Wikipedia

Leopold Stokowski

Engelse dirigent van Poolse afkoms

Leopold Anthony Stokowski (18 April 1882–13 September 1977) was 'n Engelse dirigent. Hy was een van die leidende dirigente van die vroeë en middel 20ste eeu, en is die beste bekend om sy lang assosiasie met die Philadelphia Simfonieorkes en sy verskyning in die Disneyrolprent Fantasia. Hy was veral bekend vir sy vryhandige styl van dirigeer (die verwerping van die dirigeerstok) en vir die verkryging van 'n kenmerkend weelderige klank vanuit die orkeste wat hy gedirigeer het.

Leopold Anthony Stokowski
Agtergrondinligting
GeboortenaamLeopold Anthony Stokowski
Gebore18 April 1882
Londen
Sterf13 September 1977 (op 95)
Nether Wallop, Hampshire
GenresKlassiek
Beroep(e)Dirigent

Stokowski was musikale direkteur van die Cincinnati Simfonieorkes, die Philadelphia Simfonieorkes, die NBC Simfonieorkes, New York Filharmoniese Orkes, die Houston Simfonieorkes, die Symphony of the Air en vele ander. Hy was ook die stigter van die All-American Youth Orchestra), die New York Stad Simfonieorkes, die Hollywood Bowl Simfonieorkes en die Amerikaanse Simfonieorkes.

Stokowski het die musiek gedirigeer vir, en verskyn, in verskeie Hollywood rolprente, mees noemenswaardig Walt Disney-prente se Fantasia. Hy was 'n lewenslange voorstander van hedendaagse komponiste, en het baie eerste opvoerings gegee van nuwe musiek gedurende sy 60-jaar dirigent-loopbaan. Stokowski, wat sy amptelike dirigeerbuiging in 1909 gemaak het, het in 1975 vir die laaste keer in die openbaar verskyn maar het voortgegaan om tot Junie 1977 opnames te maak, wel 'n paar maande voor sy dood op die ouderdom van 95 jaar.

Biografie wysig

Vroeë lewe wysig

Stokowski is as die seun van 'n Engelsgebore kabinetmaker van Poolse afkoms, Kopernik Joseph Boleslaw Stokowski, en sy Northampton-gebore vrou Annie-Marion (née Moore), gebore. Stokowski is gedoop as Leopold Anthony Stokowski, alhoewel hy in sy latere lewe sy middelnaam verander het na Antoni, soos per die Poolse spelling. Daar bestaan ietwat van 'n misterie betreffende sy vroeë lewe. Hy het byvoorbeeld met 'n ongewone, nie-Britse aksent gepraat, alhoewel hy gebore is en grootgeword het in Londen.[1] Stokowski het ook by geleentheid sy geboortedatum as 1887 pleks van 1882 aangegee, soos bv. in 'n brief aan die Hugo Riemann Musiklexicon in 1950, wat ook verkeerdelik sy geboorteplek vermeld as Krakau, Pole. Nicolas Slonimsky, die redakteur van Baker's Biographical Dictionary of Musicians, het 'n brief van 'n Finse ensiklopedie-redakteur ontvang wat gekonstateer het, "Die Maestro self, het my vertel dat hy in 1889 in Pomerania, Duitsland gebore was." In Duitsland was daar 'n ooreenstemmende gerug dat sy oorspronklike naam bloot eenvoudig "Stock" (Duits vir "stok") was. Stokowski se geboortesertifikaat (geteken deur J. Claxton, die registrateur by die Algemene Kantoor, Somerset House, Londen, in die wyk van All Souls, Middlesex) gee egter sy geboortedatum en -plek aan as 18 April 1882, by Upper Marylebone Straat 13 (nou New Cavendish Straat), in die Marylebone Distrik van Londen. Stokowski was vernoem na sy Pools-gebore oupa Leopold, wat op 13 Januarie 1879 op die ouderdom van nege-en-veertig in die Engelse county van Surrey oorlede is.[2]

Die "geheim" betreffende sy oorsprong en aksent word uitgeklaar in Oliver Daniel se 1000-bladsy biografie Stokowski – A Counterpoint of View (1982), waarin Daniel (in Hoofstuk 12) onthul dat Stokowski onder die invloed van sy eerste vrou, die pianis Olga Samaroff, gekom het. Samaroff, gebore as Lucy Mary Agnes Hickenlooper, was afkomstig van Galveston, Texas, en het 'n meer eksoties-klinkende naam aangeneem ten einde haar loopbaan te bevorder. Sy het Stokowski vir professionele – en loopbaanredes aangespoor om slegs die Poolse aspek van sy agtergrond te benadruk toe hy 'n inwoner van die Verenigde State geword het. Hy het gestudeer by die Koninklike Kollege van Musiek, waar hy die eerste keer op die ouderdom van slegs 13 jaar in 1896 ingeskryf het, welke hom een van die jongste studente gemaak het om so te doen.

