Leon Marcus Uris (3 Augustus 192421 Junie 2003) was 'n Amerikaanse skrywer, bekend vir sy historiese fiksie en intensiewe navorsing wat sy romans voorafgegaan het.

Leon Uris
Skets van Leon Uris, deur Chaim Topol.
Gebore
Leon Marcus Uris

3 Augustus 1924
Sterf21 Junie 2003 (op 78)
Shelter Island, New York
NasionaliteitVlag van Verenigde State van Amerika Verenigde State
BeroepRomanskrywer
Bekend virExodus (1958)
Mila 18 (1961)
QB VII (1970)
EggenootBetty Beck (1945–1968, geskei, 3 kinders)
Marjorie Edwards (1969–1970, haar dood)
Jill Peabody (1970–1989, geskei, 2 kinders)

Lewe en loopbaan wysig

Uris is gebore in Baltimore, Maryland, die seun van Joodse Amerikaanse ouers Wolf William en Anna (née Blumberg) Uris. Sy pa, 'n Pools-gebore immigrant, was 'n muurpapierinstaleerder, toe 'n stoorman. Sy ma was eerste generasie Russiese Amerikaner.[1] William het ná die Eerste Wêreldoorlog ’n jaar in Palestina deurgebring voordat hy die Verenigde State binnegegaan het. Hy het sy van afgelei van Yerushalmi, wat "man van Jerusalem" beteken. (Sy broer Aron, Leon se oom, het die naam Yerushalmi aangeneem.) “Hy was basies ’n mislukking”, het Uris later van sy pa gesê. "Ek dink sy persoonlikheid is gevorm deur die harde realiteite om 'n Jood in Tsaristiese Rusland te wees. Ek dink mislukking het sy karakter gevorm, hom bitter gemaak."[2]

Op sesjarige ouderdom het Uris glo 'n operette geskryf wat deur die dood van sy hond geïnspireer is. Hy het skole in Norfolk, Virginia en Baltimore bygewoon, maar het nooit op hoërskool gegradueer nie en drie keer Engels gedruip. Toe hy 17 was en in sy senior jaar van hoërskool, het die Japannese Pearl Harbor aangeval en hy het by die Amerikaanse Marinierskorps aangesluit. Hy het in die Suid-Stille Oseaan gedien met die 2de Bataljon, 6de Marinier Regiment, waar hy in Nieu-Seeland gestasioneer was, en het as 'n radioman aan die Slag van Guadalcanal en Tarawa deelgeneem[3] vanaf 1942 tot 1944. Hy is na die VSA gestuur nadat hy gely het van dengue-koors, malaria en 'n herhaling van asma wat hom die verwoesting van sy bataljon by die Slag van Saipan laat mis het, wat in Battle Cry verskyn het.[4] Terwyl hy van malaria in San Francisco aansterk, het hy vir Betty Beck, 'n Marine-sersant, ontmoet; hulle is in 1945 getroud.

Uit diens vrygestel het hy vir 'n koerant gewerk en in sy vrye tyd geskryf. Die tydskrif Esquire het in 1950 'n artikel gekoop, en hy het homself begin toewy aan skryfwerk. Deur sy ervarings in Guadalcanal en Tarawa te gebruik, het hy die topverkoper Battle Cry geskryf, 'n roman wat die taaiheid en moed van Amerikaanse mariniers in die Stille Oseaan uitbeeld. Hy het toe na Warner Brothers in Hollywood gegaan en gehelp om die gelyknamige fliek te skryf wat uiters gewild was onder die publiek, maar nie die kritici nie.[3] Hy het voortgegaan om The Angry Hills te skryf, 'n roman wat in oorlogstyd Griekeland afspeel.

 
Leon Uris gedurende ‘n 1967 besoek aan  Israel.

Sy bekendste werk is dalk Exodus, wat in 1958 gepubliseer is. Die meeste bronne dui aan dat Uris, gemotiveer deur 'n intense belangstelling in Israel, sy navorsing vir die roman gefinansier het deur die rolprentregte vooraf aan MGM te verkoop en deur koerantberigte te skryf oor die Sinai-veldtog,[5][6][7] wat na bewering twee jaar se navorsing behels het, en duisende onderhoude.[8][9][10]Dit was 'n wêreldwye topverkoper, vertaal in 'n dosyn tale, en is in 1960 in 'n speelfilm gemaak, met Paul Newman, geregisseer deur Otto Preminger, sowel as 'n kortstondige Broadway-musiekblyspel, Ari, in 1971, waarvoor Uris die boek en lirieke geskryf het.[11]

