Serwo-Kroaties

Serwo-Kroaties (srpsko-hrvatski of hrvatsko-srpski) is 'n taal uit die Westelike groep van die Suid-Slawiese tale. Dit was die hooftaal van Serwië, Kroasië, Bosnië en Herzegowina en Montenegro en word ook gepraat en verstaan in die Noord-Masedonië en Slowenië. Die taal word verder deur Serwiese en Kroatiese minderhede in Oostenryk, Hongarye en Roemenië gepraat.

Serwo-Kroaties Српскохрватски језик Srpskohrvatski jezik
Gepraat in:	Serwië  Kroasië  Bosnië en Herzegowina  Montenegro  Noord-Masedonië  Slowenië  Kosovo
Gebied:	Balkan
Totale sprekers:	15,7 miljoen
Rang:	43
Taalfamilie:	Indo-Europees  Slawies   Suid-Slawies    Suidwes-Slawies     Serwo-Kroaties
Skrifstelsel:	Latynse alfabet Cyrilliese alfabet
Amptelike status
Amptelike taal in:	Serwië (as Serwies)  Kroasië (as Kroaties)  Bosnië en Herzegowina (as Bosnies)  Montenegro (as Montenegryns, maar ook Serwies, Bosnies en Kroaties is in amptelike gebruik))  Kosovo (as Serwies)
Gereguleer deur:	Instituut van Serwo-Kroaties
Taalkodes
ISO 639-1:	sh
ISO 639-2:	hbs
ISO 639-3:	hbs

Terminologie

Die term Serwo-Kroaties kan op twee maniere beskou word:

• As al die taalvariante in die Sentraal-Suid-Slawiese taalgroep, onder meer Serwies, Kroaties, Bosnies en Montenegryns.
• As die belangrikste amptelike taal van die voormalige Joego-Slawië – ’n standaardtaal wat gebaseer was op beide Serwies en Kroaties.

Die term word nie meer in laasgenoemde sin gebruik nie omdat dit vervang is deur die nasionale tale van die ses lande wat ná die verbrokkeling van Joego-Slawië ontstaan het.

Verskillende tale

Verspreiding van Serwo-Kroaties in 2006

Verspreiding van Serwo-Kroaties en sy ondergroepe in 2005

Engels	Kroaties	Serwies
Compare	Usporedba	Поређење (Poređenje)
Europe	Europa	Европа (Evropa)
Netherlands	Nizozemska	Холандија (Holandija)
Italians	Talijani	Италијани (Italijani)
Universe	Svemir	Васиона (Vasiona)
Spine	Kralježnica	Кичма (Kičma)
Air	Zrak	Ваздух (Vazduh)
Education	Odgoj	Васпитање (Vaspitanje)
Week	Tjedan	Седмица (Sedmica)
History	Povijest	Историја (Istorija)
Pantaloons	Hlače	Панталоне (Pantalone)
Belly	Trbuh	Стомак (Stomak)
Science	Znanost	Наука (Nauka)
Personally	Osobno	Лично (Lično)
Persona	Osoba	Лице (Lice)
United Nations	Ujedinjeni Narodi	Уједињене Нације (Ujedinjene Nacije)
Bread	Kruh	Хлеб (Hleb)
Artificial	Umjetno	Вештачки (Veštački)
Cross	Križ	Крст (Krst)
Democracy	Demokracija	Демократија (Demokratija)
Detection	Spoznaja	Сазнање (Saznanje)
Island	Otok	Острво (Ostrvo)
Officer	Časnik	Официр (Oficir)
Road traffic	Cestovni promet	Друмски саобраћај (Drumski saobraćaj)
Autobahn	Autocesta	Аутопут (Autoput)
Length	Duljina	Дужина (Dužina)
Association	Udruga	Удружење (Udruženje)
Factory	Tvornica	Фабрика (Fabrika)
General	Opće	Опште (Opšte)
Christ	Krist	Христос (Hristos)
I'm sorry	Oprosti	Извини (Izvini)
Native language standard	Materinski jezićni standard	Матерњи језички стандард

Ondanks die redelik klein verskille word Kroaties, Bosnies en Serwies tans as verskillende tale beskou. Voorheen is hulle as dialekte van Serwo-Kroaties beskou. Kroaties het 'n lang literatuurgeskiedenis en het Slawies-puristiese strominge beleef; nuwe woorde is eerder aan Tsjeggies of Pools ontleen as aan nie-Slawiese tale soos Duits of Italiaans. Serwies is in besonder afgelei van Ou Kerkslawies en het meer Russiese invloede.

