George VI van die Verenigde Koninkryk
George VI (Albert Frederick Arthur George; 14 Desember 1895 – 6 Februarie 1952) was van 11 Desember 1936 tot met sy dood koning van die Verenigde Koninkryk en die Britse Dominiums. Hy was die laaste keiser van Indië (tot 1947) en die laaste koning van Ierland (tot 1949). Hy was ook die eerste hoof van die Statebond.
| George VI | |
|---|---|
| Koning van die Verenigde Koninkryk en die Britse Dominiums; Keiser van Indië | |
.jpg) Koning George VI, omtrent 1940–1946.
| |
| Vorstehuis | Windsor |
| Titels | SM die Koning SKH die Hertog van York SKH prins Albert SKH prins Albert van Wallis SKH prins Albert van Cornwallis en York SKH prins Albert van York |
| Regeer | 11 Desember 1936 – 6 Februarie 1952 Keiser van Indië: 1936–1947 Koning van Ierland: 1936–1949 |
| Kroning | 12 Mei 1937 |
| Voorganger | Edward VIII |
| Opvolger | Elizabeth II |
| Volle naam | Albert Frederick Arthur George |
| Gebore | 14 Desember 1895; Sandringham House, Norfolk |
| Oorlede | 6 Februarie 1952; Sandringham House, Norfolk |
| Begrawe | 15 Februarie 1952; St. George-kapel, Windsor |
| Eggenote | Elizabeth Bowes-Lyon |
| Kinders | Elizabeth II Prinses Margaret, Gravin van Snowdon |
| Vader | George V |
| Moeder | Mary van Teck |
As die tweede seun van koning George V is nie verwag dat hy koning sou word nie. Hy het tydens die Eerste Wêreldoorlog in die Britse Vloot gedien en daarna die gewone openbare verpligtinge nagekom. Hy is in 1923 met lady Elizabeth Bowes-Lyon getroud en die egpaar het twee dogters gehad: Elizabeth II, die latere koningin, en prinses Margaret.
Met die dood van sy pa in 1936 het sy broer die troon bestyg as Edward VIII. Minder as ’n jaar later het Edward egter geabdikeer om met die geskeide Amerikaanse sosiale vlinder Wallis Simpson te trou. George het toe die troon bestyg as die derde monarg van die Huis van Windsor.
Binne 24 uur ná sy troonbestyging het die Ierse parlement ’n wet deurgevoer wat die monarg wesenlik van mag ontneem het in Ierland. Drie jaar later was die hele Britse Ryk behalwe Ierland betrokke in die Tweede Wêreldoorlog teen Nazi-Duitsland. ’n Groot gevolg van die oorlog was die agteruitgang van die Britse Ryk, met die VSA en die Sowjetunie wat supermoondhede geword het. Met die onafhanklikwording van Indië en Pakistan in 1947 en die uitroep van die Republiek van Ierland in 1949, het die Britse Ryk verbrokkel en toe oorgegaan in die Statebond.
Vroeë lewe
wysig
Die toekomstige George VI was algemeen bekend as prins Albert en in sy familie as Bertie.[1] Hy is by Sandringham House in Norfolk gebore tydens die bewind van sy oumagrootjie koningin Victoria. Sy pa was prins George, die Hertog van York, (later George V), die tweede en oudste oorlewende seun van die Prins (later Edward VII) en Prinses (later koningin Alexandra) van Wallis. Sy ma was die Hertogin van York (later koningin Mary).
Albert was dikwels siek en het "maklik geskrik en was geneig tot trane".[2] Hy het jare lank gestotter en het chroniese maagprobleme gehad. Hy is ook gedwing om met sy regterhand te skryf, hoewel hy van nature linkshandig was.[3]
Koningin Victoria is op 22 Januarie 1901 oorlede en haar oudste seun het haar opgevolg as koning Edward VII. Die Hertog van York het die nuwe Prins van Wallis geword. Prins Edward was die tweede aanspraakmaker op die troon en prins Albert die derde. Toe Edward VII op 6 Mei 1910 oorlede is, het Albert se pa koning George V geword. Prins Edward het op 2 Junie 1910 die Prins van Wallis geword en Albert was toe die tweede aanspraakmaker op die troon.
