NG gemeente Quaggapoort

Die NG gemeente Quaggapoort is ’n gemeente van die Nederduitse Gereformeerde Kerk in Pretoria.

Ds. G.N.P. Cloete, leraar van 1952 tot sy aftrede in 1965.

Die NG kerk Quaggapoort, waarvan ds. P.J.N. Smal die hoeksteen op 27 April 1946 gelê het. Hendrik Vermooten was die argitek.

Ds. J.M.C. Horn, leraar van 1965 tot 1969.

Ds. J.S. van Dyk, leraar van 1966 tot 1970.

Ds. C.H. Badenhorst, leraar van 1969 tot 1978. Hy is daarna op 14 Januarie 1978 in die gemeente Koedoesrand bevestig, alwaar hy op 20 November 1988 sy emeritaat aanvaar het.

Agtergrond

Op 23 Oktober 1942 het ds. J. Adler die kerkraad van Pretoria-Wes meegedeel dat die Ring van Pretoria verlang dat die kerkraad tot afstigting sal oorgaan. Dit blyk egter uit die notuleboek dat die kerkraad intussen geen brief van die Ring van Pretoria in sake afstigting ontvang het nie. Op 20 Augustus 1943 rig diaken H.C. du Preez aan die kerkraad die versoek om die stadsraad van Pretoria te nader en 'n stuk grond te Iscordorp aan te vra waarop ter geleëner tyd 'n saal opgerig kan word. Die kerkraad stem hierdie versoek toe en keur dit ook goed dat die gemeentelede wat op Iscordorp woon intussen geld vir die beoogde saal insamel. Voorts is 'n kommissie benoem om die hoofde van Iscorfabriek te gaan spreek in sake kerkgrond te Iscordorp.

Afstigting

Later besluit die kerkraad om tot afstigting oor te gaan en om met die oog daarop waarborg- en memorielyste in die gebied ten weste van Buitekantstraat te laat sirkuleer. Op die kerkraadsvergadering van 17 Maart 1944 word besluit dat die stigting van die nuwe gemeente op Saterdag 15 April sal plaasvind. Op dieselfde vergadering versoek ouderling T.N. Benadé namens die deel wat afstig, dat die bydrae wat die te worde afgestigte deel gedurende Maart 1944 gestort het, asook die opbrengs van 'n geleentheid wat op 31 Maart in Proklamasieheuwel gehou sou word en 'n sekere aantal kopieë van Die Herder (die Ringsblad van Pretoria) aan die nuwe dogtergemeente gegee word.

Die kerkraad van Pretoria-Wes stem hierdie versoek toe, en skenk daarbenewens die ou kerkklok wat vroeër deur Pretoria-Wes gebruik is, asook nog 10 banke uit die Burgersaal. Saterdag 15 April 1944, is die gemeente Quaggapoort dan van die moedergemeente Pretoria-Wes afgestig. 1944 was een van die vrugbaarste jare vir gemeentestigting in die Transvaalse Kerk, want benewens Quaggapoort is ook nog in daardie jaar gestig: Krugersdorp-Noord, Villieria, Bezuidenhoutsvallei, Lyttelton (as Pretoria-Suid), Rustenburg-Oos, Kriel (Maraisburg), Johannesburg-Wes, Sanddrif, Parkhurst, Onderstepoort, Randburg (as Ferndale), Bremersdorp, Albertyn (Ellisras), en Vereeniging-Wes; dus 15 gemeentes. In 1945 is nege afgestig, in 1946 12, in 1947 11, in 1948 ses en in 1949 10. Dit kom neer op 63 gemeentes binne ses jaar. Tussen 1950 en 1959 is nog 120 gemeentes gestig sodat die Transvaalse kerk, wat in 1939 uit 121 gemeentes bestaan het, binne 20 jaar aangegroei het tot 325 gemeentes.

Op die latere kerkterrein was daar bokseile gespan waaronder toe eers die dag 'n basaar gehou is ter stywing van die fondse van die nuwe gemeente wat in die middag nog gestig moes word. Om drieuur die middag het die Ringskommissie van die Ring van Pretoria saam met die gemeente vir die stigting vergader. Met 'n meerderheid van stemme is besluit dat die naam van die nuwe gemeente Quaggapoort sal wees.

Bruidskat

Die nuwe kerkraad van Quaggapoort het dadelik sake aangepak. Op Maandagaand 24 April om seweuur hou die kerkraad sy eerste vergadering. Op dieselfde vergadering word besluit dat ouderlinge J.P. Basson, C.I. Greyling en T.N. Benadé die kerkraad van die moedergemeente in sake die beloofde bruidskat sal ontmoet. Hierdie ontmoeting het op 27 April 1944 plaasgevind, en nie sonder vrug nie. Die moeder kerkraad besluit om aan die dogter 'n bruidskat van £2 000 te gee. Hierdie bedrag sou aan Quaggapoort uitbetaal word sodra laasgenoemde 'n aanvang met die bou van 'n pastorie of kerk maak. Voorts besluit die moederkerkraad om ook nog twee erwe in Proklamasieheuwel te skenk.

Die gemeente se eerste herder en leraar, ds. P.J.N. Smal, is op 26 Mei 1945 bevestig.

Kerkbou

Daar is onmiddellik voorbereidings vir die bou van 'n kerk getref, want die gemeente het geen behoorlike plek van aanbidding gehad nie. Aanvanklik is die eredienste in 'n dubbele klaskamer op die boonste verdieping van die Proklamasieheuwel-skool waargeneem. Op 27 April 1947 kon die gemeente egter 'n sierlike en ruim kerkgebou inwy. Die kerkargitek Hendrik Vermooten en Maria Magdalena de Wet is op 8 Julie 1950 in een van sy eerste kerke, Quaggapoort, getroud. Ds. Simon Vermooten het hulle getrou en die orreliste was Duxie Joubert.

Met die loop van die jare het die ledetal van Quaggapoort so snel vermeerder dat die kerkraad al spoedig planne moes beraam met die oog op intensiewe bearbeiding. So is daar dan op 22 Januarie 1949 'n dogtergemeente, Wespoort, afgestig.

Tydens ds. Hannes Krüger se dienstyd van 1975 tot 1982 was sy dogter Hanli Stapela, wat later ’n internasionale operasangeres geword het, jare lank die orreliste. Ds. Krüger het sy ander dogter, Louise, op 27 Junie 1981 in dié kerk in die huwelik bevestig.

Enkele leraars

• Petrus Jacobus Nicolaas Smal, 1945–1951 (ontvang demissie vir verder studie)
• Gert Nicolaas Petrus Cloete, 1952–1965 (aanvaar sy emeritaat)
• Jan Mattheüs Christiaan Horn, 1965–1969
• Jacobus Stephanus van Dyk, 1966–1970
• Casper Hendrik Badenhorst, 1969–1978
• Christo Viljoen (tentmaker)

Bronne

• (af) Olivier, ds. P.L. (samesteller), Ons gemeentelike feesalbum. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers, 1952.

Eksterne skakels

• (af) Die gemeente se webtuiste. URL besoek op 30 Julie 2015.
• (en) Die kerkgebou by Sishenstraat 4, Wespark, soos te sien op Google Maps. URL besoek op 31 Julie 2015.