Stokowski sou in sy latere lewe in die Verenigde State ses van die nege simfonieë wat deur sy mede orrelstudent, Ralph Vaughan Williams, geskryf is, opvoer. Stokowski het in die koor van die St Marylebone Parish Church gesing, en hy het later die assistent orrelis tot Sir Walford Davies by die Temple Church geword. Teen die ouderdom van sestien was Stokowski verkies tot lidmaatskap van die Koninklike Kollege van Orreliste. In 1900 het hy die koor van Sint Mary's Kerk, Charing Cross Weg, gevorm, waar hy koorseuns opgelei het en die orrel gespeel het. In 1902 was hy aangestel as die orrelis en koordirekteur van Sint James Kerk, Piccadilly. Hy het ook The Queen's College, Oxford bygewoon, waar hy 'n BA-graad in Musiek in 1903 behaal het. [3]

New York, Parys en Cincinnati wysig

In 1905 het Stokowski in New York Stad as die orrelis en koordirekteur van die Sint Bartholomeus Kerk begin werk. Hy was baie gewild onder die gemeentelede, welke lede van die Vanderbilt familie ingesluit het. Hy het egter met verloop van tyd uit sy pos bedank ten einde 'n loopbaan na te jaag as 'n dirigent. Stokowski het derhalwe na Parys getrek ten einde bykomende studies in dirigeerskap te kan bywoon. Hy het aldaar verneem dat die Cincinnati Simfonieorkes 'n nuwe dirigent sou benodig wanneer dit teruggekeer van 'n lang sabbatsverlof. In 1908 het Stokowski 'n aanvang geneem met 'n veldtog om die posisie te wen. Hy het briewe aan mev. Christian R. Holmes, die simfonieorkes se president, geskryf, en al die pad na Cincinnati, Ohio gereis vir 'n persoonlike onderhoud.

Stokowski was bo die ander applikante verkies, en het aan die einde van 1909 sy pligte opgeneem. Dit was ook die jaar van sy amptelike dirigeer-buiging in Parys saam met die Colonne Orkes op 12 Mei 1909, toe Stokowski sy voorgenome bruid, die pianis Olga Samaroff, tydens 'n opvoering van Pjotr Tsjaikofski se Klavierconcerto No. 1 begelei het. Stokowski se dirigeer-buiging in Londen het die volgende week op 18 Mei plaasgevind saam met die New Symphony Orchestra by Queen's Hall. Sy betrokkenheid as die nuwe permanente dirigent in Cincinnati was 'n reuse sukses. Hy het die begrip van "popkonserte" bekendgestel en sedert sy eerste seisoen, het hy opgetree as voorstander van die werke van lewende komponiste. Sy konserte het opvoerings van die werke van Richard Strauss, Sibelius, Rachmaninoff, Debussy, Glazoenof, Saint-Saëns en baie ander ingesluit. Hy het opgetree as dirigent tydens die Amerikaanse buigings van nuwe werke deur komponiste soos Elgar, wie se 2de Simfonie die eerste keer daar opgevoer is op 24 November 1911. Hy sou regdeur sy loopbaan volhou met die bevordering van kontemporêre musiek. Stokowski het egter vroeg in 1912 gefrustreerd geraak met die politiekery van die orkes se Raad van Direkteure, en sy bedanking ingedien. Daar was 'n twispunt betreffende of die bedanking aanvaar moet word of nie; maar op 12 April 1912 het die raad besluit om dit te aanvaar.

Philadelphia Simfonieorkes wysig

Stokowski was twee maande later aangestel as die direkteur van die Philadelphia Simfonieorkes, en hy het op 11 Oktober 1912 sy buiging in Philadelphia gemaak. Die pos sou hom van sy grootse prestasies en erkenning besorg. Dit is al voorgestel dat Stokowski op abrupte wyse by Cincinnati bedank het met die heimlike kennis dat die pos in Philadelphia syne sou wees wanneer hy dit gesoek het, of soos Oscar Levant dit gestel het in sy boek, A Smattering of Ignorance; "hy het die kontrak in sy broeksak gehad." Voordat Stokowski hom gevestig het in sy pos in Philadelphia het hy egter eers terug geseil na Engeland ten einde twee konserte by die Queen's Hall in Londen te dirigeer. Op 22 Mei 1912 het Stokowski die Londen Simfonieorkes gedirigeer in 'n konsert wat hy sestig jaar later op die ouderdom van negentig jaar volledig sou herhaal, en op 14 Junie 1912 het hy 'n konsert gedirigeer wat geheel en al bestaan het uit werke van Wagner, waarin die gerekende sopraan Lillian Nordica opgetree het. Terwyl hy direkteur was van die Philadelphia Simfonieorkes was hy grootliks verantwoordelik daarvoor om Mary Louise Curtis Bok te oortuig om die Curtis Institute of Music (13 Oktober 1924) in Philadelphia te stig. Hy het ook hand bygesit met die werwing van fakulteitslede, en het baie van hul gegradueerdes aangestel.

