Gys Hofmeyr
Gysbert Reitz (Gys) Hofmeyr (Riversdal, 12 Februarie 1871 – Lakeside, 12 Maart 1943) was 'n Suid-Afrikaanse staatsamptenaar en die eerste administrateur van Suidwes-Afrika.
| Gys Hofmeyr | |
 | |
1ste Administrateur-generaal van Suidwes-Afrika
| |
| Ampstermyn 1 Oktober 1920 – 1 April 1926 | |
| Voorafgegaan deur | Nuwe amp |
|---|---|
| Opgevolg deur | Albertus Johannes Werth |
Persoonlike besonderhede
| |
| Gebore | 12 Februarie 1871 Riversdal, Kaapkolonie (nou Wes-Kaap, Suid-Afrika) |
| Sterf | 12 Maart 1943 (op 72) Lakeside |
| Politieke party | Nasionale Party |
| Eggenoot/-note | Ydie Louis Dankwertz Nel |
| Kind(ers) | 6 |
Gys Reitz was die vyfde van die 10 kinders uit die huwelik op 11 Julie 1859 op Riversdal van Jan Hendrik Hofmeyr (Kaapstad, 29 September 1835 – Riversdal, 24 September 1923), 'n boer en veldkornet van die distrik Riversdal, en Christina Jacoba van Zyl (18 Julie 1838 – Riversdal, 13 November 1921). Gys Hofmeyr is op 7 Augustus 1895 op Oudtshoorn met Ydie Louis Dankwertz Nel getroud. Sy is op 19 Maart 1872 op Somerset-Oos gebore en oorlede op 14 Desember 1943 in Kaapstad. Ses kinders is uit dié huwelik gebore. Die oudste, Harold Osmond Hofmeyr, 'n mediese spesialis van Kaapstad, se oudste kind, Babeta, is op 28 September 1946 in Kaapstad getroud met Johan Hendrik Wicht, gebiedsbevelvoerder van die weermag op Saldanha en eienaar van die Wicht-familieplaas aan Saldanhabaai waarop die buurt Blouwaterbaai uitgelê is.
Hofmeyr het hom as 19-jarige in 1890 by die Kaapse staatsdiens as klerk in die lande-en-aktekantoor op King William’s Town aangesluit, maar is oorgeplaas na die regsafdeling en slaag die vereiste regseksamen in 1893 terwyl hy op Oudtshoorn werksaam was. Ná die inlywing van Betsjoeanaland in 1895 is hy oorgeplaas na Vryburg en Mafikeng ten einde die administrasie eenvormig met die Kaapkolonie s'n te maak.
In 1897 het hy privaat sekretaris van dr. T. te Water, koloniale sekretaris in die kabinet van W.P. Schreiner, geword. Ná die eeuwending is hy aangestel as registrateur van die spesiale tribunale vir die verhoor van Kaapse rebelle. In 1904 word hy waarnemende klerk van die Kaapse Wetgewende Vergadering, in 1907 klerk van die Wetgewende Vergadering van Transvaal en in 1910 klerk van die Uniale Volksraad.
Hy was Transvaalse sekretaris tydens die Nasionale Konvensie in 1909. Van 10 Oktober 1920 tot 31 Maart 1926 het hy die uitdagende amp as die eerste burgerlike administrateur van Suidwes-Afrika beklee. In dié tyd is dit onder meer aan hom opgedra om opstande deur inboorlingstamme te onderdruk. Hy het Suid-Afrika in 1924 in Genève, Switserland, verteenwoordig tydens die Kommissie vir Permanente Mandate van die Volkebond.
Gys Hofmeyr, soos hy bekendgestaan het, het uiteenlopende belangstellings gehad en terwyl hy diens gedoen het as klerk van die Kaapse Wetgewende Vergadering Het Zuid-Afrikaansche Jaarboek van 1905 tot 1907 uitgegee in samewerking met C.G. Murray.
Sien ook wysig
Bronne wysig
- (en) Brookes, Edgar H. in Potgieter, D.J. 1973. Standard Encyclopaedia of Southern Africa. Cape Town: Nasionale Opvoedkundige Uitgewery Ltd.
- (af) (en) Hofmeyr, W. Lou(w); Hofmeyr, Nico J.; Hofmeyr, S.M.; Hofmeyr, George S.; Hofmeyr, Johannes W. (samestellers). 1987. Die Hofmeyrs: 'n Familiegeskiedenis. Lynnwoodrif en Bloemfontein: Die Samestellers.