Universiteit van Kaapstad

Die Universiteit van Kaapstad of UK (Engels: University of Cape Town of UCT) is 'n universiteit geleë in Kaapstad, Suid-Afrika. Dit is die oudste universiteit in Suid-Afrika en is een van die voorste onderwys- en navorsingsinstellings in Afrika. Die universiteit het sowat 23 500 ingeskrewe studente, waarvan ongeveer 20% buitelanders is. Die UK is volgens Times Higher Education die 103de beste universiteit ter wêreld en is in daardie kategorie die enigste Afrika-universiteit om onder die voorste 200 instellings wêreldwyd geplaas te word. Die Financial Times het die UK se MBA-program in 2011 as die 60ste beste ter wêreld aangewys en dit as beste ter wêreld vir opvoedingsgeldwaarde benoem.

Universiteit van Kaapstad
Die Universiteit van Kaapstad
Leuse:	Spes Bona
Leuse in Afrikaans:	Goeie Hoop
Leuse in Engels:	Good Hope
Gestig:	1 Oktober 1829 (as Suid-Afrikaanse Kollege) 2 April 1918 (universiteitstatus)
Tipe:	Openbare universiteit
Befondsing:	R2 173,4 miljoen
Kanselier:	Precious Moloi-Motsepe
Personeel:	1 980
Studentetal:	23 500
Voorgraadse studente:	15 800
Nagraadse studente:	6 700
Ligging:	Kaapstad, Wes-Kaap 33°57′27″S 18°27′38″O
Kampus:	4 voorstedelike en 2 stedelike kampusse
Kleure:	Ligblou, donkerblou en wit
Bynaam:	Ikeys
Gelukbringer:	Tier
Affiliasies:	AAU, ACU, CHEC, HESA, IAU, WUN
Webtuiste:	uct.ac.za

Oprigting

Die middelpunt van die opperkampus: Die Jameson-saal, die Jammie-trap en die Jammie-plaza.

Vroue is in 1887 tot die SA Kollege toegelaat deur die toedoen van prof. P.D. Hahn.

Die Universiteit van Kaapstad is in 1829 as die Suid-Afrikaanse Kollege (destydse Zuid-Afrikaansch Anthenæum of South African College), 'n hoërskool vir seuns, gestig. Die Kollege het 'n klein tersiêre onderrigfasiliteit gehad. Dit het geweldig begin groei ná 1880 vanweë die ontdekking van goud en diamante in die noorde van die land wat tot 'n groter aanvraag na mynvaardighede gelei het en die instelling gevolglik die nodige finansiële hupstoot gekry het wat dit nodig gehad het om te groei. Danksy toenemende finansiering uit die privaat sektor asook van die staat het die Kollege van 1880 tot 1890 in 'n volwaardige universiteit ontwikkel. Gedurende hierdie jare het die Kollege sy eerste toegewyde wetenskapslaboratoriums laat aanbou en het die departemente van mineralogie en geologie begin om in die behoefte aan geskoolde arbeiders in die land se ontluikende diamant- en goudmynbedryf te voorsien.

'n Ander sleutelontwikkeling gedurende hierdie tydperk was die toelating van vroue tot die instelling. Dr. Paul Daniel Hahn, professor in chemie, het in 1886 die Raad oorreed om vier vroue op 'n toetsgrondslag in sy chemieklas toe te laat. As gevolg van die vroue se indrukwekkende werk het die Kollege in 1887 vroue permanent en ter ere van Koningin Victoria se diamandjubileum toegelaat.

In die jare 1902 tot 1918 is die Mediese Skool gestig en is die ingenieurskursusse en die Departement van Onderwys ingelui.

Die UK is op 2 April 1918 formeel as 'n universiteit gestig met behulp van die Alfred Beit-erflating en bykomende aansienlike skenkings van die mynmagnate Julius Wernher en Otto Beit. Die Universiteit het ook aansienlike finansiële ondersteuning van weldoeners in die Kaapstad-omgewing gelok en het vir die eerste keer ook 'n beduidende regeringstoelaag ontvang. Die boonste kampus se oudste geboue is ontwerp deur die argitek Joseph Solomon, wat sy lewe geneem het kort nadat die eerste sooi gespit is weens bekommernis oor die koste van die projek en 'n onmoontlike werklas.

Tien jaar later, in 1928, kon die Universiteit die meeste van hul fasiliteite na die perseel te Groote Schuur aan die hange van Duiwelspiek op Tafelberg verskuif. Hierdie grond is deur Cecil John Rhodes aan die staat bemaak om 'n nasionale universiteit op te rig.

