Wikipedia

The Satanic Verses

Hierdie artikel handel oor die roman deur Salman Rushdie. Vir 'n artikel oor die godsdienstige verse, sien Sataniese Verse.

The Satanic Verses is die vierde roman van die Brits-Indiese skrywer Salman Rushdie. Dit is in September 1988 die eerste keer gepubliseer en is geïnspireer deur die lewe van die Islamitiese profeet Mohammed. Nes in sy vorige boeke gebruik Rushdie magiese realisme en het hy van kontemporêre gebeure en mense gebruik gemaak om sy karakters te skep. Die titel verwys na die Sataniese Verse, 'n groep verse uit die Koran oor drie heidense godinne van Mekka: Allāt, Al-Uzza en Manāt.[1] Die deel van die verhaal wat oor die "sataniese verse" (of "duiwelsverse") gaan, is gebaseer op vertellings deur die historici al-Waqidi en al-Tabari.[1]

The Satanic Verses
SkrywerSalman Rushdie
LandVlag van Verenigde Koninkryk Verenigde Koninkryk
TaalEngels
GenreMagiese realisme
UitgewerViking UK
Uitgegee1988
MediumDruk (harde- & sagteband)
Bladsye546 (1ste uitg.)
ISBN0-670-82537-9
Voorloper Shame
VervolgHaroun and the Sea of Stories
Letterkunde-portaal
Salman Rushdie in 2008.

Die boek is wyd geprys en was in 1988 'n finalis in die Bookerprys (wat deur Peter Carey se Oscar and Lucinda gewen is). Dit het in dié jaar die Whitbreadprys gewen vir roman van die jaar.[2] Timothy Brennan het die werk genoem "die mees ambisieuse roman oor die immigrante-ervaring in Brittanje".

Die boek en sy waargenome godslastering is genoem as motivering vir Islamitiese ekstremistiese bomaanvalle, moorde en opstande en het 'n debat ontlok oor sensuur en godsdiensgemotiveerde geweld. Uit vrees vir onrus het die Indiese regering die invoer van die boek na dié land verbied.[3][4] In 1989 het ajatolla Roeholla Chomeini 'n beroep gedoen om Rushdie se dood. Dit het gelei tot verskeie mislukte sluipmoordaanvalle op die skrywer, aan wie die Britse regering polisiebeskerming gebied het,[5] asook aanvalle op verskeie individue wat met die boek verbind is, insluitende die Japannese vertaler Hitoshi Igarashi, wat in 1991 doodgesteek is. Pogings tot moord op Rushdie het voortgeduur, tot met die aanval op hom in Augustus 2022.

Storielyn

wysig

The Satanic Verses bestaan uit 'n raamvertelling wat gebruik maak van elemente van magiese realisme, verweef met 'n reeks ondergeskikte intriges wat vertel word as droombeelde soos ervaar deur een van die hoofkarakters. Die raamvertelling, soos in baie van Rushdie se stories, behels Indiese ekspats in England. Die twee hoofkarakters, Gibreel Farishta en Saladin Chamcha, is albei akteurs met 'n Indiese Moslemagtergrond. Farishta is 'n Bollywood-superster wat gewoonlik die rolle van Hindoegode vertolk (die karakter is deels geskoei op die Indiese rolprentsterre Amitabh Bachchan en N.T. Rama Rao).[6] Chamcha is 'n emigrant wat weggebreek het van sy Indiese identiteit en stemoorklanking in Engeland doen.

Aan die begin van die roman is albei in 'n gekaapte vliegtuig op pad van Indië na Brittanje.[7] Die vliegtuig ontplof oor die Engelse Kanaal, maar die twee word toweragtig gered. In 'n wonderbaarlike transformasie neem Farishta die persoonlikheid van die aartsengel Gabriël aan en Chamcha dié van 'n duiwel. Chamcha word in hegtenis geneem en gaan as 'n vermeende onwettige immigrant deur 'n pynlike ervaring van polisiemishandeling. Farishta se transformasie kan gedeeltelik op 'n realistiese vlak beskou word as die simptoom van die karakter se ontwikkeling van skisofrenie.

