Wikipedia

Meksikostad

(Aangestuur vanaf Meksiko-stad)

Meksikostad of Mexikostad (Spaans: Ciudad de México, [sjuˈða(ð) ðe ˈmexiko], luister (hulp·inligting), afgekort: CDMX; Nahuatl: Altepetl Mexico) is die hoofstad en grootste stad van Meksiko, wat nie deel uitmaak van een van die 31 Meksikaanse deelstate nie, maar in die Federale Distrik geleë is. Die stad is die setel van die federale magte van Meksiko[9] en dié land se belangrikste politieke, kulturele, opvoedkundige en finansiële sentrum. Die bynaam is La Ciudad de los Palacios (“die stad van paleise”), so genoem deur die Duitse natuurkundige Alexander von Humboldt, wat die stad in die 19de eeu besoek het.

Meksikostad
Ciudad de México
Altepetl Mexico

Kaart Wapen
Vlag
 Land Vlag van Meksiko Meksiko
 Deelstaat Distrito Federal
 Koördinate 19°26′N 99°08′W / 19.433°N 99.133°W / 19.433; -99.133
 Stigting van México-Tenochtitlan 13 Maart 1325[1]
 Stigting van Meksikostad 13 Augustus 1521[2]
 Stigting van die Federale Distrik 18 November 1824[3]
 Stigting van Meksikostad 29 Januarie 2016[4]
 Oppervlakte:  
 - Totaal 1 485 vk km[5]
 Hoogte bo seevlak 2 240–3 930 m[6]
 Bevolking:  
 - Totaal (2020) 9 209 944[7]
 - Bevolkingsdigtheid 6 200/vk km
 - Metropolitaanse gebied 21 804 515[8]
 Tydsone UTC-6 (CST)
 Somertyd UTC -5 (CDT)
 Klimaat  
 - Tipe Subtropiese klimaat
 - Gemiddelde jaarlikse temperatuur 16 °C
 - Gem. temp. Januarie/Julie 13 / 19,5 °C
 - Gemiddelde jaarlikse neerslae 832 mm
 Burgemeester Claudia Sheinbaum
(Morena)
 Amptelike webwerf cdmx.gob.mx
Kaart van die Texcocomeer in 1519 in die vallei van Meksiko op die gebied van die huidige Meksikostad
Kaart van die metropolitaanse gebied van Meksikostad. 'n groot deel van die stadsgebied is geleë in die deelstaat México
Satellietbeeld van Meksikostad
Die Onafhanklikheidsengel (El Ángel de la Independencia) op die Paseo de la Reforma

As 'n alfa-wêreldstad[10] is Meksikostad een van Noord-Amerika se belangrikste finansiële sentrums.[11] Dit is geleë in die vallei van Meksiko (Valle de México), 'n groot vallei in die hoë plato by die sentrum van Meksiko, op 'n hoogte van 2240 meter bo seevlak. Die stad bestaan uit 16 munisipaliteite (Spaans: alcaldías).

Bevolking en ekonomie

wysig

Die stad het in 2020 'n bevolking van 9 209 944[12] en sowat 21 804 515 in die metropolitaanse gebied gehad en beslaan 'n oppervlakte van 1 485 km². Meksikostad is daarmee die sesde grootste agglomerasie ter wêreld, grootste stad in Noord-Amerika, die tweede grootste metropolitaanse gebied in die Westelike Halfrond (na São Paulo) en die grootste Spaanssprekende stad ter wêreld.[13]

Groter Meksikostad het 'n bruto binnelandse produk (BBP) van VS$411 miljard in 2011 gehad en is dus die agtste rykste metropolitaanse gebied ter wêreld.[14] Die stad is verantwoordelik vir die opwekking van 21% van Meksiko se bruto binnelandse produk en die metropolitaanse gebied is verantwoordelik vir 34% van die totale bruto nasionale produk (BNP) van dié land.[15] Indien dit 'n onafhanklike stadstaat was, sou Meksikostad in 2013 die vyfde grootste ekonomie in Latyns-Amerika gewees het, vyfkeer groter as dié van Costa Rica en omtrent so groot soos dié van Peru.[16]

Ontstaansgeskiedenis

wysig

México-Tenochtitlan is op 13 Maart 1325 deur Asteke onder Ténoch gestig en het sedertdien as die hoofstad van die Asteekse Ryk gedien. Die huidige stad is op 13 Augustus 1521 deur Spanjaarde onder Hernán Cortés op die ruïnes van Tenochtitlan as México Tenochtitlán, sedert 1585 La Ciudad de México (Meksikostad), gestig. Vanaf 1521 tot 1821 het Meksikostad as hoofstad van die Vise-Koninkryk Nieu-Spanje gedien en was een van die belangrikste politieke, administratiewe en finansiële sentrums van die Spaanse Ryk.[17] Die stad is sedert 1821 die hoofstad van Meksiko en die Federale Distrik (Distrito Federal) is ná die Meksikaanse Onafhanklikheid van 1821 op 18 November 1824 gestig.

Ná jare se eise vir groter politieke selfbeskikking, is inwoners die reg gegee om die regeringshoof en die verteenwoordigers van die eenkamerparlement deur 'n burgerstemming in 1997 direk te verkies. Sedertdien het die linkse Party van die Demokratiese Rewolusie (PRD) albei beheers.[18] In onlangse jare het die plaaslike regering 'n rits van liberale beleid ingevoer, soos aborsie-op-aanvraag, 'n beperkte vorm van genadedood, egskeidings en selfdegeslaghuwelike.