Wapen

Charles Bell het in 1859 'n wapen vir die Suid-Afrikaanse Kollege ontwerp, maar die kollege het dit eers in 1888 begin voer. Die universiteit het dit in 1918 oorgeneem en 'n formele wapenverlening van die Engelse College of Arms in 1919 verkry. Die wapen is in 1992 by die Buro vir Heraldiek geregistreer: Golwend deursnede, swart en blou, 'n anker getop met 'n muurkroon, albei goud, oor die skag heen 'n oop boek van silwer met die woorde SPES BONA in swart letters daarop geskryf, in die skildhoof 'n silwer gevlamde lamp.

"Moskou op die heuwel"

Die UK is in die dekades ná sy verskuiwing na Groote Schuur as 'n leidende navorsings- en onderwysuniversiteit gevestig en het gedurende die tydperk van 1960 tot 1990 die bynaam "Moskou op die heuwel" ontvang weens die instelling se volgehoue teenstand teen apartheid, veral in die hoër onderwys. Die Universiteit het in die 1920's die eerste groepie swart studente toegelaat. Die aantal swart studente het tot en met die 1980's en 90's relatief klein gebly. Die instelling het met die land se oorgang na demokrasie 'n plan van interne transformasie van stapel gestuur.

Sedert die 1980's tot die vroeë 1990's het die aantal swart studente wat tot die Universiteit toegelaat is met 35% toegeneem. Teen 2004 was bykans die helfte van UK se 20 000 studente swart en net onder die helfte van die studenteliggaam was vroulik. Vandag het die UK een van die mees diverse kampusse in Suid-Afrika.

Onderrig

Die Universiteit het ses fakulteite: Handel, Ingenieurswese en die Beboude Omgewing, Regte, Gesondheidswetenskappe, Geesteswetenskappe en Wetenskap. Onder die meer as 100 000 alumni is professor Christiaan Barnard, die wêreldberoemde hartsjirurg, en drie Nobel-pryswenners, Sir Aaron Klug, professor Alan MacLeod Cormack en J.M. Coetzee. Die Universiteit het meer as sestig spesialiteitnavorsingseenhede wat toesig aan nagraadse werk verskaf en meer as 'n kwart van Suid-Afrika se A-graad-navorsers huisves.

Noemenswaardige personeel

• Paul Daniel Hahn, 'n pionier in die onderwys van natuurwetenskappe in Suid-Afrika.
• David Benatar, antinatalis en professor in die Departement Filosofie.
• Breyten Breytenbach, besoekende professor in die Nagraadse Skool van Geesteswetenskappe sedert Januarie 2000.
• André P. Brink, professor in die Departement Engelse Taal en Letterkunde.
• David H. M. Brooks (1950–1996), outeur van On living in an unjust society and the unity of the mind. Professor.
• George Ellis, kosmoloog en medewerker met Stephen Hawking en wenner van die 2004 Templeton-prys. Uitstaande Professor in die Departement Wiskunde en Toegepaste Wiskunde.
• Joan Hambidge, outeur. Professor in die Skool van Taal en Letterkunde.
• Etienne van Heerden, Hofmeyr-professor in die Skool van Taal en Letterkunde.
• Helen Zille, oud-premier van die Wes-Kaap en voormalige burgemeester van Kaapstad. Direkteur van Openbare Betrekkinge.

Sien ook

• Lys van universiteite in Suid-Afrika

Bronne en inlynverwysings

• 'n Groot deel van hierdie teks is afkomstig van die geskiedenisafdeling op UK se amptelike webwerf Geargiveer 15 Augustus 2013 op Wayback Machine (en)

Verdere leesstof

• Leverton, B.J.T.: One hundred and fifty years of the South African College. In: Lantern. Tydskrif vir Kuns, Kennis en Kultuur. Jaargang 29, nr. 1, Desember 1979
• The History of the SA College: 1829-1918 (2 volumes), William Ritchie. Maskew Miller, Kaapstad, 1918.
• The SA College and the University of Cape Town: 1829-1929, Eric A Walker. 1929.
• The History of the University of Cape Town 1928-1948: The Formative Years, Howard Phillips.

Eksterne skakels

• (en) Amptelike webwerf
  • Kaart van die kampus Geargiveer 19 Mei 2009 op Wayback Machine
  • Biblioteek