Wikipedia

Organisasie vir Eenheid in Afrika

   Hierdie artikel behoort versmelt te word met Organisasie vir Afrika-eenheid.
Maak seker om die inhoud te skuif na die bladsy wat reeds aan Wikidata gekoppel is!
Indien altwee gekoppel is, sien hier.

Die Organisasie vir Eenheid in Afrika (OEA) (Frans: Organisation de l'unité africaine (OUA)) is op 25 Mei 1963 in Addis Abeba deur 32 deelnemende Afrika-state gestig .[1] Dit is op 9 Julie 2002 deur sy laaste voorsitter, die voormalige Suid-Afrikaanse president Thabo Mbeki ontbind, en deur die Afrika-unie (AU) vervang.

Lidlande

Oogmerke wysig

Die OEA het die volgende primêre oogmerke nagestreef:

  • Om die samewerking van die Afrikastate the koördineer en te verskerp om 'n beter lewe vir al die volke van Afrika te kan skep. [1]
  • Om die soewereiniteit, territoriale integriteit, en onafhanklikheid van Afrikastate te beskerm.
  • Die OEA het hom ook beywer vir die uitwissing van alle vorme kolonialisme en wit minderheidsheerskappy aangesien daar, met sy stigting in 1963, nog etlike state was, wat nog nie onafhanklikheid verkry het nie, of nog onder wit minderheidsregerings was. Suid-Afrika en Angola was twee sulke lande. Die OEA het twee maniere voorgestel om van kolonialisme en wit minderheidsregerings ontslae te raak. Eerstens sal die belange van onafhanklike state verdedig word en die lande wat nog onder die koloniale juk staan sal gehelp word om hul onafhanklikheid te kry. Tweedens sal die OEA neutraal bly in die wêreldsake en sodoende verhoed dat die lidlande weereens deur buitelandse moondhede beheer kan word.

'n Bevrydingskomitee is gestig om onafhanklikheidsbewegings by te staan, en na die belange van lande, wat reeds onafhanklik was, om te sien.

Die OEA het ook ander oogmerke nagestreef:

  • Verseker dat alle Afrikane menseregte geniet.
  • Verhoog die lewenstandaarde van alle Afrikane.
  • Skik argumente en dispute tussen die lede- nie deur gevegte nie, maar eerder vreedsaam en met diplomatieke onderhandelings.

Kort na die verkryging van onafhanklikheid het 'n aantal Afrikastate aangedui dat hulle groter eenheid tussen die Afrikalande op die kontinent wil hê. Nie elkeen het saamgestem hoe hierdie eenheid bereik kan word nie, maar twee uitgesproke groepe het in dié verband na vore getree:

  • Die Casablanca Groep onder leiding van Kwame Nkrumah van Ghana, wou 'n federasie van alle Afrikastate hê. Afgesien van Ghana het dié groep bestaan uit Algerië, Guinee, Marokko, Egipte, Mali en Libië. Die groep is in 1961 gestig en sy lede is as die "progressiewe state" bestempel.
  • Die Monroviese Groep, is deur Léopold Sédar Senghor van Senegal gelei. Hulle het gevoel dat eenheid stelselmatig bereik moet word deur ekonomiese samewerking. Die groep was nie ten gunste van 'n politieke federasie nie. Die lidlande was Nigerië, Liberië, Ethiopië en die meeste van die voormalige Franse kolonies

Sommige van die aanvanklike samesprekings is in Sanniquellie, Liberië gehou. Die dispuut is uiteindelik opgelos toe die Ethiopiese keiser Haile Selassie die twee groepe na Addis Abeba genooi het waar die OEA se hoofkwartier toe gevestig is. Die Handves van die OEA is  deur 32 onafhanklike Afrikastate onderteken.

Met die ontbinding van die OEA, was 53 van die Afrikastate lede daarvan. Marokko het op 12 November 1984 sy lidmaatskap beëindig toe die Arabiese Demokratiese Republiek Sahara in 1982 as die regering van Wes-Sahara 'n lid geword het.

Die organisasie is wyd uitgekryt as niks anders as burokratiese "pratende koppe" met baie min magte. Die OEA het gesukkel om sy besluite af te dwing, en met die gebrek aan 'n gewapende mag was dit moeilik om by konfliksituasie in te gryp. Burgeroorloë het vir jare in Nigerië en Angola aangegaan sonder dat die OEA iets daaraan kon doen.

