Saint-Jean-de-Luz
Saint-Jean-de-Luz (Baskies Donibane Lohizune) is 'n dorp in die département Pyrénées-Atlantiques en die région (gewes) Nieu-Akwitanië (Suidwes-Frankryk) met 'n oppervlak van 19,05 vierkante kilometer en 14 332 inwoners (2010). Sy inwoners word in Frans les Luziens genoem.
Saint-Jean-de-Luz | |
|---|---|
 Die strand van Saint-Jean-de-Luz | |
.svg) Wapen | |
  Saint-Jean-de-Luz | |
| Koördinate: 43°23′28″N 1°39′31″W / 43.39111°N 1.65861°W | |
| Land |  Frankryk |
| Gewes (region) |  Nieu-Akwitanië |
| Département |  Pyrénées-Atlantiques |
| Arrondissement | Bayonne |
| Kanton | Saint-Jean-de-Luz |
| Regering | |
| • Burgemeester | Pierre Duhart |
| Oppervlak | |
| • Stad | 19,05 km2 (7,36 vk. myl) |
| Hoogte | 0–84 m (0–276 ft) |
| Bevolking | |
| • Stad | 14 332 |
| • Digtheid | 752/km2 (1 950/vk. myl) |
| • Metro | 275 250 |
| Poskode | 64500 |
| Skakelkodes | 64483 |
| Webwerf | saintjeandeluz.fr |
Saint-Jean-de-Luz is die belangrikste visseryhawe in die Franse Baskeland en daarnaas ook 'n gewilde strandoord, wat met sy tipiese Baskiese dorpskarakter en 'n veilige sandstrand met 'n lengte van twee kilometer bekoor.
Geografie
wysigDie baai van Saint-Jean-de-Luz is die enigste beskermde hawe tussen Arcachon en Spanje. Danksy die dyke, wat dit teen die woedende golwe van die Atlantiese Oseaan beskerm, het die baai 'n gewilde strandoord vir toeriste geword.
Saint-Jean-de-Luz grens in die noorde aan Guéthary en Bidart, in die suide aan Ascain, in die weste aan Ciboure en in die ooste aan Ahetze en Saint-Pée-sur-Nivelle.
Geskiedenis
wysig.JPG)
Danksy sy handelsbetrekkinge was Saint-Jean-de-Luz reeds in die 13de eeu 'n welvarende dorp en daarnaas ook die tuishawe van seerowers, wat van hier as walvisvaarders na die Golf van Gascogne geseil het. In die 15de eeu was die Baskiese vissers die eerstes wat die kusgebied van Terre-Neuve (Newfoundland) in die ooste van die huidige Kanada verken het. Die dorp se ekonomie en welvaart was in hierdie tydperk gegrond op vissery, waarby kabeljou en walvisvangs die belangrikste rol gespeel het.
Nadat die Pireneë-verdrag tussen Frankryk en Spanje op 7 November 1659 deur kardinaal Mazarin onderteken was, het die Franse koning Lodewyk XIV op 9 Junie 1660 in Saint-Jean-de-Luz met Maria-Theresia van Oostenryk, prinses van Spanje (1638-1683) getrou.
Die Verdrag van Utrecht van die jaar 1713, waarvolgens Terre-Neuve aan Groot-Brittanje afgestaan is, was 'n swaar slag vir Saint-Jean-de-Luz. Bowendien het die walvisse in die Golf van Gascogne uitgesterf, en nadat die branders van die Atlantiese Oseaan die dyke van Socoa en Sainte-Barbe, wat die baai beskerm het, verniel het, is ook die hawe en 'n gedeelte van die dorp verwoes. Weens die ekonomiese agteruitgang van die dorp het die meeste vissers geëmigreer.
Later is daar moeite gedoen om die beskermende dyke te herstel, maar hulle is deur die geweldige kragte van die see ná 'n kort tyd weer verniel. Die dyke is eers in die 19de eeu met sukses herstel.
