar ander (è, ê, ens.) word toegelaat.[1]

Gemak om te leer wysig

As 'n internasionale hulptaal was gemak van leer deur gereelde afleiding en herkenbare woordeskat 'n sleutelbeginsel in Interlingue se skepping. Cosmoglotta het dikwels briewe vertoon van nuwe gebruikers en voormalige gebruikers van ander internasionale tale (hoofsaaklik Esperanto en Ido) wat getuig van die taal se eenvoud.[2] Nuwe gebruikers het hul vinnige beheer van die taal gedemonstreer,[3][4][5] en ervare hulptaalgebruikers het hul ervarings gedeel. Omdat baie gebruikers van die taal dit teëgekom het nadat hulle die eerste keer Esperanto geleer het, is data oor die aanleerbaarheid van die taal vir diegene sonder ervaring in ander internasionale hulptale skaars. Een eksperiment om leertyd vas te stel is in die jare 1956 tot 1957 in 'n Switserse Katolieke hoërskool (gimnasium) in Disentis uitgevoer op die tyd wat nodig is om die taal aan te leer. Die eksperiment het getoon dat die studente wat aan die studie deelgeneem het, wat vorige ondervinding met Frans, Latyn en Grieks gehad het, beide geskrewe en gesproke Interlingue bemeester het na 30 uur se studie.[6]

Literatuur wysig

Die belangrikste literêre tekste in Occidental het in Cosmoglotta verskyn. Daar is ook 'n paar werke, beide oorspronklik en vertaal, in Interlingue gepubliseer.

Sommige werke in Occidental is:

  • Kajš, Jan Amos (1938) Krasina, raconta del subterrania del Moravian carst.
  • Podobský, Jaroslav (1935/1947) Li astres del Verne.
  • Costalago, Vicente (2021) Li sercha in li castelle Dewahl e altri racontas[7].
  • Costalago, Vicente (2021) Antologie hispan[8].
  • Costalago, Vicente (2021) Fabules, racontas e mites[9].
  • Costalago, Vicente (2021) Li tresor de Fluvglant[10].

Verwysings wysig

  1. 1,0 1,1 Grammatica de Interlingue in English, F. Haas 1956. Read 31 October 2013.
  2. "Cosmoglotta A, 1937, p. 23". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 15 April 2021. Besoek op 22 Januarie 2019.
  3. "Cosmoglotta B, 1938, p. 80". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 15 April 2021. Besoek op 23 Maart 2019.
  4. "Cosmoglotta B, 1936, p.38". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 15 April 2021. Besoek op 26 Februarie 2019.
  5. "Cosmoglotta A, 1927, p.107". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 15 April 2021. Besoek op 5 Maart 2019.
  6. Barandovská-Frank, Vĕra. "Latinidaj planlingvoj (AIS-kurso, 1 studunuo)" (PDF). Adam Mickiewicz University in Poznań. Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 23 Januarie 2019. Besoek op 22 Januarie 2019. En svisa katolika gimnazio en Disentis (Grizono) okazis en la jaroj 1956–1957 eksperimento pri lerntempo-longeco bezonata por Interlingue. La lernantoj, kiuj havis antaŭkonojn de la lingvoj franca, latina kaj greka, regis Interlingue skribe kaj parole post 30 instruhoroj.
  7. Li sercha in li castelle Dewahl e altri racontas
  8. "Antologie hispan". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 April 2022. Besoek op 22 Mei 2022.
  9. "Fabules, racontas e mites". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 April 2022. Besoek op 22 Mei 2022.
  10. "Li tresor de Fluvglant". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 22 Februarie 2022. Besoek op 22 Mei 2022.

Eksterne skakels wysig

 
Wikipedia
Sien gerus Wikipedia se uitgawe in Interlingue


Indo-Europese tale: Kentum-tale: Italiese tale
Italiese groep Oskies | Umbries | Faliskies | Latyn
Romaanse tale
Iberoromaans Aragonees | Asturies | Galicies | Katalaans | Ladino | Leonees | Portugees | Spaans
Galloromaans Langues d'oil: Frans | Gallo | Lorreins | Normandies (Auregnais | Guernésiais | Jèrriais | Sercquiais) Pikardies | Champenois | Waals | Anglo-Normandies
Oksitaans: Aranees | Auvergnat | Gaskons | Languedokies | Limousin | Provensaals
Frankoprovensaals
Galloitalies Lombardies | Monegaskies | Piëmontees | Venesiaans
Retoromaans Romansch | Ladinies | Friulaans
Italoromaans Dalmaties | Italiaans | Napolitaans
Suid-Romaans Korsikaans | Sardies (Campidanies, Galluraans, Logudories, Sassaries) | Sisiliaans
Balkanromaans Aroemeens | Istro-Roemaans | Meglenoroemaans | Roemeens
Romaanse
Kunstale
Interlingua | Interlingue | Lingua Franca Nova