Wikipedia

50000 Quaoar

asteroïde
(Aangestuur vanaf Quaoar)

50000 Quaoar (Engels uitspraak: /ˈkwɑːwɑːr/), met die voorlopige naam 2002 LM60, is ’n trans-Neptunus-voorwerp sonder resonansie en moontlike dwergplaneet in die Kuipergordel, wat anderkant al die planete in die Sonnestelsel voorkom. Sy deursnee is sowat 1 110 km, of die helfte so groot soos Pluto. Dit is op 6 Junie 2002 by die Palomar-sterreweg ontdek deur die Amerikaanse sterrekundiges Chad Trujillo en Michael Brown.[1]

50000 Quaoar   🝾

Quaoar, soos in 2006 deur die Hubble-ruimteteleskoop afgeneem.
Ontdekking [1]
Ontdek deur C. Trujillo
M.E. Brown
Datum 6 Junie 2002
Plek van ontdekking Palomar-sterrewag
Kleinplaneet-benaming(50000) Quaoar
Alternatiewe name2002 LM60
Kleinplaneet-kategorie TNV [2]
cubewano [3][4]
Etimologie ’n God van die Tongva-volk[5]
Wentelbaaneienskappe [2]
Epog 23 Maart 2018
Afelium 45,255 AE
Perihelium 41,978 AE
Halwe lengteas 43,616 AE
Wentelperiode 288,06 jaar
(105 214 dae)
Gem. anomalie 297,98°
Baanhelling 7,9870°
Lengteligging van stygende nodus 188,78°
Periheliumhoek 147,67°
Natuurlike satelliete 1 [6]
Fisiese eienskappe
Massa 1,4±0,1×1021 kg[7][8]
0.12 Eris-massas[9]
Gem. digtheid 1,99±0,46 g/cm3[10]
Rotasieperiode 17,6788 uur[11]
Skynmagnitude 19,3[12]
Absolute magnitude 2,82±0,06[10]
2,4[2]

Tekens van waterys is gevind, wat dui op die moontlikheid van kriovulkanisme. ’n Klein hoeveelheid metaan is op die oppervlak teenwoordig, wat net moontlik is by die grootste Kuipergordelvoorwerpe (KGV's).

In Februarie 2007 is Weywot, ’n sinchroniese maan met ’n deursnee van 80 km, deur Michael Brown in ’n wentelbaan om Quaoar ontdek. Albei voorwerpe is na mitologiese figure van die Suid-Kaliforniese Tongvavolk genoem. Quaoar is hul skeppergod en Weywot sy seun.[5]

Ontdekking

wysig

Quaoar is amptelik op 6 Junie 2002 deur die sterrekundiges Chad Trujillo en Michael Brown by die Kaliforniese Instituut vir tegnologie ontdek vanaf beelde deur die Samuel Oschin-teleskoop van die Palomar-sterrewag.[1] Die eintlike ontdekkingsfoto is op 4 Junie al geneem en op 5 Junie ontleed.[13] Die ontdekking van die voorwerp, met ’n skynbare magnitude van 18,5 en wat in dié stadium in die sterrebeeld Slangdraer geleë was, is op 7 Oktober 2002 aangekondig.[2]

Naam

wysig

Quaoar is genoem na die skeppergod van die Tongvavolk van Suid-Kalifornië, waar Quaoar ontdek is. Brown et al. het ’n naam met ’n meer intuïtiewe spelling, "Kwawar", gekies, maar die spelling "Quaoar" is deur die Tongva verkies. Die naam was volgens die voorskrifte van die Internasionale Astronomiese Unie (IAU).

Voordat die IAU die naam goedgekeur het, het die voorwerp die voorlopige naam 2002 LM60 gehad. Die kleinplaneetnommer 50000 was nie toeval nie, maar is gekies om die ontdekking te vier van ’n besonder groot voorwerp te midde van die soeke na ’n Pluto-grootte-voorwerp in die Kuipergordel, net soos met die naam 20000 Varuna. Ander voorwerpe van min of meer dieselfde grootte, soos 136199 Eris, het egter nommers gekry bloot volgens die volgorde waarin hul wentelbane bevestig is.

Grootte

wysig

In 2004 is geraam Quaoar het ’n deursnee van 1 260±190 km,[14] maar dit is intussen afgebring. Tydens sy ontdekking in 2002 was dit egter die grootste voorwerp wat ná Pluto in die Sonnestelsel ontdek is. Intussen is ander, groter voorwerpe ontdek soos Eris, Sedna, Haumea en Makemake, hoewel later ontdek is Sedna is effens kleiner as Quaoar. Quaoar het omtrent dieselfde massa as Pluto se maan Charon, wat sowat 2+1⁄2 keer so groot as die massa van Orcus is. Quaoar se deursnee is rofweg ’n 12de van die Aarde s’n, ’n derde van die Maan s’n en die helfte van Pluto s'n.

