Volksrepubliek Toewa

Die Volksrepubliek Toewa (Tiwaans: Тьʙа Arat Respuʙlika, Toewa Arat Respoeblika, Russies: Тувинская Народная Республика; 1921–1944), ook bekend as Tannoe Toewa, was 'n gedeeltelik erkende onafhanklike staat in die gebied van die voormalige protektoraat Toewa van die Russiese Ryk. Dit was ’n satellietstaat van die Sowjetunie en is nou die Republiek Tiwa in die Russiese Federasie.

Тьʙа Arat Respuʙlika
Volksrepubliek van Toewa

← 1921-1944 →
Vlag Wapen
Ligging of Tannoe Toewa Kaart van die Republiek Tiwa, voorheen die Volksrepubliek Toewa.
Hoofstad	Kizil 51°43′N 94°27′O
Taal/Tale	Tiwaans, Russies
Godsdiens	Tibettaanse Boeddhisme, Sjamanisme
Regering	Sosialistiese republiek
President	Chertek Antsjimaa-Toka
Eerste Minister	Saltsjak Toka
Historiese tydperk	Tussenoorlogse tydperk
- Gevestig	14 Augustus 1921
- Geannekseer	11 Oktober 1944
Oppervlakte
- 1944	170 500 km2 65 830 sq mi
Bevolking
- 1944 skatting	95 400
Digtheid	0,6 /km²  1,4 /sq mi
Geldeenheid	akşa

Geskiedenis

Die gebied waar die huidige Russiese republiek lê, het voorheen as Oerjanchai bekendgestaan. Tot 1911 is dit beskou as ’n ondergeskikte uitbreiding van Buite-Mongolië, wat weer deel was van China onder die Qing-dinastie. In 1911, die jaar van die Chinese Rewolusie, het die tsaar van Rusland ’n seperatistebeweging onder die Toewane begin. Op 15 Februarie 1912 het die plaaslike elite Toewa tot 'n onafhanklike land verklaar met die wens dat die opperste geestelike leier die staatshoof sou wees.

In April 1914 het Toewa 'n protektoraat van Rusland geword en die Russiese administratiewe sentrum Belotsarsk (die huidige hoofstad Kizil) is gestig. Die Russe het Toewa nie as deel van Buite-Mongolië beskou nie. Die Chinese regering het nooit sy aanspraak op Oerjanchai of Buite-Mongolië laat vaar nie, en tegnies maak die Republiek China in Taiwan steeds aanspraak daarop.

Ná die Russiese Rewolusie van 1917 het kommunistiese troepe Toewa in Januarie 1920 beset. Die chaos wat met dié tydperk gepaard gegaan het, het die Toewane kans gegee om hulle onafhanklikheid te verklaar. Op 14 Augustus 1921 het die Bolsjewiste ná 'n referendum 'n volksrepubliek uitgeroep wat ook in die volksmond as Tannoe Toewa bekend was. Die hoofstad Belotsarsk (Белоцарск) se naam is in Kizil ("rooi" in Turkse tale) verander (Russiese transliterasie: Кызыл). 'n Verdrag tussen die Sowjetunie en die Volksrepubliek van Mongolië in 1926 het die land se onafhanklikheid bevestig. Geen ander lande het dit amptelik erken nie.

Toewa se premier was Donduk Kuular. Hy het Boeddhisme die staatsgodsdiens gemaak en het probeer om setlaars en propaganda uit Rusland te beperk. Hy het ook probeer om bande met Mongolië te vestig. Rusland het ál meer onthuts geraak daaroor en in 1929 is Kuular in hegtenis geneem en later tereggestel. In Rusland is vyf lede van die Kommunistiese Universiteit van die Werkers van die Ooste (KUTV), dieselfde groep wat Kuular tereggestel het, in 1930 aangestel as buitengewone kommissarisse vir Toewa. As troue ondersteuners van Josef Stalin se regering het hulle Toewa se Kommuniste Party van ongeveer 'n derde van sy lede gesuiwer en kollektivisme op die tradisioneel nomadiese land afgedwing.

Die nuwe regering het Boeddhisme en sjamanisme in Toewa probeer uitwis. Die pogings om die nomadiese leefstyl uit te roei was minder suksesvol. 'n Sensus in 1931 het aangetoon dat 82,2% van die Toewane steeds nomades was. Salchak Toka, een van die kommissarisse, is in 1932 aangestel as algemene sekretaris van die Toewaanse Volksrevolusionêre Party. Hy het tot met sy dood in 1973 die mag behou.

Toewa het op 25 Junie 1941, drie dae ná die Sowjetunie, by die Geallieerdes in die Tweede Wêreldoorlog aangesluit. Op 11 Oktober 1944, met die instemming van Toewa se parlement, is die land in die USSR opgeneem as die Toewaanse Outonome Oblast in die Russiese SFSR), alhoewel daar nie 'n stemming oor die aangeleentheid was nie. Die titel eerste sekretaris van die Kommunistiese Party in Toewa is aan Toka gegee. Toewa was van 10 Oktober 1961 tot 1992 'n outonome republiek, die Toewaanse Outonome Sosialistiese Sowjetrepubliek, in die RSFSR.

Hoewel gesprekke oor die herstel van die soewereiniteit van die huidige Republiek Tiwa plaasgevind het, het dit nog op niks uitgeloop nie. Redes hiervoor sluit in die republiek se afhanklikheid van die Russiese ekonomie en die russifisering van die bevolking.