Stokowski het vinnig 'n reputasie as 'n windmaker verkry. Sy flair vir die teatrale aspek het grootse gebare ingesluit, soos die neerwerp van die partituur op die vloer ten einde te wys dat hy nie nodig het om vanaf 'n partituur te dirigeer nie. Hy het ook geëksperimenteer met nuwe beligting in die konsertsaal, [4] en op een punt in 'n donker saal gedirigeer met slegs sy hoof en hande wat belig is. By ander geleenthede het hy die ligte so rangskik dat dit teatrale skadu's op sy hoof en hande gelaat het. Laat in die 1929-1930 simfonie seisoen, het Stokowski sonder 'n dirigeerstaf begin dirigeer. Sy vrye-hand manier van dirigeer het gou een van sy kenmerke geword. Aan die musikale kant het Stokowski die orkes gekoester en die "Stokowski" klank gevorm, of wat weldra bekend sou staan as die "Philadelphia klank". [5] Hy "vye bestryking" deur die strykinstrument afdeling aangemoedig, asook "free breathing" van die koperblaasinstrument seksie. Hy het ook aanhoudend die sitreëlings van die orkes se afdelings verander, sowel as die akoestiek van die saal, ter bevrediging van sy drang om 'n beter, suiwerder klank voort te bring. Stokowski word daarmee gekrediteer dat hy die eerste dirigent was om die sit reëling aan te neem wat vandag deur die meeste orkeste gebruik word, met die eerste en tweede viole saam aan die dirigent se linkerkant, en die altviole en tjellos aan sy regterkant.[6]

 
Stokowski en die Philadelphia Simfonieorkes by die 2 Maart 1916 Amerikaanse premier van Gustav Mahler se Simfonie van 'n Duisend/Agste Simfonie

Stokowski het ook bekend geword daarvoor dat hy die orkestrasie van sommige van die werke wat hy gedirigeer het gewysig het, synde 'n standaardpraktyk van dirigente voor die tweede helfte van die 20ste eeu. Hy het onder andere die orkestrasie van Beethoven, Pjotr Tsjaikofski, Sibelius, Johann Sebastian Bach, en Brahms verander. Stokowski het bv. die einde van die Romeo en Juliet Ouverture deur Tsjaikofski gewysig sodat dit rustig sou eindig. Hy het dié idee van Modest Tsjaikofski se Life and Letters of Peter Ilych Tchaikovsky (vertaal deur Rosa Newmarch: 1906) ; naamlik dat die komponis 'n rustige einde van sy eie voorsien het op Mily Balakiref se voorstel; gekry. Stokowski het sy eie orkestrasie van Moessorgski se Nag Op 'n Kaal Berg gemaak deur Rimski-Korsakof se orkestrasie aan te pas en deur dit by sommige plekke soortgelyk aan Moessorgski se oorspronklike te laat klink. In die rolprent Fantasia, ten einde te bly by die Disney kunstenaars se storielyn, wat die geveg tussen die goeie en die bose uitbeeld, is die einde van Nag Op 'n Kaal Berg versmelt in die begin van Schubert se Ave Maria.

Baie musiekkritici het al eksepsie geneem teen die vryhede wat Stokowski homself toegeëien het – vryhede wat in die neëntiende eeu 'n algemene verskynsel was, maar meestal in die twintigste eeu uitgesterf het, toe getroue nakoming aan die komponis se wense meer algemeen begin raak het.[7]

Stokowski het oor 'n uitgebreide repertoire beskik wat baie hedendaagse werke ingesluit het. Hy was die enigste dirigent om al Arnold Schoenberg se orkestrale werke gedurende die komponis se eie leeftyd te dirigeer, waarvan verskeie wêreldpremiere opvoerings was. Stokowski het die eerste Amerikaanse uitvoering van Schoenberg se Gurre-Lieder in 1932 gegee. Dit was "lewendig" opgeneem op 78 rpm plate en het die enigste opname van die werk in die katalogus gebly tot die koms van die langspeelplate. Stokowski het ook die Amerikaanse buigings van vier van Dmitri Sjostakowitsj se simfonieë naamlik No's 1, 3, 6, en 11, gegee. In 1916 het Stokowski die Amerikaanse buiging van Mahler se 8ste Simfonie, Simfonie van 'n Duisend, gegee. Hy het werke van Rachmaninoff bygevoeg tot sy repertoire, en die wêreldpremieres van sy Vierde Klavierconcerto, die Drie Russiese Liedere, die Derde Simfonie, en die Rapsodie op 'n Tema van Paganini gegee, asook Sibelius, wie se laaste drie simfonieë in die 1920's hul Amerikaanse buiging in Philadelphia ontvang het; en Igor Strawinski, baie van wie se werke ook hul eerste Amerikaanse opvoerings deur Stokowski gekry het. In 1922 het hy Strawinski se ballet Die Rites van Lente aan Amerika bekendgestel, en die eerste opvoering aldaar in 1930 gegee met Martha Graham wat die deel gedans het van Die Gekose Een, en terselfdertyd die eerste Amerikaanse opname van die werk gemaak.

