Paarl (kiesafdeling)

Paarl was van 1910 strykdeur tot 1994 'n kiesafdeling in die Boland vir die Suid-Afrikaanse Volksraad.

Die Afrikaanse Taalmonument is seker die bekendste baken in die Paar, destyds die kern van die kiesafdeling.

1910-1920

In 1910 se algemene verkiesing wen dr. Andries Lourens de Jager Paarl vir die Regerende Party met 'n meerderheid van slegs 33 teen die onafhanklike S.P.H. de Villiers. In 1915 klop De Jager, nou as kandidaat van die Suid-Afrikaanse Party, die N.P. se Bruckner de Villiers, van 1920 tot 1929 LV vir Barkly en van 1929 tot 1938 LV vir Stellenbosch, met 803 stemme. Hy behou Paarl in 1920 met 'n meerderheid van 619 stemme teen die Nasionale Party se Paulus Philippus du Toit. Die Arbeidersparty se Charles Henry Haggar, wat van 1910 tot 1915 die eerste Unie-Volksraad LV vir Roodepoort.

1921-1938

De Jager behou die Paarl in 1921 teen die N.P. se F.G.W. Roux met 'n meerderheid van 638 en in 1921 weer teen Du Toit met 'n meerderheid van slegs 173. De Jager bly tot 30 April 1929 LV en in die verkiesing later daardie jaar wen Du Toit die Paarl die eerste keer vir die N.P. met 65 meer stemme as F.A. Joubert van die S.A.P. In 1933 skuif du Toit, wat nou as N.P.-Koalisie-kandidaat staan, sy meerderheid op tot 2 154 teen die onafhanklike T. Köhler. Du Toit volg nie vir dr. D.F. Malan en sy volgelinge tot in die Gesuiwerde Nasionale Party nie, maar bly onder genl. Jan Smuts in die Verenigde Party. Hy behou sy setel in 1938 se algemene verkiesing met 'n meerderheid van 427 stemme bo die N.P. se Petrus Jacobus Hugo.

1939-1953

Du Toit bly tot 26 Februarie 1939 LV vir die Paarl. In die tussenverkiesing op 19 April 1939 word Hugo die eerste suksesvolle N.P.-kandidaat in die Paarl toe hy die V.P. se F.P.S. le Roux met 107 stemme klop. Die V.P. se Jacobus Christiaan Faure verhang die bordjies in 1943 se algemene verkiesing toe hy Hugo met 449 stemme klop. Dit was die laaste keer tot 1994 dat enige party buiten die N.P. in die Paarl sou wen. Faure verloor in 1948 met 367 stemme teen Hugo, wat in 1953 weereens naelskraaps wen, maar nou teen die V.P. se P.D. Malherbe met 358 stemme.

1958-1966

Hugo bly LV tot 10 Maart 1958 en in die verkiesing van 1958 behaal Wynand Charl Malan die eerste oortuigende oorwinning vir enige party in die kiesafdeling toe hy W. Basson van die V.P. klop met 'n meerderheid van 3 193. In die volkstemming van 1960 bring Paarliete dan ook 7 314 stemme ten gunste van republiekwording uit en net 3 273 daarteen. D.A.K. Geldenhuys, wat in 1958 en 1966 onsuksesvol in Moorreesburg gestaan het vir die V.P., staan in 1961 teen Malan, maar verloor met 4 379 stemme. In 1966 is dit die V.P. se P.J. du Toit wat met 5 528 stemme minder as Malan in die stof byt.

1966 en later

In 1966 staan drie kandidate teen Malan, wat nou 7 945 stemme op hom verenig. Die V.P. se D.G. Malan kry 2 546, die Herstigte Nasionale Party se F.J. van der Merwe 325 en die onafhanklike H.F. Moller 61, wat aan Malan 'n meerderheid van 5 399 besorg. In 1974 wen Malan die vyfde keer in die Paarl, maar dié keer net teen die onafhanklike Moller en wel met 'n meerderheid van 7 129.

Sien ook

Bredasdorp, Caledon, Ceres, Clanwilliam, Helderberg, Hottentots-Holland, Malmesbury, Moorreesburg, Piketberg, Riversdal, Stellenbosch, Swellendam, Valsbaai, Wellington, Worcester

Bronne

• Potgieter, D.J. (ed.) 1972. Standard Encyclopaedia of Southern Africa. Cape Town: Nasionale Opvoedkundige Uitgewery (Nasou).
• Schoeman, B.M. 1977. Parlementêre verkiesings in Suid-Afrika 1910-1976. Pretoria: Aktuele Publikasies.