Naamsverandering

wysig

Op 29 Januarie 2016 het Meksikostad opgehou om die "Federale Distrik" te heet (Spaans: Distrito Federal of D.F.) en is nou amptelik bekend as Ciudad de México (of CDMX). Meksikostad is tans in oorgang om dié land se 32ste federale entiteit te word wat dit 'n vlak van outonomie vergelykbaar met dié van 'n staat gee.[19] 'n Klousule in die Grondwet van Meksiko verhoed egter dat dit 'n deelstaat word, aangesien dit die plek van mag in dié land is, tensy die hoofstad van die land elders heen verskuif word.[20]

Die historiese stadsentrum van Meksikostad is saam met die "swemmende tuine" (Chinampa) van Xochimilco in 1987 en die sentrale kampus van die Nasionale Outonome Universiteit van Meksiko in 2007 deur Unesco as wêrelderfenisgebied gelys. Meksikostad het tussen 12 en 27 Oktober 1968 die Spele van die XIXde Olimpiade gehuisves, die eerste Olimpiese Spele in Latyns-Amerika, maar dit is deur baie gewelddadige onluste, soos studenteproteste, geteister. Dit was een van die gasheerstede tydens die FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1970, FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1986 en FIFA Sokker-Konfederasiebeker in 1999. Tydens die FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2026 sal weer wedstryde hier aangebied word.

 
Zócalo (Plein van die Grondwet) met die Katedraal van Meksikostad, die Nasionale Paleis en die regeringsgeboue van die Distrito Federal (stadsregering)

Verwysings

wysig
  1. ↑ (es) "Secretaría de Relaciones Exteriores – México". Sre.gob.mx. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 3 Junie 2011. Besoek op 23 Januarie 2014.
  2. ↑ (es) "De la Colonia / 13 agosto de 1521: rendición de México-Tenochtitlan". Redescolar.ilce.edu.mx. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 21 Junie 2013. Besoek op 23 Januarie 2014.
  3. ↑ (es) "Conmemora la SecretarĂ­a de Cultura el 185 Aniversario del Decreto de CreaciĂłn del Distrito Federal". Cultura.df.gob.mx. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 30 Oktober 2013. Besoek op 23 Januarie 2014.
  4. ↑ (en) David Agren (29 Januarie 2016). "Mexico City officially changes its name to – Mexico City". The Guardian. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 April 2020. Besoek op 13 Oktober 2018.
  5. ↑ (es) "Resumen". Cuentame INEGI. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 30 Januarie 2010. Besoek op 23 Januarie 2014.
  6. ↑ (es) "Relieve". Cuentame INEGI. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 2 Maart 2011. Besoek op 23 Januarie 2014.
  7. ↑ (es) "Encuesta Intercensal 2015" (PDF). Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 17 Mei 2020. Besoek op 8 Desember 2015.
  8. ↑ (es) "Mexico Demographics Profile 2018". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 3 April 2020. Besoek op 13 Oktober 2018.
  9. ↑ (es) "Artículo 44" (PDF). Constitución Política de los Estados Unidos Mexicanos. Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 17 Januarie 2020. Besoek op 23 Januarie 2014.
  10. ↑ (en) Foreign Policy (2008). "The 2008 Global Cities Index". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 Januarie 2010. Besoek op 23 Januarie 2014. {{cite web}}: |author= has generic name (hulp)
  11. ↑ (en) "WFE – Member Exchanges". World-exchanges.org. 8 April 2003. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 19 September 2015. Besoek op 23 Januarie 2014.
  12. ↑ (es) National Population Council. "Mexico City Metropolitan Area" (PDF). Government of the State of Mexico. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 22 Julie 2011. Besoek op 27 Desember 2009.
  13. ↑ (en) Verenigde Nasies (2019). "World Urbanization Prospects 2018" (PDF). Besoek op 10 Oktober 2021.
  14. ↑ (en) "Global MetroMonitor". Brookings Institution. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Junie 2013. Besoek op 12 April 2014.
  15. ↑ (en) "Mexico City GDP as compared with national GDP". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 8 Junie 2013. Besoek op 23 Januarie 2014.
  16. ↑ (en) Parish Flannery, Nathaniel. "Mexico City Is Focusing On Tech Sector Development". Forbes. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 12 September 2018. Besoek op 13 Oktober 2018.
  17. ↑ (en) Verenigde Nasies. "Mexico City, Mexico". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Oktober 2014. Besoek op 23 Januarie 2014.
  18. ↑ (en) Daniel C. Schechter, Josephine Quintero. Lonely Planet Mexico City, City Guide [With Pullout Map]. Third Edition. Lonely Planet, 2008. bl. 288 (bl. 20-21). ISBN 978-1-74059-182-9.
  19. ↑ (en) "Federal District is now officially Mexico City: The change brings more autonomy for the country's capital". Mexico News Daily. 30 Januarie 2016. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 8 Mei 2020. Besoek op 13 Oktober 2018.
  20. ↑ (es) El Diario de México. "La Ciudad de México no será estado, sino entidad federal autónoma". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 November 2016. Besoek op 29 Februarie 2016.

Eksterne skakels

wysig
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Meksikostad&oldid=2504288"