Stokowski het selde operawerke gedirigeer, maar het die Amerikaanse premieres in Philadelphia van die oorspronklike weergawe van Moessorgki se Boris Godoenof (opera) (1929) en Alban Berg se Wozzeck (1931) gegee. Werke deur komponiste soos Arthur Bliss, Max Bruch, Ferruccio Busoni, Carlos Chávez, Aaron Copland, George Enescu, Manuel de Falla, Paul Hindemith, Gustav Holst, Gian Francesco Malipiero, Nikolai Myaskovski, Walter Piston, Francis Poulenc, Sergei Prokofiëf, Maurice Ravel, Ottorino Respighi, Albert Roussel, Alexander Scriabin, Elie Siegmeister, Karol Szymanowski, Edgard Varèse, Heitor Villa-Lobos, Anton Webern, en Kurt Weill, het hul Amerikaanse premieres onder Stokowski in Philadelphia ontvang. In 1933 het hy Jeugkonserte vir jonger gehore begin, welke steeds 'n tradisie in Philadelphia en baie ander Amerikaanse stede is. Hy het ook musiekprogramme vir die jeug gekoester en gereël. Na geskille met die raad het Stokowski vanaf 1936 begin onttrek van deelname aan die Philadelphia Simfonieorkes; wat sy mede-dirigent, Eugene Ormandy toegelaat het om stelselmatig oor te neem. Stokowski het vanaf 1936 tot 1941 die hoof dirigeerpligte met Ormandy gedeel. Hy het nie saam met die orkes verskyn nie vanaf die laaste konsert van die 1940-41 seisoen ('n semi-rampspoedige uitvoering van Bach se Sint Mattheus-Passie) tot 12 Februarie 1960, toe hy gas-dirigent was vir die Philadelphia Simfonieorkes in die werke van Mozart, de Falla, Respighi, en, in 'n legendariese opvoering van Sjostakowitsj se Vyfde Simfonie, waarskynlik die beste ooit deur Stokowski. Die opname van hierdie konsert se uitsending was oor die jare op private wyse gesirkuleer deur versamelaars, alhoewel dit nooit kommersieel uitgereik was nie. Met die kopiereg daarvan wat in 2011 verval het, was dit egter in sy geheel op die Pristine Audio plaatetiket vrygestel.

 
Skermskoot van die 1947 rolprent Carnegie Hall

Stokowski het as homself verkyn in die rolprent The Big Broadcast of 1937, waarin hy twee van sy Bach verwerkings gedirigeer het. Dieselfde jaar het hy ook opgetree in, en gedirigeer, in die rolprent One Hundred Men and a Girl, met Deanna Durbin and Adolphe Menjou. In 1939 het Stokowski saamgewerk met Walt Disney in die skepping van die rolprent waarvoor hy die bekendste is naamlik: Fantasia. Hy het al die musiek in die rolprent gedirigeer (met uitsluiting van 'n "jam sessie" in die middel van die rolprent) en het sy eie orkestrasies ingesluit vir die Toccata en Fuga in D mineur en Nag Op 'n Kaal Berg/Ave Maria segmente. Stokowski het selfs gepraat (en hande geskud) met Mickey Mouse op die skerm, alhoewel hy later met 'n glimlag sou sê dat Mickey Mouse die voorreg gehad het om hande te skud met hom. Hierdie beeldmateriaal van Stokowski is geïnkorporeer in Fantasia 2000.

Stokowski was 'n lewenslange en vurige ondersteuner van die nuutste en mees eksperimentele tegnieke wat opname-tegnologie betref. Stokowski het daarvoor gesorg dat meeste van die musiek vir Fantasia opgeneem was by wyse van Klas A telefoonlyne wat neergelê was tussen die Akademie van Musiek in Philadelphia en Bell Laboratories in Camden NJ, met die gebruikmaking van 'n vroeë, hoogs ingewikkelde weergawe van multi-nommer stereofoniese klank, genoem Fantasound, wat baie kenmerke gedeel het met die latere Perspecta stereofoniese klanksisteem. Die resultate hiervan, opgeneem op fotografiese film, die enigste gepaste medium wat toe beskikbaar was, is as asemrowend beskou vir die laat-1930's.

By sy terugkeer in 1960 het Stokowski saam met die Philadelphia Simfonieorkes as gasdirigent verskyn. Hy het ook twee LP opnames saam met die orkes vir Columbia Records gemaak, en een opname het 'n uitvoering van Manuel de Falla se El amor brujo ingesluit welke Stokowski aan die VSA in 1922 bekendgestel het en voorheen opgeneem het vir RCA Victor met die Hollywood Bowl Symphony Orchestra in 1946, asook 'n Bach plaat met die 5de Brandenburg Concerto en drie van Stokowski se eie Bach verwerkings of transkripsies. Hy het voortgegaan om by verskeie geleenthede as gas-dirigent op te tree, met sy finale Philadelphia orkes optrede wat in 1969 plaasgevind het.

Ter ere van Stokowski se ontsaglike invloed op musiek en die Philadelphia uitvoerende kunstegemeenskap, was die gesogte University of Pennsylvania Glee Club "Toekenning vir Verdienstelikheid" op 24 Februarie 1969 aan Stokowski toegeken. [8] Beginnende in 1964, was hierdie prys ingestel om 'n verklaring van waardering te bied ten opsigte van 'n indiwidu wat 'n betekenisvolle bydrae tot die wêreld van musiek gemaak het en gehelp het om 'n klimaat te skep waarin talente uitdrukking mag vind.

All-American Youth Orchestra wysig

Met Stokowski se Philadelphia Simfonieorkes-kontrak wat in 1940 verval het, het hy onmiddellik die All-American Youth Orchestra (AAYO) gevorm, met spelers wie se ouderdomme gewissel het van 18 tot 25. Die AAYO het in 1940 deur Suid-Amerika getoer, en deur Noord-Amerika in 1941 en het in die proses uiters gunstige resensies ontvang. Alhoewel Stokowski 'n aantal opnames saam met die AAYO vir Columbia gemaak het, was die tegniese standaard nie so goed as die standaard wat bereik was vir RCA Victor met die Philadelphia Orkes nie. Die AAYO is ontbind toe die VSA die Tweede Wêreldoorlog betree het, en planne vir 'n uitgebreide toer vir 1942 was dienooreenkomstig nie volbring nie.