Albei karakters sukkel om weer hulle lewe agtermekaar te kry. Farishta soek en vind sy verlore liefde, die Engelse bergklimmer Allie Cone, maar hulle verhouding word in die wiele gery deur sy geestesiekte. Chamcha, wat sy menslike vorm wonderbaarlik teruggekry het, wil wraak neem op Farishta omdat hy hom versaak het ná hulle gesamenlike val uit die gekaapte vliegtuig. Hy doen dit deur Farishta se patologiese jaloesie aan te vuur en dus sy verhouding met Allie te verwoes. Farishta besef eindelik wat Chamcha gedoen het, maar vergewe hom en red selfs sy lewe.

Albei keer terug na Indië. Farishta gooi Allie van 'n hoë gebou af in nog 'n aanval van jaloesie en pleeg dan selfmoord. Chamcha, wat nie net deur Farishta vergewe is nie, maar ook met sy verveemde pa versoen geraak en vrede met sy eie Indiese indentiteit gemaak het, besluit om in Indië te bly.

Droombeelde

wysig

Verweef in dié verhaal is 'n reeks halfmagiese droombeeldvertellings, wat toegeskryf word aan Farishta se gemoedstoestand.

Een van die droombeelde is 'n gefiksionaliseerde vertelling van die lewe van Mohammed (wat in die roman "Mahound" of "die Boodskapper" genoem word) in Jahilia. Die middelpunt daarvan is die sogenaamde sataniese verse, waarin die profeet eers van 'n onthulling vertel wat 'n beroep doen om die aanvaarding van drie van die ou politeïstiese godinne, maar dit later ontken as 'n fout wat deur die duiwel voortgebring is. Daar is ook twee teenstanders van die die "Boodskapper": 'n heidense priesteres, Hind, en 'n skeptiese en satiriese digter, Baal. Toe die profeet triomfantelik na Mekka terugkeer, gaan kruip Baal in 'n ondergrondse bordeel weg waar die prostitute die identiteite van die profeet se vroue aanneem. Een van die profeet se metgeselle beweer ook hy het dele van die Koran subtiel verander soos dit aan hom gedikteer is, omdat hy die egtheid van die "Boodskapper" in twyfel trek.

Die tweede droombeeld vertel die verhaal van Ayesha, 'n Indiese boeremeisie wat beweer sy kry onthullings van die aartsengel Gabriël. Sy oorreed almal op haar dorpie om 'n pelgrimstog na Mekka te voet te onderneem. Sy beweer hulle sal oor die Arabiese See kan loop. Die pelgrimstog eindig in 'n katastrofale klimaks toe die gelowiges almal in die water inloop en verdwyn. Daar is ontstellende teenstrydighede in die vertellings van ooggetuies oor of hulle eenvoudig verdrink het en of hulle wonderbaarlik in staat was om oor die water te loop.

In 'n derde droombeeld is 'n fanatiese ekspat-godsdiensleier, die "Imam", in 'n laat 20ste-eeuse opset (dis duidelik 'n satire oor Chomeini).[8]

Resensies en ontleding

wysig

Die boek het oor die algemeen gunstige resensies gekry. In 'n resensiebundel van 2003 oor Rushdie se loopbaan noem die invloedryke resensent Harold Bloom The Satanic Verses "Rushdie se grootste estetiese prestasie".[9] Timothy Brennan noem die werk "die mees ambisieuse roman wat nog gepubliseer is oor die immigrante-ervaring in Brittanje" wat die immigrante se droomagtige disoriëntasie vasvang. Die boek word beskou as "basies 'n studie in vervreemding".[2]

Muhammad Mashuq ibn Ally het geskryf: "The Satanic Verses gaan oor identiteit, vervreemding, ontworteling, wreedaardigheid, kompromie en konformiteit. Dié konsepte staar alle immigrante in die gesig wat deur albei kulture ontnugter is: die een waarin hulle is en die een waarby hulle aansluit. Omdat hulle egter weet hulle kan nie 'n lewe van anonimiteit lei nie, wissel hulle tussen die twee. The Satanic Verses is 'n weerspieëling van die skrywer se dilemmas." Die werk is 'n "rekord, hoewel surrealisties, van die skrywer daarvan se voortdurende identiteitskrisis."[2] Ally sê die boek ontbloot die skrywer eindelik as "die slagoffer van 19de-eeuse Britse kolonialisme".[2] Rushdie self het dié vertolking van sy boek bevestig en gesê dit gaan nie oor Islam nie, "maar oor migrasie, metamorfose, 'n verdeelde self, liefde, die dood, Londen en Bombaai."[2] Hy het ook gesê: "Dis 'n roman wat 'n kastyding van Westerse materialisme bevat. Die aanslag is komies."[2]