Huwelik
wysigIn ’n tyd toe dit gebruiklik was vir koninklikes om met ander koninklikes te trou, was dit ongewoon dat Albert ’n vrye keuse van ’n vrou gehad het. In 1920 het hy lady Elizabeth Bowes-Lyon, die jongste dogter van Claude Bowes-Lyon, 14de Graaf van Strathmore en Kinghorne en Cecilia Cavendish-Bentinck, ontmoet. Hy was vasbeslote om met haar te trou.[4]
Hoewel lady Elizabeth ’n afstammeling van koning Robert I van Skotland en koning Hendrik VII van Engeland was, was sy volgens Britse wet ’n gewone burgerlike. Sy het sy huweliksaanbod twee keer van die hand gewys en was glo huiwerig om die opofferings te doen om lid van die koningsgesin te word.[5] Ná ’n lang hofmakery het sy hom eindelik die jawoord gegee.[6]
Hulle is op 26 April 1923 in Westminster-abdy getroud. Lady Elizabeth het die titel HKH die Hertogin van York gekry. Albert se huwelik met ’n burgerlike is as ’n moderne gebaar beskou.[7] Hulle het twee dogters gehad: Elizabeth II, die huidige koningin, en prinses Margaret.
Die hertogin het hom gehelp om sy vrees te oorkom om in die openbaar te praat (weens sy gehakkel). Hy kon daarna heel goed praat, met slegs ’n effens huiwering.[8]
Onwillige koning
wysigOp 20 Januarie 1936 is koning George V dood en prins Edward het die troon bestyg as Edward VIII. Omdat hy ongetroud was, het prins Albert die vermoedelike troonopvolger geword tot sy broer sou trou en kinders hê. Terwyl koning George V gelewe het, was hy teleurgsteld in Edward oor sy talle verhoudings met getroude vroue en het hy glo gesê Edward sal homself ruïneer binne twaalf maande ná sy (George se) dood.[9] Hy het verder gesê hy hoop Edward sal nooit kinders hê nie en dat niks sal kom tussen sy tweede oudste seun, Albert ("Bertie"), en sy kleindogter Elizabeth ("Lilibet") en die troon nie.[10] Minder as ’n jaar later, op 11 Desember 1936, het Edward VIII geabdikeer om te kan trou met sy minnares, Wallis Warfield Simpson, wat twee keer geskei was.
Bewind
wysig
Albert het koning geword en die naam George VI aangeneem om kontinuïteit met sy pa se bewind te beklemtoon en vertroue in die monargie te herstel.[11] Hy is op 12 Mei 1937 gekroon, die datum waarop Edward gekroon sou word. Sy vroeëre bewind is gekenmerk deur ’n dreigende oorlog. Toe die Tweede Wêreldoorlog wel uitbreek, het die koning en koningin besluit om in Londen te bly en nie na Kanada te vlug soos wat voorgestel is nie. Hulle het amptelik in Buckingham-paleis gebly, hoewel hulle gewoonlik in Windsor-kasteel oorgeslaap het om bomaanvalle te vermy.
Regdeur die oorlog het hulle die volk moreel ondersteun deur plekke te besoek waar bomme geval het. Hulle het eenkeer ter nouer nood aan die dood ontkom toe ’n bom Buckingham-paleis getref het terwyl hulle daar was. Die koningin het agterna gesê: "Ek is bly ons is gebombardeer. Nou kan ons die Ooseinde in die gesig kyk."
Van ryk tot statebond
wysigTydens George VI se bewind is die einde van die Britse Ryk, wat in 1926 begin het, bespoedig toe die Statebond tot stand gekom het en die Britse ryke mettertyd soewereine state geword het. Dit is geformaliseer met die Verordening van Westminster 1931.[12]
Siekte en dood
wysigDie stres van die oorlog het ’n swaar las geplaas op die koning se gesondheid,[13] en dit is vererger deur sy rookgewoonte. Hy het op die ou end longkanker en ander siektes ontwikkel. Sy dogter prinses Elizabeth het al hoe meer van sy koninklike pligte oorgeneem.