NBC Simfonieorkes wysig

Gedurende hierdie tyd het Stokowski ook hoofdirigent van die NBC Simfonieorkes geword met 'n drie-jaarlange kontrak (1941–1944). Die NBC se gereelde dirigent, Arturo Toscanini, wou nie die 1941-41 seisoen van die orkes waarneem nie as gevolg van wrywing met die NBC bestuur, alhoewel hy verbintenisse as gas-dirigent met die Philadelphia Simfonieorkes aanvaar het. Stokowski het 'n groot aantal kontemporêre musiek gedirigeer met die NBC Simfonieorkes, insluitende die VSA buiging in 1943 van Prokofiëf se Alexander Nevsky, en in 1944 die wêreldpremieres van Schoenberg se Klavierconcerto (met Eduard Steuermann) en George Antheil se 4de Simfonie. Stokowski het ook nuwe werke deur Alan Hovhaness, Igor Strawinski, Paul Hindemith, Darius Milhaud, Howard Hanson, William Schuman, Morton Gould en vele ander gedirigeer. Hy het verder verskeie Britse werke met sy orkes gedirigeer, insluitende Ralph Vaughan Williams se Simfonie No. 4, Gustav Holst se Die Planete, en George Butterworth se A Shropshire Lad. Stokowski het ook in 1941-42 'n aantal opnames met die NBC Simfonieorkes vir RCA Victor gemaak, insluitende Pjotr Tsjaikofski se 4de Simfonie, 'n werk wat nooit deel was van Toscanini se repertoire nie, en Igor Strawinski se Die Vuurvoël Suite. Toscanini het vir die oorblywende twee jaar van Stokowski se kontrak teruggekeer as mede-dirigent van die NBC Simfonieorkes.

New York Stad Simfonieorkes wysig

In 1944 het Stokowski op aanbeveling van burgemeester Fiorello H. La Guardia gehelp om die New York Stad Simfonieorkes te stig, waarvan die bedoeling was om musiek toeganklik te maak vir middelklas werkers. Kaartjiepryse was dienooreenkomstig laag gehou, en opvoerings het op gerieflike, na-werkse ure plaasgevind. By baie vroeë konserte was daar slegs staanplek; maar 'n jaar later, in 1945, was daar verskille tussen Stokowski en die raad gewees (wat wou gehad het dat hy kostes verder moes besnoei). Stokowski het drie 78rpm opnames met die New York Stad Simfonieorkes vir RCA Victor gemaak: Beethoven se 6de Simfonie, Richard Strauss se Dood en Transfigurasie, en 'n seleksie van orkestrale musiek van Georges Bizet se Carmen.

Hollywood Bowl Symphony Orchestra wysig

In 1945 het Stokowski die Hollywood Bowl Symphony Orchestra gestig. Die simfonieorkes het vir twee jaar bestaan voordat dit ontbind was vir lewendige konserte, maar nie vir opnames nie, welke tot in die laat 1960's plaasgevind het. Stokowski se eie opnames (gemaak in 1945-46) het Brahms se 1ste Simfonie, Tsjaikofski se Pathetique-simfonie en 'n aantal kort gewilde stukke ingesluit. Sommige van Stokowski se opelug HBSO konserte was uitgesend en opgeneem, en van hulle is al op CD uitgereik, insluitende 'n samewerking met Percy Grainger op Edvard Grieg se Klavierconcerto in A mineur in die somer van 1945. (Die simfonieorkes het eers weer in 1991 as die Hollywood Bowl Orchestra onder John Mauceri lewendige konserte begin gee.)[9]

New York Filharmoniese Orkes (NYPO) wysig

Stokowski het voortgegaan om gereeld saam met die Los Angeles Filharmoniese Orkes te verskyn, beide by die Hollywood Bowl en ander liggings. Stokowski het egter in 1946 die hoofgasdirigent geword van die New York Filharmoniese Orkes. Sy vele "eerste uitvoerings" met die simfonieorkes het die Amerikaanse buiging van Prokofiëf se 6de Simfonie in 1949 ingesluit. Hy het ook in 1949 verskeie skitterende opnames saam met die NYPO vir Columbia gemaak, insluitende die wêreldpremiere van Vaughan Williams se 6de Simfonie en Olivier Messiaen se L'Ascension.