Nadat die omstredenheid om die boek ontstaan het, het sommige geleerdes wat vertroud met die boek en met Rushdie se hele werk is, soos M.D. Fletcher, die reaksie as ironies beskou. Hy het geskryf: "Dit is dalk ironies dat van die grootste vyandigheid jeens Rushdie kom van dié oor wie en (in 'n sin) vir wie hy skryf."[10] Hy sê die manifestasies van die omstredenheid in Brittanje:

verpersoonlik 'n woede wat deels uit die frustrasies van die migrante-ervaring spruit en algemeen weerspieël word in mislukkings van veelkulturele integrasie, albei belangrike temas van Rushdie. Dit is duidelik dat Rushdie se belangstellings insluit verkennings van hoe migrasie 'n mens se bewustheid verhoog dat waarnemings van die werklikheid relatief en broos is, en van die aard van godsdienstige geloof en onthulling, om nie te praat van die politieke manipulasie van godsdiens nie. Rushdie se idees oor die belangrikheid van die letterkunde loop in 'n mate parallel met die waarde wat in die Islamitiese tradisie aan die geskrewe woord geheg word. Maar dit lyk of Rushdie aangeneem het uiteenlopende gemeenskappe en kulture deel 'n mate van gemeenskaplike morele gronde op die basis waarvan dialoog gevoer kan word, en om dié rede het hy dalk die onverbiddelike aard van die vyandigheid onderskat wat The Satanic Verses veroorsaak het, al is 'n belangrike tema van die roman die gevaarlike aard van geslote, absolutistiese geloofstelsels.[10]

The Satanic Verses toon Rushdie se neiging om sy werk in terme van parallelle stories te organiseer. In die boek "is daar belangrike parallelle stories, werklikheids- en droomtonele wat mekaar afwissel en wat verbind word deur die repeterende name van die karakters in elk; dit verskaf intertekste in elke roman wat kommentaar op die ander stories lewer." The Satanic Verses toon ook Rushdie se gebruik om sinspelings te gebruik om skakels te skep. In die boek gebruik hy alles van mitologie tot "kwinkslae wat onlangse populêre kultuur oproep".[10]

Omstredenheid

wysig

Die roman het deurgeloop onder aantygings van godslastering oor die verwysing daarin na die Sataniese Verse in die Koran. Pakistan het die boek in November 1988 verbied. Op 12 Februarie 1989 het 10 000 betogers teen Rushdie en die boek in Islamabad, Pakistan, byeengekom. Ses betogers is dood in 'n aanval op die Amerikaanse Kultuursentrum, en 'n kantoor van American Express is geplunder. Namate die geweld versprei het, is die boek in Indië verbied[11] en in Brittanje in betogings verbrand.

Intussen het die Britse Commission for Racial Equality en 'n liberale dinkskrum, die Policy Studies Institute, seminare oor die Rushdiesaak gehou. Hulle het nie die skrywer Fay Weldon, wat haar oor die verbranding van boeke uitgelaat het, genooi nie, maar wel Shabbir Akhtar, 'n gegradueerde in filosofie aan die Universiteit van Cambridge, wat 'n beroep gedoen het om "'n onderhandelde kompromie" wat "Moslemse gevoelighede sou beskerm teen nuttelose uittarting". Die joernalis en skrywer Andy McSmith het toe geskryf: "Ek is bevrees ons is die getuies van die ontstaan van 'n nuwe en gevaarlik onliberale "liberale" ortodoksie wat beoog om dr. Akhtar en sy fundamentalistiese vriende te akkommodeer."[12]

