Johann Koch

Ds. Johann Augustinus Koch (11 Julie 1871, distrik Wakkerstroom, Transvaal – 14 Julie 1925, Stellenbosch) was ’n predikant in die Nederduitse Gereformeerde Kerk wat van 1898 tot 1923, toe hy om gesondheidsredes sy emeritaat moes aanvaar, agtereenvolgens die gemeentes Bredasdorp, Loxton, Albertinia, Christiana, Pearston en Kuilsrivier bedien het.

Die ou kerk op Bredasdorp, waar ds. Koch predikant was van 1898 tot hy in 1903 'n beroep na die Karoo moes aanvaar weens gesondheidsredes. Dié kerk is gebou in 1842, vergroot in 1856 en afgebreek in 1911. Die "nuwe" kerk is ingewy op 23 en 24 November 1912.

Ds. Johann Augustinus Koch.

Die sogenaamde noodkerk van die NG gemeente Loxton was in gebruik van 1900 tot die inwyding van die nuwe en huidige kerkgebou in 1924. In dié beskeie gebou het ds. Koch, die gemeente se eerste leraar, die gemeente van 1903 tot 1905 bedien.

Die "verenigde kerk" van die NG gemeente Christiana moes in ds. Koch se dienstyd (1914-'16) dringend vervang word omdat dit net 'n derde van die gemeentelede kon huisves. Ds. H.P. Pretorius het die hoeksteen van die gemeente se huidige kerk, ontwerp deur Gerard Moerdijk, op 9 April 1921 gelê.

Die NG gemeente Kuilsrivier was van 23 Januarie 1920 tot 29 November 1923 ds. Koch se laaste gemeente.

Ds. Koch, omstreeks 1917.

Herkoms en opleiding

Johann Koch was die kleinseun en naamgenoot van die dokter J.A. Koch, wat ongeveer 1842 uit Duitsland na Suid-Afrika gekom en in die Paarl gepraktiseer het en daar omstreeks 1866 oorlede is. Johann Koch die jonge is op Schuilplaats gebore en op Amersfoort deur ds. Frans Lion Cachet gedoop. Sy ouers het later na Middelburg, Tvl., verhuis en daar het hy sy eerste skoolonderwys in die publieke skool onder mnr. H. Keet ontvang. Aangesien dit eers sy plan was om onderwyser te word, het hy in 1889 die derdeklas-onderwyserseksamen afgelê. Toe dit later sy begeerte was om predikant te word is hy Stellenbosch toe, waar hy in 1892 matriek eerste klas gemaak het en die volgende jaar tot die Kweekskool toegelaat is nadat hy die admissie met lof afgelê het. Onder die prof. N.J. Hofmeyr, J.I. Marais en P.J.G. de Vos het hy sy kandidaatseksamen met die hoogste lof afgelê en sy teologiese studies voltooi.

Bredasdorp

In September 1897 is beroepbaar gestel. Uit 'n aantal beroepe het hy dié na Bredasdorp aangeneem en alvorens hy daar bevestig is, het hy met mej. Cornella Dorothea Bosman, van Middelburg, Tvl., in die huwelik getree. Prop. Koch is op 15 April 1898 georden en bevestig. Ds. A.B. Cilliers was die destydse konsulent, en benewens hom, het die volgende predikante aan die handoplegging deelgeneem: Di. J.G.J. Krige, D.S. Botha en G. van der Merwe. Die bevestigde se intreerede was na aanleiding van Hand. 10:29b.

Ds. Koch het sy werk met ywer aangevang en met toewyding voortgesit. Hy was 'n liefhebber van spesiale dienste. So kom daar in De Kerkbode etlike berigte voor wat van die groot seën by sulke dienste ontvang, getuig. Eerw. R. Blake skryf in die kerkblad dat daar op die dienste in Oktober 1898 deur die studente Le Clus en Van Rensburg 'n kenlike seën gerus het. Die belangstelling by die gewone Sondagdienste het algaande so toegeneem dat die Kerkraad in 1899 twee groot galerye met 200 sitplekke in die kerk aangebring het. Om aan te toon dat daar bale werk in die gemeente was, het ds. Koch in Maart 1898 oor die 50 groot en ou mense wat nie kon lees of skryf nie, aangeneem. Die Pinkstertye van 1901 en 1902 was andermaal tye van groot verkwikking op geestelike gebied. In 1903 het ds. H.P. van der Merwe en die evangelis Eksteen spesiale dienste in die gemeente gehou. Ds. Koch het baie nadruk gelê op die noodsaaklikheid van gebed en voorbidding in en deur die gemeente. Onder sy nagelate papiere is daar aantekeninge van sy toespraak oor "Bethel", by die inwyding van 'n biduursaal op 23 Februarie 1901.

Latere loopbaan

Ds. Koch het in 1903 die beroep na Loxton aangeneem en Bredasdorp ná net sowat vyf jaar verlaat. Dr. Andries Dreyer skryf in die gemeente Bredasdorp se eeufeesgedenkboek van 1938: "Was dit nie dat sy gesondheidstoestand naby die see so onbevredigend was nie, dan sou hy seker langer op Bredasdorp gebly het." Onder blyke van groot belangstelling het hy afskeid van sy eerste gemeente geneem.

Daarna het hy ook nog die gemeentes Albertinia, Christiana, Pearston en Kuilsrivier bedien. In 1923 het hy om gesondheidsredes sy emeritaat aanvaar en sowat twee jaar later is hy op Stellenbosch oorlede. Sy seun, ds. J.A. Koch jr., was predikant van Witbank van 1928 tot 1931 en van Waterberg (Nylstroom) van 1931 tot 1938 toe hy sy emeritaat aanvaar het. In 1946 het hy uit die bediening getree.

Bronne

• (af) Dreyer, dr. Andries. 1938. Eeufees-Gedenkboek van Bredasdorp. Bredasdorp: NG Kerkraad.
• (nl) Maeder, ds. G.A. en Zinn, Christian. 1917. Ons Kerk Album. Kaapstad: Ons Kerk Album Maatschappij Bpkt.
• (af) Olivier, ds. P.L., 1952. Ons gemeentelike feesalbum. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers.