Bep du Toit

Bep du Toit (gebore op 27 Maart 1937 in Zwartsluis) is 'n Afrikaanse skrywer van jeugverhale en liefdesromans. Sy het as skrywer oor 'n tydperk van 30 jaar onder andere 21 romans en 14 kortverhale, wat in verskeie tydskrifte gepubliseer is, geskryf.

Lewe en werk

Herkoms

Betje Huisman is op 27 Maart 1937 in Zwartsluis in die provinsie Overijssel in Nederland gebore. Haar noemnaam Bep is ’n afleiding van haar voorname. Op Zwartsluis kry sy haar laerskoolopleiding en gaan dan na die dorp Apeldoorn waar sy by ’n huishoudskool ’n diploma behaal in Huishoudkunde en Kinderversorging. Die gesin van ses emigreer in 1954 na Suid-Afrika.

Lewe in Suid-Afrika

In 1954 werk sy as kinderoppasser by ’n lid van die Nederlandse Ambassade, waarna sy ’n pos aanvaar as hulponderwyseres by die Goede Hoop Kleuterskool in Pretoria. Intussen neem sy aandklasse by die Tegniese Kollege en behaal die Matrieksertifikaat in 1958. In 1962 behaal sy aan die Universiteit van Pretoria ’n Diploma in Kleuteropvoeding (cum laude). Die Goede Hoop Kleuterskool was in ’n arm buurt geleë en sy gaan hiervandaan na die Oostelike Voorstede Kleuterskool, wat kinders uit ’n meer gegoede buurt bedien het. Later aanvaar sy ’n pos by die Tinktinkie Kleuterskool, waar onder andere kinders uit die Andries Hendrik Potgieter Tehuis skoolgaan.

Persoonlike lewe

Sy is in 1965 getroud met die kunsskilder Dan du Toit en hulle het vier seuns, wat binne ses jaar van mekaar gebore is. Na haar troue hou sy dus op met werk en maak die kinders groot. In 1992 behaal sy aan die Universiteit van Suid-Afrika ’n B.A.-graad met hoofvakke Afrikaans-Nederlands en Literatuurwetenskap. In 1998 dien sy as medekeurder vir die ATKV-romanwedstryd. Sy is sekretaris van ATKV-Centurion se leeskring en lewer gereeld boekbesprekings, terwyl sy op maatskaplike terrein lid is van die Nederduits Hervormde Kerk se Sustersvereniging, wat veral diens lewer in bejaarde sorg. Sy is ook lid van die redaksie van die vroulike kerkblad Konteks.

Skryfwerk

Skryfwerk vir kinders en die jeug

Haar skrywersloopbaan begin deur die stories wat sy vir die kinders in die kleuterskool en ook haar eie kinders vertel het, neer te skryf. Hierdie stories stuur sy vir die Siembamba program van die Afrikaanse Diens van die Suid-Afrikaanse Uitsaaikorporasie (SAUK), wat oor die jare verskeie hiervan uitsaai.

’n Verhaal vir jong kinders, Die geheim van die posbus verskyn in 1980 en die Engelse vertaling, The secret of the letterbox word in die Kaapse Kleurlingskole as leesboek gebruik.

Hierna volg die jeugverhaal ’n Lang pad huis toe, wat in 1984 op die kortlys is vir HAUM-Literêr se prys vir jeugliteratuur. Ook hierdie boek word in skole voorgeskryf. Die verhaal speel af in 1899. Die veertienjarige Sean Basson van Iers-Franse afkoms is in die Kaap en alleen op die wêreld. Hy weet nie of hy hoort by die mense wat saam met hom in die land woon en of hy hoort by die Britse soldate wat die land instroom en die taal van sy oorlede moeder praat nie. Sean se soektog na ’n eie identiteit neem hom na die Noorde en teen die agtergrond van oorlogsgewoel en ontberinge groei daar mettertyd in hom ’n sterk bewussyn van lotsverbondenheid.

Skryfwerk vir volwassenes

Kortverhale

Voor 1994 lewer sy ook verskeie bydraes vir die SAUK se Vrouerubriek program. Sy begin ook met die skryf van kortverhale wat sy in tydskrifte soos Die Brandwag, Huisgenoot, Sarie, Taalgenoot, Pronk en Huisvrou publiseer. Die kortverhaal Ontwaking verower ’n eerste prys in die kortverhaalwedstryd wat deur die Stadsraad van Verwoerdburg in samewerking met Huisgenoot uitgeskryf is. Sy lewer ook bydraes vir De Kat en Christelike Vrou, die tydskrif van die NH Kerk.

Romans

Sy skryf vanaf die laat negentigerjare verhale vir volwassenes. In ’n Gasvrou vir Verkuylspan (1998) is Linda moeg vir die gejaagde stadslewe en aanvaar ’n betrekking op ’n skilderagtige gasteplaas. Dinge is daar egter heel anders as wat sy haar voorgestel het.

Die verhaal van Johanna Brandt (1999) is gebaseer op die ware verhaal van die bekende vrou wat in visioene ’n boodskap van God vir haar volk ontvang het. In haar veelbewoë lewe het die meetsnoere nie altyd op lieflike plekke geval nie. Die Anglo-Boereoorlog en haar deelname daaraan is nou verweef met haar en Lou Brandt se besondere liefdesverhaal. Tydens die Anglo-Boereoorlog het sy haar ma gehelp om Boere-spioene in en uit Pretoria te kry.