Fatwa

wysig

In middel Februarie 1989, ná 'n gewelddadige opstand in Pakistan oor die boek, het die ajatolla Roeholla Chomeini, destyds die leier van Iran en 'n Sjiitiese geleerde, 'n fatwa uitgereik wat 'n beroep doen om die dood van Rushdie en sy uitgewers.[13] Hy het gevra Moslems moet Rushdie uitwys aan dié wat hom kan vermoor as hulle nie self kan nie. Hoewel die Britse Konserwatiewe regering van Margaret Thatcher hom polisiebeskerming gebied het, was baie politici aan albei kante die skrywer vyandiggesind. Die Britse LP van die Arbeidersparty Keith Vaz het kort ná sy verkiesing in 1989 'n optog deur Leicester gelei waarin gevra is dat die boek verbied word, terwyl die Konserwatiewe politikus Norman Tebbit, die party se voormalige voorsitter, Rushdie genoem het 'n "buitengewone skurk" wie se "openbare lewe 'n rekord is van veragtelike dade van verraad teen sy opvoeding, godsdiens, aanneemtuisland en -nasionaliteit".[14]

Die joernalis Christopher Hitchens het Rushdie verdedig en gevra dat kritici die geweld van die fatwa veroordeel in plaas van die roman of die skrywer. Hitchens het die fatwa beskou as die begin van 'n kultuuroorlog op vryheid.[15]

Ondanks 'n verklaring van versoening deur Iran in 1998 en Rushdie se verklaring dat hy nie meer gaan wegkruip nie, het die Irannese staatsnuusagentskap in 2006 berig die fatwa sal permanent van krag bly, want die enigste persoon wat 'n fatwa kan herroep, is die persoon wat dit in die eerste plek uitgeroep het en Chomeini is intussen oorlede.[16]

Geweld, sluipmoorde en pogings tot moord

wysig

Hitoshi Igarashi, Rushdie se Japannese vertaler, is op 13 Julie 1991 op die kampus waar hy klas gegee het, gevind nadat hy doodgesteek is. Tien dae voor Igarashi se moord, op 3 Julie 1991, is Rushdie se Italiaanse vertaler, Ettore Capriolo, by sy huis in Milaan ernstig gewond deur 'n aanvaller wat hom verskeie kere gesteek het.[17] William Nygaard, die Noorweegse uitgewer van The Satanic Verses, is op 11 Oktober 1993 in Oslo ernstig gewond deurdat hy drie keer in die rug geskiet is. Nygaard het oorleef, maar het maande in die hospitaal deurgebring.

Die boek se Turkse vertaler, Aziz Nesin, was die teiken van brandstigters wat die Madimakhotel ná die Vrydaggebede op 2 Julie 1993 in Sivas, Turkye, aan die brand gesteek het. Altesaam 37 mense, hoofsaaklik geleerdes, digters en musikante, is dood. Nesin het die dood vrygespring omdat hy nie vroeg in die aanval herken is nie.[18]

In September 2012 het Rushdie twyfel uitgespreek dat The Satanic Verses toe gepubliseer sou word weens 'n klimaat van "vrees en senuagtigheid".[19]

In Maart 2016 het PEN America berig die losprys vir die fatwa op Rushdie is met $600 000 verhoog. Irannese topmedia het bygedra tot die bedrag deur geld te voeg by die $2,8 miljoen wat reeds aangebied is.[20] In reaksie het die Sweedse Akademie, wat die Nobelprys vir Letterkunde toeken, die doodstraf verwerp en dit 'n "ernstige verkragting van vrye spraak" genoem. Dit was die eerste keer dat hulle kommentaar gelewer het sedert die publikasie van die boek.[21]

Op 12 Augustus 2022 is Rushdie op die verhoog aangeval net voordat hy die Chautauqua-instituut in Chautauqua, New York, sou toespreek. 'n Ooogetuie het gesê Rushdie is verskeie kere gesteek en het 'n wond aan die regterkant van sy nek gehad, wat tot baie bloedverlies gelei het. Daarna is berig senuwees in Rushdie se een arm is beskadig, daar was skade aan sy lewer en 'n oog, daar was baie bloedverlies en hy het met behulp van 'n ventilator asemgehaal.[22]

Die aanvaller is dadelik in hegtenis geneem.[23] Hy is aangekla van poging tot moord en aanranding. Hy het skuld ontken en is steeds in aanhouding.[24] Teen 14 Augustus was Rushdie na berig word af van die ventilator en kon hy praat.[25]