Internasionale loopbaan wysig

Stokowski het egter in 1950 toe Dimitri Mitropoulos aangestel was as Hoof-dirigent van die NYPO, 'n nuwe internasionale loopbaan begin wat afgeskop het in 1951 met 'n toer van Engeland: gedurende die Fees van Brittanje vieringe het hy die Koninklike Filharmoniese Simfonieorkes op uitnodiging van Sir Thomas Beecham gedirigeer. Dit was gedurende hierdie besoek dat hy sy eerste opname met 'n Britse simfonieorkes gemaak het, te wete Rimsky-Korsakov se Scheherazade saam met die Philharmonia. Gedurende dieselfde somer het hy ook getoer in, en gedirigeer in, Duitsland, Nederland, Switserland, Oostenryk en Portugal, en 'n patroon gevestig waar hy oorsee as gas-dirigent opgetree het gedurende die somer maande, terwyl hy die winter seisoene in die VSA spandeer het. Hierdie reeling sou vir die volgende twintig jaar voortgaan; waartydens Stokowski baie van die wêreld se grootste orkeste sou dirigeer, en terselfdertyd opnames saam met die orkeste vir verskeie plaatetikette sou maak. Derhalwe het hy saam met die bekendste Londense orkeste opnames gemaak sowel as met die Berlynse Filharmoniese Orkes, die Suisse Romande Orchestra, die Franse Nasionale Radio Simfonieorkes. die Tsjeggiese Filharmoniese Orkes, die Hilversum (Nederlandse) Radio Filharmoniese Orkes; en andere.

Symphony of the Air, Houston Simfonieorkes wysig

Stokowski het in 1954 na die NBC Simfonieorkes teruggekeer vir 'n reeks opname-sessies vir RCA Victor. Die repertoire het Beethoven se 'Pastorale Simfonie', Jean Sibelius se 2de Simfonie, Dele 2 en 3 van Tsjaikofski se Swanemeer ballet en hoogtepunte van Saint-Saëns se Samson en Delilah ingesluit, met Risë Stevens en Jan Peerce. Na die NBC Simfonieorkes ontbind was as die amptelike ensemble van die NBC radionetwerk, was dit as die Symphony of the Air hervorm met Stokowski as veronderstelde Musikale Direkteur, en het dit in die hoedanigheid baie konserte opgevoer en opnames vanaf 1954 tot 1963 gemaak. Die VSA premiere in 1958 van die Turkse komponis Adnan Saygun se Yunus Emre Oratorio tel tussen die opvoerings. Stokowski het 'n reeks Symphony of the Air opnames vir die United Artists plaatetiket in 1958 gemaak wat Ludwig van Beethoven se 7de Simfonie, Sjostakowitsj se 1ste Simfonie, Khatchaturian se 2de Simfonie en Respighi se Die Dennebome van Rome ingesluit het. Van 1955 tot 1961 was Stokowski ook die Musikale Direkteur van die Houston Simfonieorkes. Vir sy eerste opvoering saam met die orkes het hy die eerste opvoering van Mysterious Mountain deur Alan Hovhaness gegee – te wete een van baie lewende Amerikaanse komponiste wie se musiek hy oor die jare 'n voorstander van was. Hy het ook die VSA premiere in Houston van Sjostakowitsj se 11de Simfonie (7 April 1958) gegee en die eerste Amerikaanse opname daarvan op die Capitol plaatetiket gemaak.

American Symphony Orchestra, Chicago Simfonieorkes, en Londen wysig

 
Leopold Stokowski (1970)

In 1960 het Stokowski een van sy lukrake verskynings in die operahuis gemaak toe hy Giacomo Puccini se Turandot by die New York Metropolitan gedirigeer het in 'n onvergeetlike opvoering met 'n rolverdeling wat Birgit Nilsson, Franco Corelli en Anna Moffo ingesluit het. By die New York Stad Opera het hy dubbele uitvoerings gegee van Œdipus rex (met Richard Cassilly) en Carmina burana (1959), sowel as L'Orfeo (met Gérard Souzay) en Il prigioniero (met Norman Treigle, 1960).

In 1962 het Stokowski op die ouderdom van 80 jaar die Amerikaanse Simfonieorkes (ASO) gestig. Sy mees gevierde premier met die American Symphony Orchestra was die opvoering van Charles Ives se 4de Simfonie in 1965, wat CBS ook opgeneem het. Stokowski het as Musikale Direkteur van die ASO gedien tot Mei 1972 toe hy op die ouderdom van 90 jaar teruggekeer het na Engeland om in Londen te gaan woon. Op 3 Januarie 1962, in 'n vertoning van sy belangstelling in die gebruik van tegnologiese innovasie, het hy verskyn tydens 'n beeldsending vir WGN-TV en die Chicago Simfonieorkes gedirigeer, welke opvoering sedertdien opgeneem is op DVD.[10] Een van sy noemenswaardige Britse optredes as gas-dirigent in die 1960's was die Proms opvoering van Gustav Mahler se Tweede Simfonie, wat sedertdien op CD vrygestel is.[11]

Hy het voortgegaan om in die openbaar op te tree vir die volgende paar jaar, maar sy verswakte gesondheid het hom daartoe genoop om slegs klankopnames te maak. 'n Waarnemer het gesê dat Stokowski dikwels tydens sy laaste jare gedirigeer het in 'n sittende posisie; en somtyds; soos hy betrokke geraak het in die opvoering, sou hy opstaan en met opmerklike energie dirigeer. Sy laaste openbare optrede in die VK het by die Royal Albert Hall in Londen op 14 Mei 1974 plaasgevind. Stokowski het die New Philharmonia gedirigeer in die 'Merry Waltz' van Otto Klemperer (in 'n huldeblyk aan die simfonieorkes se voormalige Musikale Direkteur wat die vorige jaar gesterf het), Vaughan Williams se Fantasia on a Theme of Thomas Tallis, Ravel se Rapsodie espagnole en Brahms se 4de Simfonie. Sy laaste openbare optrede het plaasgevind tydens die 1975 Vence Musiekfees in die suide van Frankryk toe hy op 22 Julie 1975 die Rouen Kamerorkes gedirigeer het in verskeie van sy Bach verwerkings of transkripsies.

