81 kwikTalliumlood
In

Tl

Nh
Algemeen
Naam, simbool, getal Tallium, Tl, 81
Chemiese reeks Hoofgroepmetale
Groep, periode, blok 13, 6, p
Voorkoms Silwerwit
Atoommassa [204.382, 204.385]
konvensioneel: 204.38 g/mol
Elektronkonfigurasie [Xe] 4f14 5d10 6s2 6p1
Elektrone per skil 2, 8, 18, 32, 18, 3
Fisiese eienskappe
Toestand vastestof
Digtheid (naby k.t.) 11.85 g/cm³
Smeltpunt 577 K
(304 °C)
Kookpunt 1746 K
(1473 °C)
Smeltingswarmte 4,14 kJ/mol
Verdampingswarmte 165 kJ/mol
Atoomeienskappe
Kristalstruktuur seskantig-diggepak
Ruimtegroep P6₃/mmc  nommer: 194
Strukturbericht-kode A3
Oksidasietoestande 3, 2, 1, −1, −2, −5[1]
Elektronegatiwiteit 1,62 (Skaal van Pauling)
Ionisasie-energieë 1ste: 589,4 kJ/mol
2de: 1971 kJ/mol
3de: 2878 kJ/mol
Kovalente radius 145±7 pm
Diverse
Magnetiese rangskikking Diamagneties[2]
Elektriese resistiwiteit (20 °C) Ω·m
Termiese geleidingsvermoë (300 K) 46,1 W/(m·K)
CAS-registernommer 7440-28-0
Geskiedenis
Genoem na Grieks thallos
("groen skiet/takkie")
Ontdek deur William Crookes
Ontdek 1861
Vernaamste isotope
Isotope van tallium
iso NV halfleeftyd VM VE (MeV) VP
203Tl 29,5% Tl is stabiel met 122 neutrone
204Tl sin 3,78 j β
ε
0,764
0,347
204Pb
Hg
205Tl 70,5% Tl is stabiel met 124 neutrone
Portaal Chemie

Tallium is 'n chemiese element in die periodieke tabel met die simbool Tl en atoomgetal 81. Tallium is genoem ná die Griekse thallos wat "groen skiet/takkie" beteken. Tallium is in 1861 deur William Crookes ontdek. Nes die soortgelyke lood is die sagte, grys metaal uiters giftig.

Produksie

wysig
 
Gekorrodeerde tallium-staaf
 
Kristalle van hutchinsoniet (TlPbAs5S9)

Tallium is nie seldsaam nie. Dit kom met ongeveer 0,4 dpm in die aardkors voor en word veral as byproduk van die ontginning van sinksulfied (sinkblende) verkry wat as grondstof vir swaelsuurproduksie gebruik word. Die fyn stof bevat Tl2O of Tl2SO4, maar partykeer ook kadmium, telluur, seleen, indium en germanium. Die talliumverbindings kan opgelos en gesuiwer word. Uit die gesuiwerde produk word talliummetaal deur elektrolise vrygestel. Daar is ook minerale wat tallium bevat soos crookesiet (Cu,Tl,Ag)2Se en lorandiet Tl2As4S4.[3]

Gebruik

wysig

Tallium word in glase met 'n lae smeltpunt (125–150 °C) en in bepaalde allooie gebruik. 'n Legering met lood is goed bestand teen sure. 'n Allooi met kwik het 'n smeltpunt van -60 °C en word in die poolgebiede in termometers en ander instrumente gebruik.[3]

'n Ander toepassing is in talliumhoudende keramiese supergeleiers. Byvoorbeeld Tl2Ca2Ba2Cu3O10 het 'n kritieke temperatuur vir supergeleiding by 125 K.

Tallium kan Tl3+ en Tl+-ione vorm, maar die 1+ ioon is belangriker en die 3+-ioon is 'n sterk oksidant. Tallium vorm ook komplekse anione soos Tl11−13 met 'n gevulde dodekaedriese struktuur in verbindings met die alkalimetale soos Na3K8Tl11.[4]

Verwysings

wysig
  1. Dong, Z.-C.; Corbett, J. D. (1996). "Na23K9Tl15.3: 'n Ongebruikte Zintl saamgestelde bevat oënskynlike Tl57−, Tl48−, Tl37− en Tl5− Anions". Inorganic Chemistry. 35 (11): 3107–12. doi:10.1021/ic960014z.
  2. Lide, D. R., red. (2005). "Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds". CRC Handbook of Chemistry and Physics (PDF) (86ste uitg.). Boca Raton (FL): CRC Press. ISBN 0-8493-0486-5. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 3 Maart 2011. Besoek op 17 Februarie 2019.{{cite book}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)
  3. 3,0 3,1 Chemistry of Aluminium, Gallium, Indium and Thallium, A.J. Downs, Springer Science & Business Media, 1993, ISBN 0-7514-0103-X, ISBN 978-0-7514-0103-5
  4. The Group 13 Metals Aluminium, Gallium, Indium and Thallium: Chemical Patterns and Peculiarities, Simon Aldridge, Anthony J. Downs, John Wiley & Sons, 2011, ISBN 0-470-97668-3, ISBN 978-0-470-97668-5

Eksterne skakels

wysig


H He
Li Be B C N O F Ne
Na Mg Al Si P S Cl Ar
K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr
Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe
Cs Ba La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn
Fr Ra Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og
Alkalimetale Aardalkalimetale Lantaniede Aktiniede Oorgangsmetale Hoofgroepmetale Metalloïde Niemetale Halogene Edelgasse Chemie onbekend