Op 31 Januarie 1952 het hy teen die wil van mense na aan hom na die lughawe gegaan om prinses Elizabeth weg te sien op ’n toer na Australië via Kenia. Op 6 Februarie is George VI in die ouderdom van 56 jaar aan koronêre trombose oorlede in Sandringham House in Norfolk. Elizabeth was toe nog in Kenia en het dadelik teruggevlieg na Engeland, waar sy hom opgevolg het as koningin Elizabeth II.
Hy is op 15 Februarie in Sint George-kapel in Windsor-kasteel begrawe.[14] In 2002 is die oorskot van sy weduwee, koningin Elizabeth, die koningin-moeder, en die as van sy dogter Margaret langs hom begrawe.
Wapens
wysig
.svg)
.svg)
.svg)
Stamboom
wysig| Prins Albert van Sakse-Koburg en Gotha | ||||||||||||||||
| Edward VII van die Verenigde Koninkryk | ||||||||||||||||
| Victoria van die Verenigde Koninkryk | ||||||||||||||||
| George V van die Verenigde Koninkryk | ||||||||||||||||
| Christiaan IX van Denemarke | ||||||||||||||||
| Prinses Alexandra van Denemarke | ||||||||||||||||
| Louise van Hesse-Kassel | ||||||||||||||||
| George VI | ||||||||||||||||
| Hertog Duke Alexander van Württemberg | ||||||||||||||||
| Francis, Hertog van Teck | ||||||||||||||||
| Gravin Claudine Rhédey von Kis-Rhéde | ||||||||||||||||
| Prinses Victoria Mary van Teck | ||||||||||||||||
| Prins Adolphus, Hertog van Cambridge | ||||||||||||||||
| Prinses Mary Adelaide van Cambridge | ||||||||||||||||
| Prinses Augusta van Hesse-Kassel | ||||||||||||||||
Verwysings
wysig- Hierdie artikel is merendeels vertaal vanaf die Engelse Wikipedia-artikel en:George VI of the United Kingdom
- ↑ Windsor, The Duke of (1951). A King's Story. Londen: Cassell & Co Ltd. p. 9.
- ↑ Wheeler-Bennett, pp.17–18.
- ↑ Matthew, H. C. G. (2004), "George VI (1895–1952)", Oxford Dictionary of National Biography (Oxford University Press)
- ↑ Vickers, Hugo (2006). Elizabeth: The Queen Mother. Arrow Books/Random House. pp. 31, 44. ISBN 978-0-09-947662-7.
- ↑ Bradford, p.106.
- ↑ Bradford, p.77.
- ↑ Roberts, Andrew; Edited by Antonia Fraser (2000). The House of Windsor. Londen: Cassell & Co. pp. 57–58. ISBN 0-304-35406-6.
{{cite book}}:|last2=has generic name (hulp) - ↑ Current Biography 1942, pp.294–295.
- ↑ Middlemas, Keith; Barnes, John (1969). Baldwin: A Biography. Londen: Weidenfeld and Nicolson. p. 976. ISBN 0-297-17859-8.
- ↑ Airlie, Mabell (1962). Thatched with Gold. Londen: Hutchinson. p. 197.
- ↑ Howarth, p.66.
- ↑ "The History of the Commonwealth". Die Statebond-sekretariaat. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Oktober 2006. Besoek op 26 Februarie 2007.
- ↑ "King George VI" (in Engels). Die amptelike webtuiste van die Britse monargie. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 23 April 2020. Besoek op 6 Maart 2009.
- ↑ Bradford, p.462.
- Bradford, Sarah (1989). King George VI. Londen: Weidenfeld and Nicolson. ISBN 0-297-79667-4.
- Howarth, Patrick (1987). George VI. Hutchinson. ISBN 0-09-171000-6.
- Matthew, H. C. G. (2004), "George VI (1895–1952)", Oxford Dictionary of National Biography (Oxford University Press)
- Sinclair, David (1988). Two Georges: the Making of the Modern Monarchy. Hodder and Staughton. ISBN 0-340-33240-9.
- Wheeler-Bennett, Sir John (1958). King George VI: His Life and Reign. New York: Macmillan.
Eksterne skakels
wysig| Wikimedia Commons bevat media in verband met George VI of the United Kingdom. |