Raming van groottes
Jaar Deursnee Metode Verw.
2004 1 260 km Beeld [14]
2007 844 km Termies [15]
2010 890 km Termies/beeld [9]
2013 1 074 km Termies [7]
2013 1 110 km Okkultasie [10]

Quaoar was die eerste TNV wat "direk" van foto's van die Hubble-ruimteteleskoop af gemeet is danksy ’n nuwe, gesofistikeerde metode (sien Brown se webblad vir ’n nietegniese beskrywing en sy verslag[14]).

 
Die Hubble-foto wat gebruik is om Quaoar se grootte te meet.

Die ongekorrigeerde Hubble-raming van 2004 verskil van die Spitzer-ruimteteleskoop se 2007-raming dat die albedo hoër (0,19) en die deursnee dus kleiner (844,4+206,7−189,6 km) is.[15]

Tydens die Hubble-waarnemings van 2004 was min bekend oor die oppervlakeienskappe van KGV's, maar ons weet nou Quaoar se oppervlak stem in baie opsigte ooreen met die yssatelliete van Uranus en Neptunus. Geskoei op metings van ’n Uranus-satelliet was Hubble se raming vir Quaoar sowat 40% te hoog en is sowat 900 km ’n beter raming. Volgens ’n gemiddeld van Spitzer se raming en Hubble se gekorrigeerde raming, is Quaoar se deursnee in 2010 op sowat 890±70 km geraam.[9]

Op 4 Mei 2011 het Quaoar voor ’n ster met ’n magnitude van 16 verbybeweeg. Metings tydens die okkultasie het gedui op ’n langwerpige vorm.[16] Volgens nuwe metings van die Herschel-ruimtesterrewag met hersiene data van Spitzer het Quaoar ’n deursnee van 1 070±38 km en sy satelliet, Weywot, ’n deursnee van 81±11 km.[7]

Wentelbaan

wysig
Die wentelbane van Quaoar (blou) en Pluto (rooi). Bo is ’n uitsig van bo af en onder van die kant af.

Quaoar se wentelbaan is sowat 43,3 AE van die Son af, met ’n wentelperiode van 284,5 jaar. Sy wentelbaan is feitlik rond en het ’n klein helling (sowat 8°). Dit is tipies van die kleiner KGV's, maar buitengewoon vir ’n groot KGV. Pluto, Makemake, Haumea, Orcus, Varuna en Salacia se wentelbane het ’n groot helling en eksentrisiteit.

Quaoar is die grootste liggaam wat as ’n cubewano geklassifiseer word.[4][3]

Op die illustrasie regs bo kan die feitlik ronde wentelbaan van Quaoar gesien word in vergelyking met dié van Pluto. Op 43 AE in ’n feitlik ronde wentelbaan word Quaoar nie baie deur Neptunus versteur nie[3] – anders as Pluto, wat in ’n 2:3-resonansie met Neptunus is. Die onderste illustrasie regs wys die relatiewe baanhellings van Quaoar en Pluto. Neptunus se wentelbaan is in grys en dui die sonnebaan aan.

In 2008 was Quaoar net 14 AE[17] van Pluto af. Dit is dus die naaste groot liggaam aan die Pluto-Charon-stelsel. In Kuipergordelterme is dit baie naby.

 
Quaoar, sy ringe, en sy maan, Weywot.

Satelliet

wysig

Quaoar het een bekende natuurlike satelliet, (50000) Quaoar I Weywot", of Weywot vir kort. Die ontdekking daarvan deur Michael Brown is op 22 Februarie 2007 aangekondig. Dit is ontdek op ’n beeld wat op 14 Februarie 2006 geneem is.[6][18] Dit was toe sowat 0,35 boogsekondes van Quaoar met ’n verskil in skynbare magnitude van 5,6.[19]

Twee moontlike wentelbane is uit waarnemings bepaal: Die eerste is ’n prograde wentelbaan met ’n helling van 14°, en die tweede ’n retrograde wentelbaan met ’n helling van 30° (150°). Die ander parameters tussen die twee wentelbane stem baie ooreen.

Die maan wentel elke 12,5 dae om Quaoar op ’n afstand van 14 500 km en het ’n eksentrisiteit van sowat 0,14.[9] Ramings is dat die maan se deursnee sowat 74 km is, 1⁄12 van Quaoar s’n, en dat dit ’n massa van net 1⁄2000 van Quaoar s’n het.[9]

