Britse Vloot
Die Koninklike Britse Vloot (Engels: Royal Navy, afgekort RN) is die militêre vloot van die Verenigde Koninkryk. Dit is die oudste deel van die Britse krygsmagte, en word daarom ook die "Seniordiens" genoem. Vanaf die 18de eeu tot die Tweede Wêreldoorlog was dit die grootste en sterkste vloot ter wêreld. Die Britse Vloot het 'n belangrike rol gespeel om Brittanje tot die supermoondheid van daardie tyd te verhef.
| Britse Vloot | |
|---|---|
| Gestig | Vroeë 16de eeu |
| Land | Verenigde Koninkryk |
| Tipe | Vloot |
| Vaandel | 
|
| Hoofkwartier | Ministerie van Verdediging se Hoofgebou, Whitehall |
| Aantal lede | 90 skepe 33 landingstuie 149 vliegtuie |
| Kommandostruktuur | Vlootdiens, HM gewapende magte |
| Mars | Heart of Oak |
| Kleur | Rooi en wit |
| Veldslae | Amerikaanse Rewolusionêre Oorlog Anglo-Amerikaanse Oorlog van 1812 Eerste Opiumoorlog Tweede Opiumoorlog Eerste Wêreldoorlog Tweede Wêreldoorlog Korea-oorlog Viëtnamoorlog Falklandoorlog Golfoorlog Irakse Oorlog |
Al die skepe van die Britse Vloot word "Haar Majesteit se Skip" (afgekort as HMS) genoem omdat die grondwet bepaal dat die koningin die skepe besit en bevel oor hulle uitvoer. In tye van 'n manlike monarg word "Haar" met "Sy" (in Engels "His") vervang. Die Engelse afkorting bly egter dieselfde.
Die Britse Vloot is een van die grootste vlote in die wêreld gemeet aan die bruto tonnemaat (massa en grootte van al hul skepe). Die Britse Vloot en sy hulpdienste beskik oor ongeveer 98 skepe, insluitend vliegdekskepe, duikbote, mynveërs, amfibiese en patrollievaartuie.
Geskiedenis
wysigAlfred die Grote het waarskynlik die Engelse vloot in die 10de eeu gestig om die Deense invalvlote te verslaan. Die Admiraliteit van Engeland is in die 16de eeu gestig, toe ekspedisies toegerus is om die Nuwe Wêreld te verken en later ook as 'n begeleiding van die vaarders na Indië. Engeland het meer as een keer met Spanje in konflik gekom en in die 16de eeu betrokke geraak in die stryd om onafhanklikheid van die Republiek van die Sewe Verenigde Nederlande. Die vernietiging van die Spaanse Armada in 1588 het in die tyd plaasgevind. Na die einde van die Tagtigjarige Oorlog het die voormalige bondgenote en nou in handelskompetisie in die 17de eeu mekaar in die drie Engelse oorloë gekonfronteer.
Destyds was die Britse Vloot ongetwyfeld die grootste vloot in Europa en daarom ook in die wêreld, sekerlik na die Napoleontiese Oorloë, 'n posisie wat die vloot kon behou tot die Eerste Wêreldoorlog waarin hy deur die Amerikaanse vloot op gelyke voet gekonfronteer word. In Asië het Japan intussen as 'n opkomende maritieme mag ontstaan.
Die Vlootverdrag van Washington, wat op inisiatief van die Verenigde State in 1922 laat onderteken is, het die Verenigde Koninkryk steeds die magsposisie van die Britse Vloot laat behou. Die verdrag het gelykheid aan die Verenigde State gebied, maar probeer om die Japannese Vloot op 60% van die Britte te hou. Weens druk van Duitsland, wat vanaf die vroeë dertigerjare probeer het om die bepalings van die Verdrag van Versailles te omseil, is Duitsland toegelaat om na die Duits-Engelse Vlootverdrag van 1935, hul vloot uit te brei tot 35% van die grootte van die Britse Vloot.
Gedurende die Tweede Wêreldoorlog het die Britse Vloot 'n belangrike rol in die stryd teen die Duitsers gespeel en – in 'n mindere mate – teen die Japannese. Daar was hewige gevegte op verskillende fronte, aan die Noorse kus, in die Atlantiese Oseaan, die Noordsee en die Middellandse See. Tydens die oorlog is die Britse Vloot egter definitief oorskadu deur die Amerikaanse Vloot, wat nie net teen die Japannese Keiserlike Vloot geveg het nie, maar ook 'n belangrike bydrae gelewer het tot die oorlog in die Atlantiese Oseaan.
Na die Tweede Wêreldoorlog het die vloot van die Sowjetunie vinnig gegroei en die grootte van die Verenigde Koninkryk s'n oortref. Tydens die Suez-krisis in 1956 het die Verenigde Koninkryk saam met Frankryk die Suezkanaal in Egipte beset, maar onder druk van die Verenigde State en die Sowjetunie moes hierdie aksie vinnig opgegee word. Dit het getoon hoeveel die magsbalans verander het. As gevolg van die dekolonisasie in die 1960's en dalende begrotings, het die Britse Vloot se rol minder belangrik geword en is hulle toenemend teruggetrek na Europa en die Noord-Atlantiese Oseaan. Die Britse Vloot het in die 1960's 'n nuwe rol gekry: kernafskrikking. Vier duikbote is met Amerikaanse tegniese ondersteuning gebou en met Polaris-missiele toegerus.
Die veranderde rol en moontlikhede van die Britse Vloot is in 1982 onderstreep deur die Falklandoorlog, wat, hoewel dit relatief klein van formaat was, slegs met groot moeite en relatiewe groot verliese gewen kon word, danksy die ontplooiing van 'n buite verhouding groot deel van die Britse Vloot. Tydens hierdie oorlog het die Britte toegang tot Amerikaanse satellietbeelde gehad wat van groot waarde was gedurende die oorlog.
Die einde van die Koue Oorlog in 1989 het die Britse Vloot verder laat besnoei. Net soos in ander lande het 'n heroriëntasie plaasgevind, wat daartoe gelei het dat die vloot se pligte van die oseaan na die kusgebiede verskuif het. Die getal fregatte en jagters is van ongeveer 50 na ongeveer 30 verminder, maar die amfibiese kapasiteit is aansienlik versterk deur die aankoop van 'n helikoptervaartuig en landingsvaartuie.
Sien ook
wysig- HMS Queen Elizabeth (vliegdekskip)
- HMS Ark Royal (5 weergawes)
- HMS Illustrious
- HMS Invincible (7 weergawes)
- HMS Royal Oak
- Koninklike Australiese Vloot
Eksterne skakels
wysig
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Britse Vloot.- royal-navy.org
| Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Nederlandse Wikipedia vertaal. |
