Moorreesburg (kiesafdeling)

Moorreesburg was 'n kiesafdeling in die Swartlandstreek van die Wes-Kaap van 1933 se algemene verkiesing tot in die jare sewentig toe dit vervang is deur Wellington, wat jare lank deel was van die kiesafdeling.

Japie Basson het in 1943 in Moorreesburg vir die Verenigde Party gestaan en met 1 022 stemme teen die Nasionale Party se Frans Erasmus, LV van 1933 tot 1961, verloor.

1933-1938

Die eerste LV vir Moorreesburg, François Christiaan Erasmus, het in die algemene verkiesing nadat die Suid-Afrikaanse Party en Nasionale Party 'n koalisie gesluit het wat op 5 Desember 1934 op die stigting van die Verenigde Party sou uitloop, as N.P.-Koalisie-kandidaat gewen met 'n meerderheid van 1 135 teen twee onafhanklikes, J.J. de Kock (1 788 stemme) en W.H. Lategan (15 stemme). Laasgenoemde het ook in 1920, 1921, 1924 en 1929 onsuksesvol as N.P.-kandidaat in Suid-Skiereiland gestaan.

In 1938 staan Erasmus teen die V.P. se A.A. Melck en kry 3 545 stemme vergeleke met Melck se 2 632 vir 'n meerderheid van 913, dus 505 meer as die meerderheid wat die N.P.-kandidaat in die aangrensende Malmesbury bo sy V.P.-teenstander behaal. In die derde Swartlandse kiesafdeling, Piketberg wen dr. D.F. Malan in dieselfde verkiesing met 'n meerderheid 2 058.

1943-1953

In verkiesing van 1943 slaag die N.P. vir oulaas nie daarin om skoonskip te maak in die Swartland nie, want al word dr. Malan onbestrede verkies in Piketberg en al klop Erasmus die 24-jarige Japie Basson, latere N.P.-LV vir Namib en V.P.- en P.F.P.-LV vir Bezuidenhout, met 1 022 stemme, wen Jan Bosman Malmesbury terug met 'n meerderheid van 205 stemme. Erasmus behou Moorreesburg in 1948 met 'n meerderheid van 1 862 bo die V.P. se I.J. Smuts en in 1953 met 3 116 stemme meer as die V.P. se C.D. Koch.

1958-1961

In 1958 sê die V.P. se D.A.K. Geldenhuys hom die stryd aan en weer vergroot Erasmus sy meerderheid, nou tot 3 660 stemme, die vierde keer agtereenvolgens dat hy die meerderheid kon vergroot. Moorreesburg stem dan ook in die volkstemming in 1960 oorweldigend ten gunste van republiekwording met 6 636 ja-stemme en 2 267 nee-stemme. Erasmus bly LV vir Moorreesburg tot 31 Julie 1961 en in die algemene verkiesing op 18 Oktober 1961 word die N.P. se Pieter Marais onbestrede verkies.

1966 en later

Geldenhuys staan in 1966 weer 'n keer as V.P.-kandidaat, maar kry 1 946 stemme vergeleke met Marais se 7 349. IN 1970 is die uitslag feitelik dieselfde: Marais 7 563 stemme en Geldenhuys 1 970. Die Herstigte Nasionale Party se kandidaat, G.H. Pieters, kry 201 stemme en verloor sy deposito. In 1974 word Marais soos in 1961 onbestrede verkies. Die N.P. behou Moorreesburg totdat dit in die jare sewentig of tagtig afgeskaf en met Wellington vervang word.

Sien ook

Bredasdorp, Caledon, Ceres, Clanwilliam, Helderberg, Hottentots-Holland, Malmesbury, Paarl, Piketberg, Riversdal, Stellenbosch, Swellendam, Valsbaai, Wellington, Worcester

Bronne

• Potgieter, D.J. (ed.) 1972. Standard Encyclopaedia of Southern Africa. Cape Town: Nasionale Opvoedkundige Uitgewery (Nasou).
• Schoeman, B.M. 1977. Parlementêre verkiesings in Suid-Afrika 1910-1976. Pretoria: Aktuele Publikasies.