Liefde en ’n bietjie groente (2000) is Tulle van As se verhaal. Vir haar bestaan haar kinderjare nie, want sy onthou net flarde terugflitse en niemand wil daaroor praat nie. Sy verloor boonop haar werk en al wat sy nog nodig gehad het, was om onverwags in die kluis toegesluit te word. Gelukkig is sy nie alleen nie.

Christien Joubert betrap in Liefde gee ’n tweede kans (2003) haar verlamde sussie en haar verloofde in ’n vurige omhelsing. Sy besluit om ’n nuwe lewe in Kaapstad te begin en raak betrokke by haar nuwe buurman, dr. Sias Malan, wat ook nog rou is oor die verlies van sy vrou. Stadigaan besef hulle dat die liefde mens tog soms ’n tweede kans gee.

Maryna het in ’n Man soos Hanno (2003) saam met Hanno grootgeword en almal het aanvaar hulle sal eendag trou. Haar wewenaarpa trou weer en dit is die ideale tyd vir Hanno en Maryna om af te haak. Die vanselfsprekendheid van haar lewe begin Maryna egter nou beklem.

In Meisie met die hoed(2003) trek Sophia Delport en haar kat in die Delports se huis in. Jurgens Brits pas die huis vir die Delports op en sy sistematiese, geordende bestaan word totaal deur Sophia in die wiele gery.

Olivia Verwey voel in Ek is Olivia (2004) nooit regtig tuis in haar eie familie nie, behalwe by tant Hannah, haar pleegma. Selfs haar verloofde, Wynand, probeer haar lewe beheer. Toe ontmoet sy vir Theo, wat vir haar sê sy moet haarself wees.

In Roep van die houtkapper (2004) draai Mignon se lewe om haar viool en haar droom om lid van ’n orkes te word. Braam van Rensburg, die nuwe huurder van die stoepkamer in hulle kommune, daag egter op.

Leila is die Reënboogmeisie (2005) van die titel van die boek. Sy hou haar nuwe buurman al ’n paar dae lank dop en sien dat hy ’n man is wat van roetine hou, die tipe saam met wie sy dit nie sal uithou nie. Barend, die buurman, is intussen verveeld en onvergenoeg met die eenselwigheid van elke dag. Leila maak hom wakker, verander die vaalheid in ’n reënboog en leer hom om sy droom te volg.

Die oop pad (2007) is Vera de Lange se verhaal. Sy is vyf en veertig, haar man is vyf jaar tevore dood en sy werk as vryskut om die pot aan die kook te hou. Haar lewe draai om haar kinders. Dan moet sy ’n onderhoud voer met doktor Simon Verster, die ryk en gesiene sakeman en boonop ’n wewenaar. Vera wil nie ’n vriendskap met ’n man oorweeg nie, want haar kinders het haar nodig, maar miskien moet sy vir ’n verandering aan haarself ook dink.

In Kinkels van die hart (2008) staan Erina heel inskiklik haar kamer aan Lukas uit Skotland af. Toe sy onuitstaanbare verloofde egter ook haar opwagting maak, is die gort gaar. Sy kan nie glo dat ’n man soos Lukas toelaat dat ’n vrou hom so behandel nie.

Anja behoort in Met ’n knippie sout (2008) dolgelukkig te wees. Sy staan op troue met Richard wat ’n ware heer is en uit een van die beste en rykste Britse families kom. Haar ouers het ook spesiaal Engeland toe gekom vir die troue. Anja besef egter dat sy nie kans sien vir ’n lewe saam met Richard en sy snobistiese ouers wat van haar iemand anders wil maak as wat sy is nie. Sy vlug dus sodat sy op haar eie voete kan staan. Miskien kan Wessel haar daarmee help.

Hannie Joubert droom in Ridder op ’n Vosperd (2008) al van kleintyd af om ’n verpleegster te word, maar haar pa staan vierkant in haar pad. Die groot maar sagmoedige Matthys se bouperseel is egter langs die hospitaal en Hannie loop onvermydelik dikwels in hom vas.

In Die nuwe Amelia (2010) was Amelia tevrede met haar mank voet. Henning Pelser, die bergklimmer en ’n ortopedis met sy goudvis, kom versteur egter haar vrede.

Eerbewyse

In 2009 ontvang sy 'n ATKV-toekenning vir Afrikaanse Taal en Kultuurbevordering.

Publikasies

Werke wat uit haar pen verskyn sluit in:

Jaar	Publikasies
1980	Die geheim van die posbus
1984	’n Lang pad huis toe
1997	’n Huis vir drie
1998	’n Gasvrou vir Verkuylspan
1999	Om liefdeswil
	Die verhaal van Johanna Brandt
2000	Liefde en ’n bietjie groente
2001	Die bed van Og en ander verhale
	Ou drome, nuwe drome
2002	Liefdesoffer op Dwarswater
2003	Liefde gee ’n tweede kans
	’n Man soos Hanno
	Meisie met die hoed
2004	Ek is Olivia
	Roep van die houtkapper
2005	Liefde is ’n klokkespel
	Reënboogmeisie
	Waag dit, Erika!
2006	Inkeer na geluk
2007	Die oop pad
2008	Kinkels van die hart
	Met ’n knippie sout
2010	Ridder op ’n Vosperd
2012	Die nuwe Amelia

Bronnelys

Ongepubliseerde dokumente

• Du Toit, Bep. Lewenskets. Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum (NALN) Bloemfontein
• Du Toit, Bep. Biografie. Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum (NALN) Bloemfontein