Niemetaal

’n Niemetaal of nie-metaal in chemie is ’n chemiese element wat min eienskappe van metale het. Hulle is gewoonlik baie vlugtig, het ’n klein mate van elastisiteit en is goeie niegeleiers van hitte en elektrisiteit. Wat chemiese eienskappe betref, het hulle ’n hoë ionisasie-energie en elektronegatiwiteitswaardes, en hulle kry elektrone by of deel hulle wanneer hulle reageer met ander elemente of verbindings. Altesaam 17 elemente word gewoonlik as niemetale geklassifiseer (regs in swart rame aangedui); die meeste is gasse (waterstof, helium, stikstof, suurstof, fluoor, neon, chloor, argon, kripton, xenon en radon); een is ’n vloeistof (broom) en ’n paar is vastestowwe (koolstof, fosfor, swael, seleen en jodium).

Voorkoms

Hoewel daar vyf keer soveel metale as niemetale is, maak waterstof en helium meer as 99 persent van die elemente in die waarneembare heelal uit^[1] en suurstof amper die helfte van die aarde se kors, oseane en atmosfeer.^[2] Lewende organismes bestaan ook feitlik geheel en al uit niemetale,^[3] en niemetale vorm baie meer verbindings as metale.^[4]

Chemie

Die edelgasse (He, Ne, Ar, Kr, Xe, Rn) neem binne die niemetale 'n eie plaas in. Hulle is monatomiese gasse wat 'n beperkte chemie besit. Van helium en neon is geen verbindings bekend nie. Van argon is net eksimere bekend, maar geen stabiele verbindings nie en van kripton en xenon net 'n paar verbindings met fluoor en suurstof. Die rede vir hulle beperkte chemiese reaktiwiteit is dat hul elektronkonifigurasie 'n volle skil is ([..]ns²np⁶).

Die ander niemetale het 'n onvolledige skil en kan verbindings vorm waarin hierdie skil vol raak. Die atoom verkry daarby 'n negatiewe oksidasietoestand en vorm 'n anioon. Dit maak veral elemente soos F, Cl en O baie reaktief en hulle vorm met metale verbindings wat deur ioonbinding gekenmerk word.

Verwysings

↑ Sukys, P. 1999, Lifting the scientific veil: Science appreciation for the nonscientist, Rowman & Littlefield, Oxford, ISBN 0847696006
↑ Bettelheim F.A., Brown W.H., Campbell M.K., Farrell S.O. 2010, Introduction to general, organic, and biochemistry, 9de uitg., Brooks/Cole, Belmont California, ISBN 9780495391128
↑ Schulze-Makuch D. & Irwin L.N. 2008, Life in the Universe: Expectations and constraints, 2de uitg., Springer-Verlag, Berlyn, ISBN 9783540768166
↑ Steurer W. 2007, "Crystal structures of the elements" in JW Marin (red.), Concise encyclopedia of the structure of materials, Elsevier, Oxford, pp. 127–45, ISBN 0080451276