Verwysings

wysig
  1. ↑ 1,0 1,1 Erickson, John D. (1998). "The view from underneath: Salman Rushdie's Satanic Verses". Islam and Postcolonial Narrative. Cambridge, UK: Cambridge University Press. pp. 129–160. doi:10.1017/CBO9780511585357.006. ISBN 0-521-59423-5.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Netton, Ian Richard (1996). Text and Trauma: An East-West Primer. Richmond, UK: Routledge Curzon. ISBN 0-7007-0326-8.
  3. ↑ Manoj Mitta (25 Januarie 2012). "Reading 'Satanic Verses' legal". The Times of India. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 April 2013. Besoek op 24 Oktober 2013.
  4. ↑ Suroor, Hasan (3 Maart 2012). "You can't read this book". The Hindu. Besoek op 7 Augustus 2013.
  5. ↑ "'The Satanic Verses' author Salman Rushdie on ventilator after New York stabbing". Fortune. Besoek op 15 Augustus 2022.
  6. ↑ "Notes for Salman Rushdie: The Satanic Verses". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 20 November 2000. Besoek op 5 Augustus 2015.
  7. ↑ Patrascu, Ecaterina (2013). "Voices of the "Dream-Vilayet" – The Image of London in The Satanic Verses". Between categories, beyond boundaries: Arte, ciudad e identidad. Granada: Libargo. pp. 100–111. ISBN 978-84-938812-9-0.
  8. ↑ "How Salman Rushdie's Satanic Verses has shaped our society". the Guardian (in Engels). 11 Januarie 2009.
  9. ↑ Harold Bloom (2003). Introduction to Bloom's Modern Critical Views: Salman Rushdie. Chelsea House Publishers.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 M. D. Fletcher (1994). Reading Rushdie: Perspectives on the Fiction of Salman Rushdie. Rodopi B.V, Amsterdam.
  11. ↑ "Reading 'Satanic Verses' legal". The Times of India. 25 Januarie 2012. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 April 2013.
  12. ↑ McSmith 2011, page 16
  13. ↑ "Ayatollah sentences author to death". BBC. 14 Februarie 1989. Besoek op 29 Desember 2008.
  14. ↑ No Such Thing as Society, Andy McSmith, Constable 2011, page 96 ISBN 978-1-84901-979-8
  15. ↑ Christopher Hitchens. Assassins of the Mind. Vanity Fair, Februarie 2009.
  16. ↑ "Iran says Rushdie fatwa still stands". Iran Focus. 14 Februarie 2006. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 April 2009. Besoek op 22 Januarie 2007.
  17. ↑ Helm, Leslie (13 Julie 1991). "Translator of 'Satanic Verses' Slain". Los Angeles Times. Besoek op 11 Februarie 2013.
  18. ↑ Freedom of Expression after the “Cartoon Wars” deur Arch Puddington, Freedom House, 2006
  19. ↑ "Salman Rushdie: Satanic Verses 'would not be published today'". BBC News. BBC. 17 September 2012. Besoek op 17 September 2012.
  20. ↑ "PEN condemns increased fatwa bounty on Salman Rushdie", The Guardian, 2 Maart 2016.
  21. ↑ "Nobel panel slams Rushdie death threats", The Local, 24 Maart 2016.
  22. ↑ "Salman Rushdie: Author on ventilator and unable to speak, agent says". BBC News. 12 Augustus 2022. Besoek op 12 Augustus 2022.
  23. ↑ "Salman Rushdie attacked on stage in New York". BBC. 12 Augustus 2022.
  24. ↑ Antonio Vargas, Ramon (14 Augustus 2022). "Salman Rushdie attack: suspect pleads not guilty to attempted murder charge". The Guardian. Besoek op 14 Augustus 2022.
  25. ↑ Antonio Vargas, Ramon (14 Augustus 2022). "Salman Rushdie is off ventilator and able to talk, agent says". The Guardian. Besoek op 14 Augustus 2022.

Nog leesstof

wysig
  • Nicholas J. Karolides, Margaret Bald & Dawn B. Sova (1999). 100 Banned Books: Censorship Histories of World Literature. New York: Checkmark Books. ISBN 0-8160-4059-1.
  • Pipes, Daniel (2003). The Rushdie Affair: The Novel, the Ayatollah, and the West (1990). Transaction Publishers. ISBN 0-7658-0996-6.

Eksterne skakels

wysig
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=The_Satanic_Verses&oldid=2652888"