Exodus illustreer die geskiedenis van Palestina vanaf die laat 19de eeu tot die stigting van die staat Israel in 1948.[12][13][14] Exodus was ook buitengewoon invloedryk onder Russiese Refuseniks. Twee getikte Russiese vertalings is as samizdat gesirkuleer – onwettige, handgekopieerde werke wat in die geheim van hand tot hand oorgedra is – en die storie is mondelings in die gevangeniskampe oorvertel, met die mondelinge weergawe wat uiteindelik in 'n notaboek geskryf is wat van een generasie gevangenes na die volgende oorgedra is.[15]

Uris se 1967-roman Topaz is vir die skerm verwerk en in 1969 deur Alfred Hitchcock geregisseer.[16] Sy daaropvolgende werke het Mila 18, oor die Warskou-ghetto opstand, ingesluit; Armageddon: A Novel of Berlin, 'n kroniek wat eindig met die opheffing van die Berlynse Blokkade in 1949; Trinity, oor Ierse nasionalisme, en die opvolg, Redemption, wat die vroeë 20ste eeu en die Eerste Wêreldoorlog dek.

QB VII, oor die rol van 'n Poolse dokter in 'n Duitse konsentrasiekamp, is 'n dramatiese vierdelige hofsaalroman wat in 1970 gepubliseer is, wat die gebeure beklemtoon wat gelei het tot 'n lasterverhoor in die Verenigde Koninkryk. Dit is losweg gebaseer op 'n hofsaak vir laster (Dering v Uris) wat ontstaan het uit Uris se vroeëre topverkoper-roman Exodus, en was Uris se tweede agtereenvolgende #1 New York Times-topverkoper. The Haj het in die geskiedenis van die Midde-Ooste plaasgevind. Hy het ook die draaiboeke vir Battle Cry en Gunfight by die O.K. Coral geskryf.

Sy werk oor die onderwerp van Israel is gekritiseer omdat hy bevooroordeeld teen Arabiere is.[17][18][19]

Persoonlike lewe wysig

Uris was drie keer getroud. Sy eerste vrou was Betty Beck, met wie hy in 1945 getrou het. Hulle het drie kinders gehad voordat hulle in 1968 geskei is. Hy is toe in 1968 met Marjorie Edwards getroud, wat die volgende jaar selfmoord gepleeg het deur 'n rewolwerskoot.[20][21]

Sy derde en laaste vrou was fotograaf Jill Peabody, dogter van Frances Gleason en Alfred Peabody van Boston.[22] Hulle het twee kinders gehad. Hulle het in 1970 getrou, toe Jill 22 jaar oud was en hy 45. [23][24] Hy en vrou Jill het saam gewerk aan sy boek Ireland: A Terrible Beauty, waarvoor sy illustrasies verskaf het, en aan Jerusalem: A Song of Songs.[21][25] Hulle is in 1988 geskei, en kort daarna het Uris in New York gevestig.[26]

Afsterwe wysig

Leon Uris is in 2003 op die ouderdom van 78 in sy Long Island-huis op Shelter-eiland dood aan nierversaking.[3] Sy dokumente kan gevind word by die Harry Ransom-sentrum, Universiteit van Texas in Austin, waar die University of Texas Press 'n literêre biografie oor hom gepubliseer het.[27] Die versameling sluit al Uris se romans in, met die uitsondering van The Haj en Mitla Pass, asook manuskripte vir die draaiboek, Gunfight at the O.K. Coral.[16] Hy is oorleef deur sy vyf kinders en twee kleinkinders.[26]

Bibliografie van sy romans wysig

  • Battle Cry, 1953
  • The Angry Hills, 1955
  • Exodus, 1958
  • Exodus Revisited, 1960
  • Mila 18, 1961
  • Armageddon: A Novel of Berlin, 1963
  • Topaz, 1967
  • The Third Temple, 1967
  • QB VII, 1970
  • Ireland, A Terrible Beauty, 1975 (met Jill Uris)
  • Trinity, 1976
  • Jerusalem: A Song of Songs, 1981 (met Jill Uris)
  • The Haj, 1984
  • Mitla Pass, 1988
  • Redemption, 1995
  • A God in Ruins, 1999
  • O'Hara's Choice, 2003