Kroaties	Bosnies	Serwies	Afrikaans
Glede ispušnih plinova i zagađivanja zraka, bilo bi potrebito poduzeti mjere sigurnosti!	U pogledu izduvnih gasova i zagađivanja vazduha, bilo bi potrebno preduzeti mjere bezbjednosti!	У погледу издувних гасова и загађивања ваздуха, било би потребно предузети мере безбедности!	Weens uitlaatgasse en lugbesoedeling sal dit nodig wees om maatreëls te tref om veiligheid te verseker.
Bijela sol za kuhanje kemijski je spoj natrija i klora.	Bijela so za kuhanje je hemijski spoj natrijuma i hlora.	Bela so za kuvanje je hemijsko jedinjenje natrijuma i hlora.	Wit sout vir kookdoeleindes is 'n chemiese verbinding van natrium en chloor.
Vlak sa željezničkoga kolodvora krenut će točno u deset sati.	Voz sa željezničke stanice krenut će tačno u deset sati.	Voz sa železničke stanice krenuće tačno u deset sati/časova.	Die trein sal stiptelik om tienuur van die stasie af vertrek.

Alfabette

In die loop van die geskiedenis is die taal met Latynse, Griekse, Glagolitiese, Cyrilliese en Arabiese letters geskryf. Vandag word dit met sowel Latynse as Cyrilliese letters geskryf. Serwies en Bosnies gebruik albei alfabette, terwyl Kroaties slegs Latynse letters gebruik.

In albei gevalle is die spelling nagenoeg foneties en kom die spelling normaalweg ooreen met die uitspraak:

Latyn na Cyrillies

A a B b C c Č č Ć ć D d Dž dž Đ đ E e F f G g H h I i J j K k
А а Б б Ц ц Ч ч Ћ ћ Д д Џ  џ  Ђ ђ Е е Ф ф Г г Х х И и Ј ј К к

L l Lj lj M m N n Nj nj O o P p R r S S Š š T t U u V v Z z Ž ž
Л л Љ  љ  М м Н н Њ  њ  О о П п Р р С с Ш ш Т т У у В в З з Ж ж

Cyrillies na Latyn

А а Б б В в Г г Д д Ђ ђ Е е Ж ж З з И и Ј ј К к Л л Љ  љ  М м
A a B b V v G g D d Đ đ E e Ž ž Z z I i J j K k L l Lj lj M m

N n Nj Nj O o P p R r S s T t Ć ć U u F f H h C c Č č Dž dž Š š
Н н Њ  њ  О о П п Р р С с Т т Ћ ћ У у Ф ф Х х Ц ц Ч ч Џ  џ  Ш ш

Lj, Nj en Dž verteenwoordig verskillende foneme en word as afsonderlike letters beskou. In seldsame gevalle kan hulle ook kombinasies van twee letters verteenwoordig, en word dan afsonderlik in Cyrilliese letters getranslitereer. Byvoorbeeld, "nadživeti" (oorleef in die sin van langer leef as) word getranslitereer as "Надживети", nie as "Наџивети". Dit was gebruiklik dat Đ geskryf is as Dj op tikmasjiene, maar die gebruik lei tot heelwat verwarring.

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Serwo-Kroaties.

• Wikiwoordeboek het 'n inskrywing vir Serwo-Kroaties.
• (en) "Serbo-Croatian language". Encyclopædia Britannica. Besoek op 2 Desember 2020.
• Serwiese en Kroatiese alfabette by Omniglot
• Sosiolinguistiese Analise van Serwo-Kroaties (in PDF formaat)