W.M. de Villiers

W.M. de Villiers (*15 Mei 1888, Goudini – †8 Junie 1961, Kaapstad) was ’n skoolhoof, onderwysinspekteur 'n Afrikaanse dramaturg en skrywer.

W.M. de Villiers

Lewe en werk

Herkoms en opleiding

William Murray de Villiers is op 15 Mei 1888 op Goudini in die Boland gebore as een van tien kinders in die gesin. Sy vader was ds. Izak Frederik Albertus de Villiers en sy moeder was Elsabe Antoinette Murray, ’n dogter van ds. William Murray van Worcester. Hy het ses broers en drie susters. Sy kinderjare bring hy op sy geboortedorp deur, totdat die gesin in 1895 na Darling verhuis, waar sy vader ’n beroep na die plaaslike gemeente aanneem.

In 1900 verhuis hulle na Worcester, waar hy in 1904 aan die Hoër Seunskool Worcester in die eerste klas matrikuleer en vyfde geplaas word in die provinsie. Hy sit sy studie voort aan die Suid-Afrikaanse Kollege in Kaapstad en behaal die B.A. Honneurs-graad in klassieke tale in 1908. Hy speel in hierdie tyd ook rugby vir die eerste span van die universiteit. In 1909 gee hy skool aan die Drostdy]-instituut op Worcester, maar staak die onderwys tydelik om in 1910 verder in die klassieke tale aan die Suid-Afrikaanse Kollege te studeer.

Loopbaan as onderwyser en verdere studie

Hierna is hy onderwyser in Nederlands aan Michaelhouse Kollege in Natal (1911–1912), waar hy ook die eerste rugbyspan afrig. Vanaf 1913 tot 1915 gee hy onderwys in Nederlands en Latyn aan die Jongens Hoërskool te Robertson.

In Augustus 1915 vertrek hy na die Verenigde State van Amerika om Opvoedkunde aan die Columbia Universiteit in New York te studeer en hy behaal die M.A.-graad in Opvoedkunde in 1916. By sy terugkeer na Suid-Afrika gee hy weer onderwys, hierdie keer op Robertson en Beaufort-Wes, maar neem in Augustus 1917 ’n betrekking aan by die Transvaalse onderwysdepartement. Vir vyftien jaar is hy dosent in Engels aan die Normaalkollege op Heidelberg, Transvaal, waar hy onder andere vir A.G. Visser en Eugène Marais goed leer ken.

Loopbaan as Inspekteur van onderwys

In 1932 neem hy ’n pos aan as hoof van die hoërskool op Standerton, waar hy bly tot hy in Julie 1935 aangestel word as inspekteur van onderwys. Vir drie jaar werk hy in Johannesburg en word dan verplaas na die Wolmaransstad kring. Hy word in Augustus 1941 bevorder tot hoofinspekteur, maar word in van weens gesondheidsredes op eie versoek weer in die veld geplaas as gewone inspekteur, eers op die Oos-Rand en vanaf 1945 in Pretoria. In Mei 1948 tree hy af.

Persoonlike lewe en sterfte

In 1923 trou hy met Gertruida Catharina (Trudie) de Villiers, oorspronklik van Wellington. Hulle het twee dogters, Catharina Susanna en Elsabe Antoinette.

As pensioenaris woon hy eers aan die Strand en later in Claremont in Kaapstad, waar sy eggenote hom in 1960 ontval. Hy is op 8 Junie 1961 in Kaapstad oorlede.

Skryfwerk

Hy begin eers betreklik laat in sy lewe skryf. Vanaf 1935 verskyn daar van hom artikels oor verskillende onderwerpe onder ’n skuilnaam in Die Huisgenoot en vanaf 1939 publiseer hy ook gereeld kortverhale in hierdie tydskrif. Van hom verskyn daar twee kortverhaalbundels, En nou hoor u… en Ek het gedwaal, waarin die verhale oor die algemeen sonder veel diepgang is.

Daniel Hugo neem sy kortverhaal Die Kapenaar (uit En nou hoor u…), ’n verhaal uit die Anglo-Boereoorlog, in die versamelbundel Tydskrif 2 op. Dit is die verhaal van die Kaapse rebel, Charles Visser, wat deur die Transvaalse Nederlander Boersma vertel word.

Sy eenbedryf Die re-unie word opgeneem in Gerhard J. Beukes se versamelbundel Ses eenbedrywe.

Publikasies

Jaar	Publikasies
1943	En nou hoor u…
1944	Ek het gedwaal

Bronnelys

Boeke

• Beukes, Gerhard J. (red.) Ses eenbedrywe. J.L. van Schaik. Pretoria. Tweede druk. 1947.
• Dekker, G. Afrikaanse Literatuurgeskiedenis. Nasou Beperk. Kaapstad. Elfde druk. 1970.
• Kannemeyer, J.C. Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 2. Academica, Pretoria, Kaapstad en Johannesburg. Eerste uitgawe. Eerste druk. 1983.
• Nienaber, P.J. Hier is ons skrywers! Afrikaanse Pers-Boekhandel. Johannesburg. Eerste uitgawe. 1949.
• Nienaber, P.J. et al. Perspektief en Profiel. Afrikaanse Pers-Boekhandel. Johannesburg. Derde hersiene uitgawe. 1969.
• Van Coller, H.P. (red.) Perspektief en Profiel Deel I. J.L. van Schaik-Uitgewers. Pretoria. Eerste uitgawe. 1998.

Ongepubliseerde dokumente

• Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum (NALN) Bloemfontein: Villiers, William Murray de – Biografie.