Verwysings wysig

  1. Congressional Record, bl. 16911
  2. Hillel Italie AP national (Junie 2003). "Leon Uris, author of 'Exodus', novel of founding of Israel, and other" (news). Deseret News. Besoek op 11 Augustus 2010.
  3. 3,0 3,1 3,2 "Movies". The New York Times. Besoek op 10 Februarie 2018 – via NYTimes.com.
  4. Nadel, Ira B. Leon Uris: Life of a Best Seller University of Texas Press, 24 September 2010
  5. Leon Uris, 78, Who Wrote Sweeping Novels Like "Exodus," Dies Geargiveer 1 Januarie 2010 op Wayback Machine New York Times – 25 Junie 2003
  6. Chris Fujiwara (2009). The World and Its Double: The Life and Work of Otto Preminger. Faber & Faber. p. 255. ISBN 978-0-86547-995-1. [1]
  7. Patricia Erens (3 Maart 2009). The Jew in American Cinema. Indiana University Press, 1988. p. 217. ISBN 978-0-86547-995-1. [2]
  8. Dertig jaar na die publikasie van Exodus het die skakelman Edward Gottlieb beweer dat hy die roman opdrag gegee het om die Amerikaanse publiek simpatiek teenoor Israel te maak, maar navorsing deur Martin Kramer, 'n Midde-Ooste-geleerde, het geen bewyse gevind dat Gottlieb se bewering waar was nie.
  9. Kramer, Martin (2016). The War on Error: Israel, Islam, and the Middle East; The Exodus Conspiracy (PDF). New Brunswick, NJ: Routledge. pp. 245–252. ISBN 978-1412864992.
  10. Joel Shatzky; Michael Taub (1994). Contemporary Jewish-American Novelists: A Bio-Critical Sourcebook. Greenwood Press. p. 440. ISBN 0-313-29462-3.
  11. "Ari". Internet Broadway Database. Besoek op 1 Desember 2018.
  12. Burston, Bradley (9 November 2012). "The 'Exodus' Effect: The Monumentally Fictional Israel That Remade American Jewry". Haaretz. Besoek op 10 Februarie 2018.
  13. Homberger, Eric (25 Junie 2003). "Obituary: Leon Uris". The Guardian. Besoek op 10 Februarie 2018.
  14. "Exodus, myth and malpractice – Martin Kramer on the Middle East". martinkramer.org. 11 Oktober 2011. Besoek op 10 Februarie 2018.
  15. Beckerman, Gal, When They Come for Us We'll Be Gone, pp. 27-29
  16. 16,0 16,1 Willmann, Travis. "Leon Uris's Exodus". Obituary. Fall 2003 Newsletter. Harry Ransom Center, University of Texas at Austin. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Mei 2009. Besoek op 16 Januarie 2010.
  17. Elsner, Alan (24 April, 2013). "Re-reading Leon Uris' Exodus". HuffPost. Besoek op 10 Februarie 2018. {{cite web}}: Gaan datum na in: |date= (hulp)
  18. Broyard, Anatole (27 April 1984). "Books of the Times;". The New York Times. Besoek op 10 Februarie 2018 – via NYTimes.com.
  19. "THE HAJ by Leon Uris – Kirkus Reviews". Besoek op 10 Februarie 2018.
  20. "Milestones: 28 Februarie 1969". Time magazine. 28 Februarie 1969. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 Desember 2008. Besoek op 3 Januarie 2011. Marjorie Uris (26), voormalige New Yorkse modemodel wat ses maande gelede met die skrywer Leon Uris (Exodus, Topaz) getrou het; blykbaar deur haar eie hand (.38-cal. rewolwer); in Aspen, Colorado.
  21. 21,0 21,1 Blagden, Nellie (12 Januarie 1976). "To Jill and Leon Uris, 'Our Marriage Is Like the Melding of Two Generations'". People. Besoek op 1 Desember 2018.
  22. "Jill Peabody Married Here To Leon Uris". The New York Times. 16 Februarie 1970. p. 41. Besoek op 1 Desember 2018.
  23. Bernstein, Adam (25 Junie 2003). "Writer Leon Uris Dies". The Washington Post. Besoek op 1 Desember 2018.
  24. "Leon Uris (1924–2003)". Jewish Virtual Library. Besoek op 1 Desember 2018.
  25. Gascoigne, Bamber; Liukkonen, Petri. "Leon (Marcus) Uris )1924–2003)". Authors Calendar: Books and Writers. Besoek op 1 Desember 2018.
  26. 26,0 26,1 Harrell, Eben (24 Junie 2003). "Author Leon Uris dies". Aspen Times. Besoek op 1 Desember 2018.
  27. Nadel, Ira B. (Oktober 2010). Leon Uris: Life of a Best Seller (First uitg.). Austin, TX: University of Texas Press. ISBN 978-0-292-70935-5. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 12 Junie 2020. Besoek op 12 Junie 2020.

Bron wysig

  • Vertaal vanaf Leon Uris op die Engelse wikipedia.

Eksterne skakels wysig