Die beleid van nie-inmenging in die huishoudelike sake van lidlande het ook die doeltreffendheid van die OEA benadeel. Toe Idi Amin hom in die 1970's skuldig gemaak het aan ernstige menseregteskendings was die OEA magteloos om in te gryp.

Die organisasie is deur Kofi Annan, die voormalige Ghanese sekretaris-generaal van die Verenigde Nasies geloof vir die vereniging van Afrikane, maar in die 39 bestaansjare van die OEA was daar gereeld kritici wat gereken het dat daar baie min gedoen was om die regte en vryheid van Afrikaburgers teen hul eie leiers se vergrype te beskerm. Die OEA is dikwels as 'n "Diktatorsklub"[2] of  "Diktators-vakbond"  beskryf.

Die OEA was darem tot 'n mate suksesvol. Talle van sy lede was ook lid van die VN en hulle het daar saamgestaan om die belange van Afrika voorop te stel- veral in verband met die voortslepende kolonialisme. Die strewe na Afrika-eenheid was dus in 'n mate suksesvol.

Totale eenheid was moeilik om te bereik aangesien die OEA grootliks verdeeld was. Die voormalige Franse kolonies, wat nog grootliks afhanklik was van Frankryk, het die Monroviese groep gestig. Dan was daar nog 'n verdere verdeeldheid tussen dié wat die Verenigde State van Amerika en die Sowjetunie met die Koue Oorlog se ideologieë gesteun het. Die pro-sosialistiese faksie was deur Kwame Nkrumah gelei, terwyl Félix Houphouët-Boigny van die Ivoorkus die pro-kapitaliste gelei het. Hierdie verskille was die oorsaak dat dit vir die OEA onmoontlik was om teen state oor interne konflikte op te tree aangesien die organisasie nouliks eenstemmigheid oor enige aangeleenthede kon bereik.

Die OEA het darem daarin geslaag om van kolonialisme en wit minderheidsoorheersing in Afrika ontslae te raak. Dit het wapens, opleiding en militêre basisse aan rebellegroepe gegee om wit minderheidsregerings en kolonialisme te beveg. Groepe soos die African National Congress en die Pan Africanist Congress of Azania wat apartheid beveg het, en Zimbabwe African National Union en Zimbabwean African People's Union, wat teen die Rhodesiese bewind geveg het, is deur die OEA in hul vryheidsoorloë gesteun. Afrika se hawens is vir Suid-Afrika gesluit, en Suid-Afrikaanse vliegtuie is nie toegelaat om oor die res van die kontinent te vlieg nie. Die OEA het druk op die VN geplaas om Suid-Afrika uit internasionale liggame soos die Wêreldgesondheidsorganisasie te skors.

Die OEA het ook nou met die VN saamgewerk om die vlugtelingkwessie te verlig. Die Afrika Ontwikkelingsbank is gestig met die doel om Afrika finansieel sterker te maak. Hoewel alle Afrikalande uiteindelik hul onafhanklikheid gekry het, was dit maar moeilik om heeltemal onafhanklik van hul voormalige koloniseerders te word. Daar was dikwels op die voormalige koloniale heersers gesteun vir ekonomiese hulp, wat gewoonlik met voorwaardes toegestaan is soos: lenings moes teen hoë rentekoerse terugbetaal word, en goedere teen lae koste aan die uitleners verkoop word.

Die VSA en die Sowjetunie het vir hul eie doelwitte in die post-koloniale Afrika ingegryp. Hulp is soms in die vorm van tegnologie en hulpwerkers voorsien. Hoewel dit handig was, sulke buitelandse hulp dikwels nie in die beste belang van die voormalige kolonies beskou nie. Ondanks die stryd om die "Westerlinge" (koloniste) uit Afrikasake te hou, het die OEA nie daarin geslaag om sy doelwitte te bereik vir Afrika om sy eie sake te kan behartig nie. Die OEA het steeds baie afhanklik gebly van die Westerse hulp (militêr en ekonomies) om by Afrikasake in te gryp- dit, ten spyte van die Afrikaleiers se ongelukkigheid om met die internasionale gemeenskap en veral die Westerse lande sake te doen.

 
Egipte se president Nasser tydens die Kaïro spitsberaad in 1964

Lees ook wysig

Verwysings wysig

  1. ↑ 1,0 1,1 http://www.dfa.gov.za/foreign/Multilateral/africa/oau.htm
  2. ↑ News.bbc.co.uk
  3. ↑ African Parliamentary Union

Nog leesstof wysig

Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Organisasie_vir_Eenheid_in_Afrika&oldid=2440371"