Stokowski is in 1977 in Nether Wallop, Hampshire, op die ouderdom van 95 aan 'n hartaanval oorlede.[12] Sy laaste opnames, wat kort voor sy dood gemaak is vir Columbia, het uitvoerings ingesluit van die jeuglike Simfonie in C van Georges Bizet en Felix Mendelssohn se 4de Simfonie met die Nasionale Filharmoniese Orkes in Londen.[13] Hy is begrawe in die East Finchley Begraafplaas.[14]

Persoonlike lewe wysig

Huwelike wysig

Stokowski was drie keer getroud:

Sy eerste vrou was die Amerikaanse konsertpianis Olga Samaroff (gebore as Lucy Hickenlooper), met wie hy getroud was van 1911 tot 1923. Hulle het een dogter gehad: Sonya Maria Noel Stokowski (gebore op 24 Desember 1921),[15] 'n aktrise wat getroud is met Willem Thorbecke en haar gevestig het in die VSA met hulle vier kinders, Noel, Johan, Leif and Christine.

Sy tweede vrou was die Johnson & Johnson erfgenaam Evangeline Love Brewster Johnson (1897–1990), 'n kunstenaar en vlieënier, met wie hy vanaf 1926 tot 1937 getroud was (twee dogters is gebore: Gloria Luba Stokowski en Andrea Sadja Stokowski).

In Maart 1938 was Stokowski met vakansie saam met Greta Garbo op die eiland Capri in Italië.[16] Dit het gevolg op ander verslae van vriendskap of romanse tussen Stokowski en Garbo.

Stokowski en Evangeline is gevolglik geskei. Evangeline is later getroud met Prins Zalstem-Zalessky, 'n afstammeling van 'n Russiese adellike familie wat in 1965 oorlede is. Evangeline is op 17 Junie 1990 op die ouderdom van 93 oorlede.

In 1945 is Stokowski getroud met die erfgenaam en aktrise Gloria Vanderbilt (1924-2019). Hulle het twee seuns gehad, naamlik Leopold Stanislaus Stokowski (gebore in 1950) en Christopher Stokowski (gebore in 1952). Hulle is in 1955 geskei.[17]

Naam-mite wysig

Nadat Stokowski internasionale bekendheid met die Philadelphia Simfonieorkes verkry het, het ongestaafde beweringe begin rondgaan dat hy gebore was as "Leonard" of "Lionel Stokes" of dat hy sy naam verengels het na "Stokes"; hierdie ongegronde beweringe kan maklik weerlê word deur te verwys na nie slegs die geboortesertifikaat van homself, sy jonger broer, suster en vader nie (welke toon dat Stokowski die ware ver-Poolse Litoue familienaam was, en te wete oorspronklik Stokauskas geheet het, waar stoka "gebrek" of "tekort" beteken), maar ook deur die studente-inskrywingsregisters van die Koninklike Kollege van Musiek, Koninklike Kollege van Orreliste, en die Queen's College, Oxford, saam met ander oorblywende dokumentasie van sy dae by Sint Marylebone Kerk, Sint James Kerk en Sint Bartholomeus in New York Stad.[18]

 
Stokowski se graf by die East Finchley Begraafplaas

Erfenis wysig

Na Stokowski se afsterwe, skryf Tom Burnam "het die aaneenskakeling van ongegronde beweringe" rondom hom herleef — dat sy naam en aksent vals en bedrieglik was; dat sy musikale opvoeding onvoldoende was; dat sy musikante hom nie gerespekteer het nie; dat hy oor niemand behalwe homself besorg was nie. Nodeloos om te sê, en nieteenstaande Burnam se beweringe, het houdings teenoor Stokowski dramatiese verander sedert sy dood. In 1999 het die bekroonde musiekkommentator David Mellor vir die Gramophone-tydskrif geskryf: "Een van die groot vreugdes vir my van die onlangse jare was die herevaluering van Leopold Stokowski. Toe ek grootgeword het, was daar 'n geneigdheid om die ou man as 'n kwaksalwer af te maak. Vandag is dit alles baie anders. Stokowski word nou erken as die vader van moderne orkestrale standaarde. Hy het oor 'n werklik magiese geskenk beskik om blink klanke te onttrek uit beide grootse en tweederangse musikale groepe. Hy was ook lief vir die opnameproses, en sy grammofoon-loopbaan was 'n konsekwente najaging van beter klank. Maar die grootste plesier vir my van alles is die hedendaagse aanvaarding van Stokowski as 'n uitstekende dirigent van negentiende en twintigste eeuse musiek, insluitende baie musiek wat op die snykant van kontemporêre prestasie was."

Die Looney Tunes-episode Long Haired Hare, bevat 'n satiriese huldeblyk aan Stokowski: Bugs Bunny personifieer hom by die opera.