As gevolg van die Franse Rewolusie is met die wet van 4 Maart 1790 'n nuwe administratiewe verdeling in Frankryk ingevoer, wat onder mer die skepping van départements en distrikte bepaal het. Met die stigting van die département Basses-Pyrénées is die gewes van Béarn en die Gaskoniese gebiede van Bayonne en Bidache met die drie Baskiese provinsies van Frankryk verenig. In die gees van die rewolusie het Saint-Jean-de-Luz, net soos baie ander dorpe en stede, sy naam gewysig en het 'n tyd lank ter ere van 'n gesneuwelde soldaat as Chauvin-Dragon bekend gestaan.
Met die oprigting van die dyke van Socoa, l'Artha en Sainte-Barbe het die Atlantiese branders tydens storms nie meer op die dorp en sy hawe afgestorm nie. Saint-Jean-de-Luz is dus een van min dorpe langs die Baskiese kus wat met veilige strande spog en sodoende ook vakansiegangers met kinders lok.
 |
 |
 |
Ekonomie
wysigDie plaaslike ekonomie steun nog sterk op seevissery. Saint-Jean-de-Luz is die tuishawe vir vissersbote, wat uitvaar om langs die weskus van Afrika en die Atlantiese kus van Noord-Amerika vis te vang. Die Luziens deel hulle hawe met die buurdorp Ciboure. In 2002 het sowat 250 vissers met veertig bote 7 762 ton vis ter waarde van 17,5 miljoen € gevang.
Naas vissery is toerisme sedert die vroeë sewentigerjare van die 20ste eeu, toe die massatoerisme begin het, 'n belangrike bron van inkomste. Die dorp beskik oor 'n aantal sandstrande, wat binne 'n kort afstand van die dorpsentrum lê.
 |
 |
 |
Demografie
wysig| 1896 | 1901 | 1936 | 1954 | 1962 | 1968 | 1975 | 1982 | 1990 | 1999 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 3950 | 4304 | 7804 | 9672 | 10241 | 10841 | 11854 | 12769 | 13031 | 13247 |
| Syfers vanaf 1962 : Bevolking sonder persone met tweede woonplek | |||||||||
Kultuur
wysigPlaaslike feeste
wysig- Fees van die beskermheilige Saint Jean (Sint Jan, einde van Junie)
- Tuna-fees (einde van Julie)
- Nag van die Sardientjie (in Augustus)
- Musiekfees van die Baskiese Kus in September
Monumente
wysigGodsdienstige monumente
wysig- Église St-Jean-Baptiste (Sint-Jan-die-Doperkerk): Sy koor huisves 'n altaarmuur uit die jaar 1670. Lodewyk XIV en prinses Maria-Theresia is hier getrou.
 |
 |
 |
Wêreldlike monumente
wysig- Maison Louis XIV (huis van Lodewyk XIV)
- Maison dite "de l'Infante" : Maison (Huis) Haraneder, woonplek van Anna van Oostenryk (1601-1666), waar prinses Maria-Theresia oornag het
- Die vuurtoring van die hawe, wat tot historiese monument verklaar is. Opgerig deur André Pavlovskij
Bekende boorlinge en inwoners van Saint-Jean-de-Luz
wysig- Bixente Lizarazu, voetbalspeler
- Anne-Sophie Lapix, joernalis en bekende TV-persoonlikheid
- Michèle Alliot-Marie, politikus
- Jean-Pascal Lacoste, sanger
- Patxi, sanger
- Jules-Édouard Moustic, humoristiese joernalis
- Laurence Ostolaza, joernalis en TV-omroeper
Eksterne skakels
wysig
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Saint-Jean-de-Luz.
| Vorige stasie Bayonne |
Pelgrimsroete na Santiago de Compostela Akwitaanse kuspad |
Volgende stasie Hendaye |