Verwysings

wysig
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 "50000 Quaoar (2002 LM60)". Minor Planet Center (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Desember 2017. Besoek op 30 November 2017.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 "JPL Small-Body Database Browser: 50000 Quaoar (2002 LM60)" (2016-08-19 last obs.) (in Engels). Jet Propulsion Laboratory. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 April 2020. Besoek op 27 Februarie 2018.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Buie, Marc W. (17 Mei 2006). "Orbit Fit and Astrometric record for 50000" (in Engels). SwRI (Space Science Department). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Januarie 2020. Besoek op 27 Februarie 2018.
  4. ↑ 4,0 4,1 "MPEC 2008-O05 : Distant Minor Planets (2008 Aug. 2.0 TT)". IAU Minor Planet Center (in Engels). Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics. 17 Julie 2008. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 2 Oktober 2018. Besoek op 27 Februarie 2018.
  5. ↑ 5,0 5,1 Schmadel, Lutz D. (2007). Dictionary of Minor Planet Names – (50000) Quaoar. Springer Berlin Heidelberg. p. 895. ISBN 978-3-540-00238-3. Besoek op 30 November 2017.
  6. ↑ 6,0 6,1 Daniel W. E. Green (22 Februarie 2007). "IAUC 8812: Sats of 2003 AZ84, (50000), (55637), (90482)". International Astronomical Union Circular. Besoek op 5 Julie 2011.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Fornasier, S.; Lellouch, E.; Müller, T.; Santos-Sanz, P.; Panuzzo, P.; Kiss, C.; et al. (Julie 2013). "TNOs are Cool: A survey of the trans-Neptunian region. VIII. Combined Herschel PACS and SPIRE observations of nine bright targets at 70-500 µm". Astronomy and Astrophysics. 555: 22. arXiv:1305.0449v2. Bibcode:2013A&A...555A..15F. doi:10.1051/0004-6361/201321329. Besoek op 27 Februarie 2018.
  8. ↑ Fraser, Wesley C.; Batygin, Konstantin; Brown, Michael E.; Bouchez, Antonin (Januarie 2013). "The mass, orbit, and tidal evolution of the Quaoar-Weywot system" (PDF). Icarus. 222 (1): 357–363. arXiv:1211.1016. Bibcode:2013Icar..222..357F. doi:10.1016/j.icarus.2012.11.004. Besoek op 27 Februarie 2018.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 Fraser, Wesley C.; Brown, Michael E. (Mei 2010). "Quaoar: A Rock in the Kuiper Belt" (PDF). The Astrophysical Journal. 714 (2): 1547–1550. arXiv:1003.5911. Bibcode:2010ApJ...714.1547F. doi:10.1088/0004-637X/714/2/1547. Besoek op 27 Februarie 2018.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 Braga-Ribas, F.; Sicardy, B.; Ortiz, J. L.; Lellouch, E.; Tancredi, G.; Lecacheux, J.; et al. (Augustus 2013). "The Size, Shape, Albedo, Density, and Atmospheric Limit of Transneptunian Object (50000) Quaoar from Multi-chord Stellar Occultations". The Astrophysical Journal. 773 (1): 13. Bibcode:2013ApJ...773...26B. doi:10.1088/0004-637X/773/1/26. Besoek op 27 Februarie 2018.
  11. ↑ "LCDB Data for (50000) Quaoar" (in Engels). Asteroid Lightcurve Database (LCDB). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 11 Januarie 2019. Besoek op 30 November 2017.
  12. ↑ "AstDys (50000) Quaoar Ephemerides". Department of Mathematics, University of Pisa, Italy. Besoek op 16 Maart 2009.
  13. ↑ Chad Trujillo. "Frequently Asked Questions About Quaoar" (in Hausa). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Februarie 2020. Besoek op 30 November 2017.
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 Brown, Michael E.; Trujillo, Chadwick A. (April 2004). "Direct Measurement of the Size of the Large Kuiper Belt Object (50000) Quaoar" (PDF). The Astronomical Journal. 127 (4): 2413–2417. Bibcode:2004AJ....127.2413B. doi:10.1086/382513. Besoek op 27 Februarie 2018.
  15. ↑ 15,0 15,1 Stansberry, J.; Grundy, W.; Brown, M.; Cruikshank, D.; Spencer, J.; Trilling, D.; et al. (Desember 2007). "Physical Properties of Kuiper Belt and Centaur Objects: Constraints from the Spitzer Space Telescope" (PDF). The Solar System Beyond Neptune: 161–179. Bibcode:2008ssbn.book..161S. Besoek op 27 Februarie 2018.
  16. ↑ Braga-Ribas et al. 2011, "Stellar Occultations by TNOs: the January 08, 2011 by (208996) 2003 AZ84 and the May 04, 2011 by (50000) Quaoar", EPSC Abstracts, vol. 6
  17. ↑ "50000 Quaoar distance (AU) from Pluto" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 25 Februarie 2012. Besoek op 21 November 2008.
  18. ↑ Wm. Robert Johnston (25 November 2008). "(50000) Quaoar". Johnston's Archive. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 September 2019. Besoek op 26 Mei 2009.
  19. ↑ Distant EKO The Kuiper Belt Electronic newsletter, Maart 2007

Eksterne skakels

wysig
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=50000_Quaoar&oldid=2570965"