Noemenswaardige eerste concertos wysig

  • Edgard Varèse, Ameriques, Philadelphia Simfonieorkes, Philadelphia, 9 April 1926
  • Sergei Rachmaninoff, Klavierconcerto No. 4, met die komponis as solis, Philadelphia Simfonieorkes, 1927
  • Sergei Rachmaninoff, Rapsodie op 'n Tema van Paganini, met komponis as solis, Philadelphia Simfonieorkes, Baltimore, 7 November 1934
  • Sergei Rachmaninoff, Simfonie No. 3, Philadelphia Simfonieorkes, 1936
  • Arnold Schoenberg, Vioolconcerto, Louis Krasner as solis, Philadelphia Simfonieorkes, 6 Desember 1940
  • Arnold Schoenberg, Klavierconcerto, Eduard Steuermann as solis, NBC Simfonieorkes, New York Stad, 16 Februarie 1944
  • Nathaniel Shilkret, Concerto vir Tromboon, Tommy Dorsey as solis, New York City Symphony Orchestra, 15 Februarie 1945
  • Elie Siegmeister, Simfonie No. 1, New York Filharmoniese Orkes, New York Stad, 30 Oktober 1947
  • Alan Hovhaness, Simfonie No. 2, Mysterious Mountain, Houston Simfonieorkes, Houston, Texas, 1955
  • Charles Ives, Simfonie No. 4, American Symphony Orchestra, Carnegie Hall, New York Stad, 26 April 1965

Noemenswaardige eerste opnames wysig

Sien ook wysig

  • Long-Haired Hare (1949 Bugs Bunny strokiesprent), wat liggies die gek skeer met Stokowski se styl van dirigeer, insluitende sy gewoonte om die orkes sonder 'n dirigeerstok te lei.

Verdere leeswerk wysig

  • Daniel, Oliver (1982). Stokowski: A Counterpoint of View
  • Rollin Smith (2005) Stokowski and the Organ
  • Paul Robinson (1977) Stokowski: The Art of the Conductor
  • Abram Chasins (1979) Leopold Stokowski: A Profile
  • Preben Opperby (1982) Leopold Stokowski
  • William Ander Smith (1990) The Mystery of Leopold Stokowski
  • Leopold Stokowski (1943) Music for All of Us
  • Herbert Kupferberg (1969) Those Fabulous Philadelphians

Verwysings wysig

  1. ↑ Simon Callow (23 September 2005). "He would fix the audience with his glinting eye..." The Guardian (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 November 2007. Besoek op 11 April 2007.
  2. ↑ Abram Chasins, Leopold Stokowski, a profile, pp. 1-3 (New York: Da Capo Press, 1979)
  3. ↑ Smith, Rollin (2004). Stokowski and the Organ. Pendragon Press. p. 17.
  4. ↑ David Lasserson (19 Julie 2002). "Are concerts killing music?". The Guardian (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 13 November 2007. Besoek op 11 April 2007.
  5. ↑ David Patrick Stearns (26 Januarie 2007). "Leopold Stokowski, the father of the Philadelphia Sound". The Philadelphia Inquirer (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 8 Maart 2016. Besoek op 11 April 2007.
  6. ↑ Preben Opperby, Leopold Stokowski, Great Performers, Tunbridge Wells, Kent: Midas / New York: Hippocrene, 1982, ISBN 9780882546582, p. 127, reproduces four of Stokowski's seating plans, of which illustration No. 2 shows the string sections as here described.
  7. ↑ Schonberg, Harold C. (1967). The Lives of the Great Composers. New York: Simon and Schuster. ISBN 0-393-02146-7.
  8. ↑ "The University of Pennsylvania Glee Club Award of Merit Recipients" (in Portugees). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 20 Julie 2012. Besoek op 3 Julie 2019.
  9. ↑ "Hollywood Bowl Orchestra" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 26 Desember 2009. Besoek op 1 Januarie 2008.
  10. ↑ Video Artists International
  11. ↑ Edward Greenfield (13 Februarie 2004). "Mahler: Symphony No. 2, Woodland/ Baker/ BBC Chorus and Choral Soc/ LSO/ Stokowski". The Guardian (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 November 2007. Besoek op 11 April 2007.
  12. ↑ Allen Hughes, "Leopold Stokowski Is Dead of a Heart Attack at 95", The New York Times, 14 September 1977.
  13. ↑ https://www.amazon.com/Mendelssohn-Bizet-Italian-Symphony-Major/dp/B00000DS1T
  14. ↑ East Finchley Cemetery infosite, westminster.gov.uk; URL besoek op 21 Julie 2014.
  15. ↑ Larry Huffman. "Leopold Stokowski Biography" (in Engels). The Stokowski Legacy. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 27 Desember 2019. Besoek op 1 November 2016.
  16. ↑ New York Times 2 March 1938
  17. ↑ Lewis, Margery: "LIFE visits the Stokowski Family" LIFE 7 September 1953, Vol. 35, No. 10. ISSN 0024-3019. pps. 122-124
  18. ↑ Knight, John (1996). "Leopold Stokowski Explores Debussy's Orchestral Colors". The Instrumentalist. 50 (9).

Eksterne skakels wysig


Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal.
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Leopold_Stokowski&oldid=2476873"